در حوزه سلامت تنفسی، کم‌عارضه‌ترین و پایدارترین روش مقابله، استفاده از روش های طبیعی برای پاکسازی ریه از عفونت است. این رویکردهای طبیعی، مکمل‌های ارزشمندی برای درمان‌های پزشکی مرسوم در راستای پاکسازی ریه از عفونت هستند. ما در این مقاله درصدد هستیم تا ضمن بررسی کامل عفونت ریه، علل و علائم عفونت‌های ریه، برخی از روش های طبیعی برای پاکسازی ریه از عفونت را تشریح نمائیم.

عفونت ریه چیست؟

عفونت ریه وضعیتی است که در آن ریه‌ها توسط میکروارگانیسم‌های مضری چون باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها مورد هجوم قرار گرفته و دچار التهاب و عواقب بالقوه جدی و خطرناک می‌شوند. این عفونت‌ها می‌توانند قسمت‌های مختلف دستگاه تنفسی از جمله راه‌های هوایی، کیسه‌های هوایی و بافت های ریه را تحت تاثیر قرار دهند.

از انواع شایع عفونت‌های می توان به ذات‌الریه، برونشیت و سل اشاره کرد. ذات الریه عفونتی است که باعث التهاب در کیسه‌های هوایی ریه‌ها شده و با علائمی مانند سرفه، تب و مشکل در تنفس همراه می‌شود. برونشیت با التهاب لوله‌های برونش و در نتیجه سرفه و تولید مخاط مشخص می‌شود. سل هم یک عفونت باکتریایی است که در درجه اول ریه‌ها را درگیر می‌کند اما می‌تواند به سایر اندام ها نیز سرایت کند. عفونت ریه می‌تواند از نظر شدت، از خفیف تا تهدیدکننده زندگی متفاوت باشد.

بیشتر بخوانیم: کوتریموکسازول (Co-trimoxazole) چیست؟

دلایل عفونت ریه

عفونت ریه توسط عوامل عفونی مختلفی از جمله باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها ایجاد می‌شود. عفونت‌های باکتریایی ریه معمولا توسط پاتوژن‌هایی مانند استرپتوکوک پنومونیه، هموفیلوس آنفولانزا و مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد می‌شوند. عفونت‌های ویروسی ریه اغلب توسط ویروس‌هایی مانند آنفولانزا، ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV) و رینوویروس ایجاد می‌شوند. عفونت قارچی ریه هم می‌تواند توسط ارگانیسم‌هایی مانند آسپرژیلوس ایجاد شود. این میکروارگانیسم‌ها می‌توانند از طریق استنشاق قطرات هوای آلوده یا آسپیراسیون باکتری‌ها از راه گلو به ریه وارد شده و از طریق جریان خون به سایر قسمت‌های بدن پخش شوند. عواملی مانند ضعف سیستم ایمنی، سیگار کشیدن، آلودگی هوا و بیماری‌های زمینه‌ای مانند آسم یا COPD می‌توانند خطر ابتلا به عفونت‌های ریوی را افزایش دهند.

علائم عفونت ریه

علائم عفونت ریه بسته به نوع و شدت عفونت می‌تواند متفاوت باشد، اما علائم رایج شامل سرفه (با یا بدون مخاط)، درد قفسه سینه، تنگی نفس، تب، لرز، خستگی و مشکل در تنفس هستند. در پنومونی باکتریایی، علائم ممکن است شامل تب بالا، تنفس سریع و گیجی نیز باشد. عفونت‌های ویروسی ریه مانند آنفولانزا علاوه بر علائم تنفسی، اغلب با سردرد، درد عضلانی و خستگی، تظاهر می‌کنند. برونشیت می‌تواند به شکل سرفه مداوم با مخاط شفاف، زرد یا سبز دیده شود.

نهایتا سل هم با سرفه‌های طولانی مدت، کاهش وزن، تعریق شبانه و سرفه‌های خونی می‌تواند همراه باشد. موارد شدید عفونت ریه می‌تواند منجر به ناراحتی تنفسی، سیانوز (تغییر رنگ پوست مایل به آبی) و حتی سپسیس (پاسخ تهدیدکننده زندگی به عفونت) شود. در صورت مشاهده این علائم برای تشخیص و درمان سریع، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. اما در کنار این مراقبت‌های پزشکی، روش‌های مکمل طبیعی نیز بسیار کمک‌کننده خواهند بود.

خطرات عفونت ریه

عفونت ریه می‌تواند خطرات مختلفی برای سلامتی ایجاد کند، به خصوص اگر درمان نشود یا اگر عفونت شدید شود. عوارض عفونت‌های ریوی می‌تواند شامل نارسایی تنفسی، سپسیس، آبسه ریه، پلورال افیوژن (جمع شدن مایع در اطراف ریه ها) و سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS) باشد. در موارد ذات الریه، عفونت می‌تواند به جریان خون گسترش یافته و منجر به سپتی سمی گردد. عفونت‌های مزمن ریه مانند سل می‌توانند باعث آسیب شدید ریه شوند و به سایر اندام‌ها سرایت و در نتیجه عواقب جدی بسیار خطرناک برای سلامتی داشته باشند.

عفونت‌های شدید ریه همچنین می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن تنفسی مانند برونشکتازی یا فیبروز ریوی را افزایش دهند. علاوه بر این، عفونت‌های ریه می‌توانند به ویژه برای جمعیت های آسیب پذیر مانند کودکان خردسال، افراد مسن و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، خطرناک باشند. بنابراین، عفونت ریه را باید بسیار جدی گرفته و بطور طبیعی، موثر و پایداری از ریه ها مراقبت نمود.

روش های طبیعی برای پاکسازی ریه از عفونت

برخی از روش‌های طبیعی وجود دارند که می‌توانند به مدیریت علائم عفونت ریه و حمایت از سیستم ایمنی کمک کنند. این روش‌ها، با اینکه در زمان ابتلا به عفونت، نمی‌توانند جایگزین درمان های پزشکی تجویز شده توسط پزشکان شوند، اما بعنوان راهکارهای مکمل، قادر به اثرگذاری موثری خواهند بود. ضمنا باید اذعان کرد که با اتکاء به روش‌های طبیعی، سیستم بدن بطور طبیعی تقویت شده و میزان ابتلا و آسیب پذیری آن بطور قابل توجهی کاهش می یابد. برخی از روش های طبیعی برای پاکسازی ریه از عفونت عبارت اند از:

• آب‌رسانی
• ورزش مستمر
• تغذیه مناسب

آب‌رسانی 

هیدراته ماندن بدن برای افزایش ایمنی بدن و حفظ سلامت تنفسی در طول عفونت ریه بسیار مهم است. نوشیدن مقدار کافی مایعات می‌تواند به مرطوب نگه داشتن مخاط در ریه ها و دفع آسان آن‌ها کمک کند. کم آبی بدن باعث وخیم تر شدن علائمی چون سرفه و سوزش گلو می‌شود. اما هیدراتاسیون مناسب می‌تواند به جلوگیری از کم آبی بدن و کاهش سرفه و سوزش گلو کمک کند.

علاوه بر این، هیدراته ماندن به بدن در دفع سموم و مواد زائد کمک و روند بهبودی را سرعت می‌بخشد. توصیه می‌شود حداقل 8 تا 10 لیوان آب در روز مصرف کنید، اما نیاز فردی به مایعات ممکن است بسته به عواملی مانند سن، سطح فعالیت و سلامت کلی متفاوت باشد. اطمینان از هیدراتاسیون کافی یک راه ساده و در عین حال موثر برای کمک به مدیریت عفونت‌های ریوی و ارتقای سلامت تنفسی است.

دمنوش‌های گیاهی

دمنوش‌های گیاهی نوشیدنی‌هایی هستند که از خیساندن گیاهان، گل‌ها، ریشه‌ها یا سایر قسمت‌های گیاهان در آب داغ تهیه می‌شوند. این دمنوش‌ها به دلیل فواید مختلف سلامتی و خواص تسکین دهنده خود شناخته شده‌اند. گیاهان مختلف اثرات متفاوتی دارند مثلاً بابونه آرام‌بخش است، نعناع نیروبخش، یا اکیناسه (سرخارگل) تقویت‌کننده سیستم ایمنی. دمنوش‌های گیاهی اغلب بدون کافئین هستند و برای کسانی که به دنبال کاهش مصرف کافئین هستند، آن‌ها را به گزینه‌ای محبوب تبدیل می‌کند. بسته به ترجیح شخصی و اثر مورد نظر، می‌توان آن‌ها را گرم یا سرد میل کرد. برخی از دمنوش‌های گیاهی محبوب عبارتند از چای سبز، چای بابونه، چای زنجبیل و غیره.

غذاهای آبکی مقوی

غذاهای آبکی مقوی به سوپ‌های رقیق و سبکی اطلاق می‌شود که از جوشاندن گوشت، استخوان، سبزیجات و چاشنی‌ها در آب تهیه می‌شوند. برخلاف غذاهای غلیظ‌‌تر، غذاهای آبکی مقوی برای حذف هر گونه مواد جامد، از صافی عبور داده شده و بصورت کاملاً مایع و مغذی میل می‌شوند. این غذاها به راحتی هضم می‌شوند و برای معده، ملایم هستند. آن‌ها برای افراد مبتلا به مشکلات گوارشی یا در طول بیماری که ممکن است اشتها کاهش یابد، بسیار مناسب هستند. غذاهای آبکی مقوی، ضمن آب‌رسانی، مواد معدنی ضروری و پروتئین مورد نیاز را فراهم کرده و سطح ایمنی بدن را افزایش می‌دهند. این غذاها برای کسانی که دچار عفونت‌های ریوی بوده و یا در حال تداوی می‌باشند، بسیار خوب هستند.

نوشیدنی‌های سرشار از الکترولیت

نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت نوشیدنی‌هایی هستند که دارای سطوح بالایی از الکترولیت‌ها هستند که برای عملکردهای مختلف بدن از جمله حفظ تعادل مایعات، عملکرد ماهیچه‌ها و سیگنال‌های عصبی ضروری‌اند. الکترولیت‌هایی که معمولا در این نوشیدنی‌ها یافت می‌شوند عبارتند از سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم. نمونه‌هایی از نوشیدنی‌های غنی از الکترولیت شامل نوشیدنی‌های ورزشی، آب نارگیل و آب غنی‌شده با الکترولیت می‌شود؛ همچنین شما می‌توانید با خرید قرص جوشان کلسیم از نوشیدنی‌ سرشار از الکترولیت استفاده کنید. این نوشیدنی‌ها اغلب برای جبران الکترولیت‌های از دست رفته در اثر تعریق در طول فعالیت بدنی شدید یا به دلیل بیماری‌هایی مانند اسهال یا استفراغ مصرف می‌شوند.

نوشیدنی‌های غنی از الکترولیت می‌توانند با جایگزینی مایعات از دست رفته و مواد معدنی ضروری، از کم آبی بدن جلوگیری کرده و از هیدراتاسیون حمایت کنند. آن‌ها به ویژه برای افرادی که نیاز به مایعات و الکترولیت‌های بیشتری دارند، مانند ورزشکاران، افرادی با شرایط پزشکی خاص، یا کسانی که از بیماری‌هایی مانند عفونت‌های ریوی بهبود می‌یابند، مفید هستند.

استنشاق بخار

استنشاق بخار به معنای تنفس بخار است. با تنفس بخار، می توان به کاهش احتقان، کاهش فشار سینوسی و سایر علائم تنفسی کمک کرد. برای انجام تنفس بخار، معمولا آب را جوشانده و سپس صورت را روی بخار قرار می‌دهند در حالی که سر باید با یک حوله یا لحاف پوشانده شود تا مانع پخش بخار گردد. هوای گرم و مرطوب می‌تواند به شل شدن مخاط و تسکین مجاری تحریک شده بینی کمک کند و تنفس را آسان تر کند.

افزودن روغن‌های ضروری مانند اکالیپتوس یا نعناع فلفلی به آب می‌تواند با ایجاد تسکین بیشتر و عطر دلپذیر، مزایای استنشاق بخار را افزایش دهد. برای جلوگیری از سوختگی در استنشاق بخار، احتیاط کنید و به همین دلیل هم تنفس بخار برای کودکان خردسال توصیه نمی‌شود. به طور کلی، استنشاق بخار می‌تواند یک درمان خانگی ساده و موثر برای احتقان تنفسی باشد و کاهش مخاط بینی و ریه باشد.

عسل

عسل به دلیل خواص ضد میکروبی و ضد التهابی خود، همواره نقش مهمی در درمان عفونت‌های ریوی داشته است. زمانی که عسل مصرف شود یا به صورت موضعی استفاده گردد، می‌تواند به تسکین گلودرد، کاهش سرفه و کاهش علائم عفونت‌های تنفسی مانند برونشیت یا ذات الریه کمک کند. خواص ضد باکتریایی عسل می‌تواند به مبارزه با باکتری‌هایی که باعث عفونت ریه می‌شوند کمک کند. عسل دارای اثرات ضد التهابی بوده و می‌تواند التهاب دستگاه تنفسی را کاهش و باعث بهبودی آن شود. علاوه بر این، عسل به عنوان یک سرکوب کننده طبیعی سرفه عمل می‌کند و سرفه‌های مداوم مرتبط با عفونت‌های ریوی را تسکین دهد.

سیر

سیر که به دلیل طعم و عطر متمایز خود شناخته می‌شود، قرن ها به دلیل خواص دارویی آن مورد توجه بوده است. سیر حاوی ترکیباتی مانند آلیسین است که خواص ضد باکتریایی، ضد ویروسی و ضد قارچی دارد و می‌تواند به مبارزه با عفونت‌ها، از جمله عفونت‌هایی که بر ریه‌ها تأثیر می‌گذارند، کمک کند.

اعتقاد بر این است که سیر با کاهش التهاب، کمک به شل شدن مخاط و تقویت پاسخ سیستم ایمنی به عفونت‌ها، از سلامت ریه ها حمایت کند. مصرف منظم سیر می‌تواند به پیشگیری از عفونت‌های تنفسی و کاهش علائم بیماری‌هایی چون سرماخوردگی، آنفولانزا و برونشیت کمک کند. برخی افراد با گنجاندن سیر در رژیم غذایی خود یا مصرف مکمل‌های سیر، از آن به عنوان یک درمانگر طبیعی استفاده می‌کنند.

تغذیه مناسب

یکی از روش های طبیعی برای پاکسازی ریه از عفونت، تغذیه مناسب است. تغذیه مناسب با حمایت از سیستم ایمنی و ارتقای سلامت عمومی بدن، نقش مهمی در درمان عفونت‌های ریه ایفا می‌کند. رژیم غذایی سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی، آنتی اکسیدان‌ها و مواد مغذی می‌تواند به تقویت دفاع طبیعی بدن در برابر عفونت‌ها و کمک به روند بهبودی آن کمک کند. مصرف کافی ویتامین C، ویتامین E، روی و سایر ریزمغذی‌ها، عملکرد سیستم ایمنی را تقویت کرده و شدت و طول مدت عفونت ریه را کاهش می‌دهند.

غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان مانند میوه‌ها، سبزیجات، آجیل و دانه‌ها به مبارزه با استرس اکسیداتیو و التهاب در ریه ها کمک می‌کنند. حفظ یک رژیم غذایی متعادل با پروتئین کافی و چربی‌های سالم می‌تواند انرژی و مواد مغذی مورد نیاز بدن را برای مبارزه با عفونت‌ها و ترمیم بافت‌های آسیب دیده تامین کند.

ورزش مستمر

ورزش با کمک به بهبود عملکرد ریه، تقویت عضلات تنفسی و افزایش آمادگی جسمانی کلی بدن، نقش مهمی در درمان عفونت‌های ریه ایفا می‌کند. درگیر شدن در فعالیت بدنی منظم می‌تواند به پاکسازی مخاط از ریه ها، بهبود جریان هوا و افزایش اکسیژن رسانی به بافت‌های بدن کمک کند.

علاوه بر این، ورزش می‌تواند از عملکرد سیستم ایمنی بدن حمایت کرده، التهاب را کاهش دهد و سلامت قلب و عروق را بهبود بخشد، که همگی برای مبارزه با عفونت‌های ریوی و بهبودی آن‌ها مفید هستند. با این حال، مهم است که قبل از شروع یک رژیم ورزشی در طول عفونت ریه، برای اطمینان از ایمنی و مناسب بودن تمرینات ورزشی خود، حتما با پزشک خود مشورت نمائید.

سخن پایانی

عفونت ریه بعنوان وضعیتی که در آن ریه ها توسط میکروارگانیسم‌های مضری همچون باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها مورد هجوم قرار گرفته و دچار التهاب و پیامدهای ناگوار و بعضا خطرناک می‌شود، بخاطر زندگی شهری و انواع آلودگی‌ها، شیوع زیادی پیدا کرده است. در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز، مجموعه متنوعی از درمان‌های طبیعی از قبیل دمنوش‌ها، غذاهای آبکی مقوی، استنشاق بخار، عسل، سیر و تغذیه مناسب، را برای مدیریت و پاکسازی طبیعی ریه از عفونت معرفی نماید.