بدن انسان از 206 استخوان و 360 مفصل که استخوان‌ها را به یکدیگر متصل می‌کند، تشکیل شده است. اگر حتی یکی از این استخوان‌ها یا مفاصل به درستی کار نکند، ممکن است موجب ایجاد درد و ناراحتی شود.

بسیاری از افراد معتقدند که مشکلات اسکلتی- عضلانی معمولا به خودی خود رفع می‌شوند و اغلب از مراجعه به پزشک یا پیروی از توصیه‌های او اجتناب می‌کنند. با این حال، یک متخصص ارتوپد می‌تواند به شما در دریافتن بهترین روش درمانی کمک کند و درد و ناراحتی شما را از بین ببرد.

به منظور آشنایی با علائم مهمی که نشان می‌دهد زمان مراجعه به متخصص ارتوپد فرارسیده است، ابتدا لازم است با پزشکان ارتوپد و کار‌هایی که انجام می‌دهند آشنا شوید.

پزشکان ارتوپد چه کسانی هستند و چگونه به بیماران کمک می‌کنند؟

تخصص‌های پزشکی متعددی برای درمان بیماری‌های اسکلتی- عضلانی وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به فیزیوتراپیست‌ها، روماتولوژیست‌ها، متخصصان مغز و اعصاب، جراحان ارتوپد و متخصصان طب توانبخشی اشاره کرد.

متخصص ارتوپد، پزشک است که در زمینه سلامتی استخوان‌ها، ماهیچه‌ها و تمامی بافت‌هایی که از آن‌ها حمایت می‌کنند، تخصص دارد. او همچنین به توانبخشی کمک می‌کند و بیماران را قادر می‌سازد تا انعطاف پذیری، دامنه حرکتی و قدرت بدنی خود را پس از جراحی یا آسیب دیدگی بدست آورند. علاوه بر این، متخصصان ارتوپدی همچون دکتر بابک اتوکش راه‌هایی را برای جلوگیری از صدمات یا توقف پیشرفت بیماری‌های مزمنی از جمله آرتریت ارائه می‌دهند.

پزشکان متخصص ارتوپدی طیف گسترده‌ای از شرایط را درمان می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کشیدگی عضلات
• شکستگی استخوان
• درد مفاصل یا کمر
• آسیب دیدگی تاندون‌ها یا رباط ها
• سندرم تونل کارپال
• سرطان استخوان
• آرتروز
• ناهنجاری‌ها و دفورمیتی ها

چه زمانی باید به پزشک ارتوپد مراجعه کنم؟

علائم هشدار دهنده‌ای وجود دارد که هنگام تصمیم‌گیری برای قرار ملاقات با پزشک ارتوپد باید به آن‌ها توجه داشته باشید. مهم‌ترین این علائم عبارت است از:

1. مفصل متورم

تورم در بافت‌های نرم اطراف مفاصل زمانی ایجاد می‌شود که مایعی در بافت‌ها جمع شود. این تجمع مایع می‌تواند به دلایل شایع تروما، عفونت‌های باکتریایی، استئوآرتریت، نقرس، ارتریت سپتیک آرتریت پسوریاتیک، آرتریت واکنشی یا مزمن و به دلایل نادر اسپوندیلیت آنکیلوزان، تب روماتیسمی و کم کاری تیروئید ایجاد شود.

2. کمردرد

طبق آمار، 80% افراد جوان تا مسن از درد در قسمت فوقانی یا پایین کمر رنج می‌برند. کمردرد‌های خفیف معمولا به دلیل فعالیت‌های روزانه مانند ایستادن، آشپزی کردن، بلند کردن وزنه، نشستن طولانی مدت و ورزش‌های بیش از حد ایجاد می‌شوند. اما اگر درد شدیدی در ناحیه کمر دارید و به همراه آن کنترل روده یا مثانه خود را از دست داده‌اید یا احساس ضعف در ماهیچه‌ها می‌کنید، لازم است سریعا به پزشک مراجعه کنید.

3. درد مداوم یا مزمن مفاصل

درد طولانی مدت در مفاصل یک علامت هشدار دهنده است. این درد معمولا 3 تا 6 ماه طول می‌کشد و هرگز از بین نمی‌رود. در برخی موارد این علامت با تورم یا التهاب در اطراف مفصل که نشان دهنده ساییدگی استخوان‌ها به یکدیگر است، ظاهر می‌شود.

متاسفانه زنان بیش‌تر از مردان به آرتروز مبتلا می‌شوند و احتمال ابتلا به این عارضه با افزایش سن افراد افزایش می‌یابد.

4. مشکل در بالا رفتن از پله ها

بسیاری از افرادی که دارای مشکلات مربوط به زانو هستند، نمی‌توانند به راحتی از پله بالا یا پایین بروند. این ناراحتی معمولا به دلیل آرتریت ایجاد می‌شود که غضروف‌های موجود در مفصل زانو را از بین برده و بیمار را درگیر عوارضی جدی می‌کند.

5. گردن درد که شدت آن در حال افزایش است

استفاده طولانی مدت از رایانه و گوشی هوشمند که عضلات گردن را تحت فشار قرار می‌دهد، می‌تواند باعث گردن دردی شود که با استراحت و مصرف مسکن بهبود می‌یابد.

اما برخی گردن درد‌ها ممکن است به علت آرتریت روماتوئید، استئوآرتریت، فتق دیسک و… چند روزی طول بکشد و با بی‌حسی یا ضعف دست و بازو، سردرد یا شانه درد همراه باشد که بیمار سریعا باید به پزشک مراجعه کند.

6. پیچ خوردگی مچ پا

هنگامی که رباط‌های مچ پا به دلیل دویدن، راه رفتن در زمین‌های ناهموار و… پاره می‌شوند یا آسیب می‌بینند، مچ پا رگ به رگ شده و حساسیت، بی‌ثباتی و تورم را به همراه خواهد داشت. در این شرایط متخصص ارتوپد به منظور جلوگیری از تکرار پیچ خوردگی و بی‌ثباتی مچ پا، مصرف دارو‌های غیر استروئیدی، کفش‌های انعطاف‌پذیر و مچ بند‌های طبی را توصیه می‌کند.

7. عضلات سفت، ضعیف و کبود

سفتی، کبودی و ضعف عضلات معمولا زمانی ایجاد می‌شود که بدن شما با یک جسم سخت برخورد می‌کند یا دچار آسیب دیدگی می‌شود که با تورم، درد و تغییر رنگ مایل به آبی در اطراف آسیب همراه است.

8. شکستگی

شکستگی زمانی رخ می‌دهد که استخوان‌ها در اثر فشار بیش از حد، تروما با نیروی بلانت، بیماری‌های دژنراتیو استخوان و آسیب دیدگی مکرر ترک خورده و شکسته شوند.

شکستگی‌ها انواع مختلفی دارند و شکستگی‌های شدید اگر درمان نشوند می‌توانند مشکلات بسیار جدی را برای افراد بوجود آورند که تا آخر عمر گریبان گیر آن‌ها خواهد بود.

9. درد استخوان

درد استخوان نوعی ناراحتی شدید است که در یک یا چند استخوان ایجاد می‌شود و شدت آن بسیار بیش‌تر از درد عضلات و مفاصل می‌باشد. از جمله علل اصلی این مشکل می‌توان به استئوپنی، کمبود مواد معدنی، پوکی استخوان، سرطان، جراحت و بیماری‌هایی که جریان خون به استخوان‌ها و بافت‌های استخوانی را دچار مشکل می‌کند، اشاره کرد.

درد استخوان معمولا با علائمی مانند درد مداوم در حالت استراحت، کاهش دامنه حرکتی، قوز کردن، خستگی، کاهش تدریجی قد و کاهش وزن غیر قابل توضیح همراه می‌شود و نباید از آن غافل شد.

10. بی‌ثباتی در راه رفتن

مشکلات مربوط به تعادل و حرکت اغلب نشانه‌ای از مشکلات موجود در پا و مچ پا است و معمولا زمانی ایجاد می‌شود که در سیستم اسکلتی- عضلانی اختلالی وجود داشته باشد. علاوه بر این، وجود مشکلات زیر نیز می‌تواند موجب بی‌ثباتی در راه رفتن شود:

• آسیب عصبی
• ضعف عضلانی
• اسکلروز چندگانه
• بیماری پارکینسون
• درد مفاصل
• پیچ خوردگی و شکستگی مچ پا
• آرتروز

بهترین راه برای شناسایی علت مشکلات تعادلی یا حرکتی و یافتن راه حل، مراجعه به دکتر بابک اتوکش جراح و متخصص ارتوپد است.

11. سوزن سوزن شدن یا بی‌حس شدن دست‌ها و پاها

احساس بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها یک علامت بسیار شایع و ناراحت‌کننده است که در موارد شدید با درد، خارش و تحلیل عضلانی همراه می‌شود. در این موارد، ممکن است سوزن سوزن شدن ناشی از یک آسیب عصبی باشد که می‌تواند به دلیل شرایط و بیماری‌های مختلفی از جمله مولتیپل اسکلروزیس، دیابت، آسیب‌های استرسی مکرر و تروماتیک، عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی و قرار گرفتن در معرض مواد سمی ایجاد شود.

12. درد در حرکت تکراری

درست است که مفاصل بدن ما برای حرکت طراحی شده‌اند، اما این مفاصل تنها قدرت تحمل مقدار مشخصی از این حرکات تکراری را دارند و با تکرار این حرکات دچار درد و مشکلات جدی می‌شوند. برخی از مهم‌ترین صدمات ناشی از استفاده مکرر یا بیش از حد معمول مفاصل شامل موارد زیر است:

• آرنج گلف بازان
• آرنج تنیس بازان
• شانه شناگران
• بورسیت
• تاندونیت
• سندرم تونل کارپال

اگر شغل یا ورزشی انجام می‌دهید که شامل حرکات تکراری است، استراحت مکرر و انجام حرکات کششی می‌توان به شما کمک کند تا دچار مشکل نشوید.