درد سنگ کلیه، یکی از دردهای شدید و ناگهانی است که می‌تواند برای فردی که آن را تجربه می‌کند، بسیار آزاردهنده باشد. این درد اغلب از بدترین دردهایی است که یک فرد ممکن است در طول زندگی خود تجربه کند. اغلب، درد سنگ کلیه یکی از علائم دفع سنگ کلیه است، زیرا حرکت سنگ از کلیه به طرف حالب باعث تحریک شدید حسگرهای درد در سیستم ادراری می‌شود. درواقع علائم افتادن سنگ کلیه به مثانه متنوع بوده و از درد شدید در ناحیه کمری و شکمی گرفته تا درد و سوزش در زمان ادرارکردن، در هر فرد اتفاق می‌افتد.

بنابراین درک و شناخت علائم سنگ کلیه اهمیت بسیار زیادی دارد، زیرا ممکن است نیاز به درمان فوری باشد تا از عوارض جدی‌تر جلوگیری شود. در ادامه این مقاله به علائم و مراحل افتادن سنگ کلیه در مثانه و دفع آن خواهیم پرداخت. اگر شما هم با این مشکل مواجه هستید یا می‌خواهید اطلاعات بیشتری در این مورد کسب کنید، تا پایان با ما همراه باشید.

نحوه تشخیص سنگ کلیه

تشخیص سنگ کلیه با علائمی که بیمار ارائه می‌دهد، صورت می‌گیرد. دردهای شدید در ناحیه کمری و شکمی، سوزش و درد هنگام ادرارکردن، تغییر در نحوه ادرار کردن و حتی وجود خون در ادرار از مهم‌ترین علائمی هستند که ممکن است به تشخیص سنگ کلیه کمک کنند. از دیگر روش‌های تشخیص افتادن سنگ کلیه در مثانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

آزمایش ادرار

آزمایش ادرار جمع‌آوری شده طی ۲۴ ساعت، میزان دفع مواد معدنی سنگین و مواد سنگ‌ساز را اندازه‌گیری می‌کند. در برخی موارد، لازم است دو مجموعه ادرار ۲۴ ساعته را در طی دو روز برای این آزمایش جمع‌آوری شود. علاوه بر این، آزمایش ادرار می‌تواند وجود خون در ادرار و عفونت‌های دستگاه ادراری را نیز مشخص کند. جواب آزمایش ادرار در تشخیص افتادن سنگ کلیه در مثانه نقش مهمی دارد. درواقع با تشخیص وجود برخی مواد در ادرار مانند کلسیم، اگزالات و اسیداوریک، می‌تواند به تشخیص سنگ کلیه کمک کند.

همچنین، این آزمایش به شناسایی هر گونه عفونت دستگاه ادراری که ممکن است در ایجاد سنگ کلیه نقش داشته باشد، کمک می‌کند. برای انجام آزمایش ادرار و بررسی تشخیص سنگ کلیه، بهتر است با دکتر اورولوژیست مشورت کنید. او می‌تواند به شما راهنمایی لازم را ارائه دهد و در صورت نیاز، شما را به بهترین دکتر کلیه ارجاع دهد.

آزمایش خون

یکی از پنل‌های آزمایش خون که به نام آزمایش عملکرد کلیه شناخته می‌شود، می‌تواند نشان‌دهنده افزایش میزان کلسیم یا اسیداوریک در خون باشد. نتایج این آزمایش می‌تواند در نظارت بر سلامت کلیه‌ها و تشخیص سایر بیماری‌های پزشکی مفید واقع شود.

سونوگرافی

به‌طورکلی، برای تشخیص افتادن سنگ کلیه در مثانه از روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی استفاده می‌شود. این فرآیند در سونوگرافی به‌ دقت مشخص می‌شود که آیا عامل اصلی درد سنگ کلیه است یا نه. برای بررسی رشد سنگ، پزشک ممکن است سونوگرافی را در زمان‌های مختلف تکرار کند. افرادی که علائمی مانند درد کلیه، وجود خون در ادرار یا علائم عفونت دارند، معمولاً به انجام این آزمایش اشاره می‌شود.

انواع روش‌ های تصویربرداری

در بسیاری از موارد، به‌ ویژه بیمارانی که به اورژانس مراجعه می‌کنند، سی‌تی‌اسکن بدون استفاده از کنتراست اجرا می‌شود. این روش سریع انجام شده و به تشخیص عوامل دیگری که باعث درد در ناحیه پهلو یا شکم می‌شوند، کمک می‌کند. سی‌تی‌اسکن قادر است وضعیت حالب، مثانه و کلیه‌ها را مشخص کند، وجود سنگ را تأیید کند، اندازه و موقعیت دقیق آن را تعیین کند و حتی وضعیت سایر ارگان‌ها از جمله آئورت و لوزالمعده را نیز نشان دهد.

بااین‌وجود، سی‌تی‌اسکن بیماران را به اشعه‌های مضر مواجه می‌کند، بنابراین در برخی موارد سونوگرافی و عکس ساده شکمی با استفاده از اشعه X به‌ عنوان روش‌های تصویربرداری می‌تواند در تشخیص بیماری افتادن سنگ کلیه در مثانه کمک‌ کننده باشد. همچنین زنان باردار و افرادی که باید از اشعه‌ها پرهیز کنند، سونوگرافی به‌عنوان روش مناسب‌تر برای تشخیص سنگ کلیه معرفی می‌شود.

تجزیه‌ و تحلیل سنگ‌ های دفعی

در برخی موارد، پزشک ممکن است از شما بخواهد که ادرار خود را در یک مخزن جمع‌آوری کنید تا سنگ‌هایی که دفع می‌کنید، جمع‌آوری شوند. این نمونه‌برداری از ادرار در آزمایشگاه به اطلاعات مهمی برای تعیین عوامل موجب تشکیل سنگ کلیه و برنامه مناسب برای پیشگیری از تشکیل سنگ کمک می‌کند. یکی از راه‌های تشخیص دفع سنگ کلیه، تسکین ناگهانی درد یا ناراحتی مرتبط با سنگ است.

راه دیگر شناسایی بصری سنگ در ادرار است. اگر شما مشکوک به دفع سنگ کلیه هستید، مهم است که سنگ را جمع‌آوری کنید و برای بررسی نزد پزشک خود ببرید. پزشک ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری را برای تأیید دفع سنگ و بررسی وجود سنگ‌های باقیمانده یا آسیب به دستگاه ادراری انجام دهد.

پیلوگرام یا اوروگرافی داخل وریدس

در این روش تصویربرداری، یک ماده رنگی ویژه به ورید بازویی شما تزریق می‌شود. این ماده رنگی از طریق کلیه‌ها و مثانه به بیرون دفع می‌شود. سپس، با استفاده از عکس اشعه‌ی X یا سی‌تی‌اسکن، مکان سنگ در مجاری ادراری مشخص می‌شود.

افتادن سنگ کلیه در مثانه چه علائمی دارد؟

هنگام افتادن سنگ کلیه در مثانه، ممکن است عوارضی از جمله درد، ناراحتی و تغییر در رنگ و بوی ادرار ایجاد شود. علائم انتقال سنگ کلیه به مثانه شامل موارد زیر می‌شود:

• درد در قسمت تحتانی شکم یا کمر: این درد معمولاً به‌عنوان “درد کلیه” شناخته می‌شود و ممکن است به طور لحظه‌ای یا مداوم باشد.
• ادرار دردناک: زمانی که سنگ کلیه به مثانه منتقل می‌شود، ممکن است ادرارکردن با درد و سوزش همراه باشد. این احساس ناراحتی معمولاً ناگهانی و شدید است.
• تکرر ادرار: شما ممکن است حس کنید که باید بیشتر و فوری‌تر از قبل ادرار کنید. این علامت معمولاً به‌ خاطر احساس فشار بیشتر افتادن سنگ کلیه در مثانه به وجود می‌آید.
• وجود خون در ادرار: سنگ کلیه ممکن است موجب آسیب و خونریزی در مجاری ادراری شده و باعث دیده‌شدن خون در ادرار شود. در چنین مواقعی رنگ ادرار قرمز یا قهوه‌ای می‌شود.
• ادرار کدر یا بدبو: وجود سنگ کلیه در مثانه ممکن است باعث تغییر در ویژگی‌های ادرار شود، از جمله کدرشدن یا داشتن بوی نامطبوع.
• در موارد نادر، ناتوانی در دفع ادرار: در برخی موارد، سنگ کلیه ممکن است به مثانه منتقل شود و در مجاری ادراری گیر کند که موجب مسدودی و ناتوانی در دفع ادرار می‌شود. این وضعیت نیاز به مداخله پزشکی فوری دارد.

در صورت تجربه هر یک از این علائم، بهتر است که به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.

بیشتر بخوانید: مشکلاتی که سنگ کلیه و دفع پروتئین در بدن ایجاد می کند

مراحل دفع سنگ کلیه

درد علامت بارز دفع سنگ کلیه است. دردهایی که ناشی از دفع سنگ کلیه هستند، معمولاً زمانی ظاهر می‌شوند که سنگ از کلیه خارج شده و وارد مجاری ادراری می‌شود و به سمت مثانه و یا میزراه حرکت می‌کند. ویژگی‌های درد ناشی از افتادن سنگ کلیه در مثانه به شرح زیر است:

• درد در پایین شکم یا کشاله ران
• درد در پشت و امتداد یک طرف بدن، معمولاً زیر دنده‌ها
• ظهور درد نشان‌دهنده این است که سنگ در حال حرکت در مسیر دفع‌شدن است. در ادامه دفع سنگ کلیه را بررسی می‌کنیم:

مرحله اول

مراحل اولیه تشکیل سنگ کلیه معمولاً بدون درد و علائم قابل‌تشخیص است. بیشتر افراد تنها زمانی به وجود سنگ کلیه پی می‌برند که سنگ از دیواره داخلی کلیه جدا شده و به سیستم ادراری حرکت می‌کند. علائم افتادن سنگ کلیه در مثانه شامل درد شدید و احتمالاً تب و لرز می‌شود. همچنین ممکن است خون در ادرار مشاهده شود که تحلیل RBC در آزمایش ادرار می‌تواند این موضوع را تأیید کند.

درد همراه با اسپاسم کلیه و هم‌زمان با حرکت سنگ از کلیه بروز می‌کند. در مرحله اول، این اسپاسم و درد کلیه حدود ۱ تا ۴ بار در ساعت رخ می‌دهد. این انقباضات کلیه تا زمان ورود سنگ به حالب ادامه خواهند داشت. درد در این مرحله حتی شدیدتر از درد زایمان طبیعی است و یکی از دردناک‌ترین فازهای دفع سنگ کلیه به شمار می‌رود.

مرحله دوم

اکنون سنگ کلیه وارد حالب شده است. اگرچه مرحله یک یا به اصطلاح بدترین بخش فرآیند دفع سنگ کلیه را پشت سر گذاشته‌اید، اما مرحله دو هم می‌تواند بسیار دردناک باشد. قطر داخلی حالب معمولاً حدود ۲ تا ۳ میلی‌متر است. اگر سنگ کلیه بزرگ‌تر از این اندازه باشد، ممکن است به درد بیفتید.

البته این درد با درد مرحله اول تفاوت دارد زیرا درد مرحله دو اغلب به‌ صورت ضربان‌دار است و سنگ کلیه در مسیر حرکت خود در مجرای حالب به طور پیوسته به دیواره برخورد کرده و عصب‌های درد را تحریک می‌کند. همچنین اگر سنگ کلیه در هر نقطه‌ای از مجرای ادراری متوقف شود، احساس فشار و بادکردن بروز خواهد کرد که به‌ طور معمول دردناک نیست، اما اگر اتفاقی رخ دهد قابل‌ احساس است.

مرحله سوم

در نهایت، سنگ کلیه وارد مثانه می‌شود و درد تقریباً از بین می‌رود. آنچه شما در این فاز تجربه خواهید کرد، احساس نیاز به دفع ادرار است. بدن شما می‌خواهد سنگ را دفع کند و به همین منظور تکرر ادرار از علائم این مرحله از دفع سنگ کلیه به‌ حساب می‌آید. البته ممکن است افتادن سنگ کلیه در مثانه و دفع آن به همین سادگی نباشد و سنگ در ورودی مجرای ادرار گیر کند و جریان ادرار متوقف شود. در این شرایط، سنگ دوباره به مثانه بازمی‌گردد و پس از چند دقیقه دوباره به مجرای ادرار وارد خواهد شد.

مرحله آخر

برای رسیدن به موفقیت در مرحله آخر، تلاش شما اثرگذار است. هنگامی‌که سنگ کلیه به دهانه مجرای ادرار می‌رسد، باید با استفاده از فشار مضاعف، سنگ را به بیرون از بدن هدایت کنید.

مدت زمان دفع سنگ کلیه

اندازه سنگ اصلی‌ترین عامل در تعیین مدت زمان دفع آن است. سنگ‌های کوچک‌تر از ۴ میلی‌متر در ۸۰ درصد مواقع خودبه‌خود از مجرای ادرار عبور کرده و دفع می‌شوند. دفع این‌چنین سنگ‌ها به‌ طور میانگین ​​۳۱ روز زمان می‌برد. سنگ‌هایی که ۴ تا ۶ میلی‌متر قطر دارند، به احتمال زیاد برای دفع مستلزم مصرف دارو هستند. تقریبا ۶۰ درصد از این سنگ‌ها به طور خودبه‌خود و به طور طبیعی دفع می‌شوند. فرآیند دفع این نوع سنگ‌ها معمولا تا حدود ۴۵ روز طول می‌کشد. اما سنگ‌هایی با قطر بیشتر از ۶ میلی‌متر احتمالا نیاز به درمان دارند و تنها حدود ۲۰ درصد از آن‌ها به طور طبیعی دفع می‌شوند.

چگونه بفهمیم سنگ کلیه دفع شده است؟

بعضی از سنگ‌ها به دلیل بزرگی ممکن است علائمی در فرد ایجاد کنند، اما بسیاری از افراد مبتلا به سنگ کلیه هیچ علامتی ندارند و تنها در زمان افتادن سنگ کلیه در مثانه درد را تجربه خواهند کرد. اگر پس از پایان یک دوره درمانی، علائم زیر بهبود یابد، احتمالا سنگ با موفقیت دفع شده است. علائمی که نشان‌دهنده وجود سنگ در کلیه و مجاری ادراری است عبارتند از:

• درد قابل‌توجه در پشت، معمولاً درست زیر دنده‌ها که گاهی به سمت جلو و گاهی اوقات نیز به سمت کشاله ران گسترش پیدا می‌کند. درد ممکن است به گونه‌ای شدید باشد که باعث بروز تهوع و استفراغ شود.
• خون در ادرار.
• ادرار کدر یا بدبو.
• لرز، تعریق و تب که نشانه عفونی شدن مجرای ادرار است.
• سنگ‌های کوچک مانند شن در ادرار دیده شوند. این وضعیت بیشتر در اثر سنگ‌های اسیداوریک اتفاق می‌افتد.
• احساس نیاز فوری به ادرار کردن به دلیل وجود سنگ در خروجی مثانه.

اگر سنگ به طور کامل دفع نشود، ممکن است بخشی از جریان ادرار را مسدود کرده یا باعث خونریزی یا عفونت شود. در چنین شرایطی، پزشک به صورت مناسب برای برداشتن سنگ کلیه اقدامات درمانی متناسب را انجام می‌دهد و یا به شما قویترین قرص دفع سنگ کلیه را تجویز می‌کند.

سخن پایانی

همانطور که مشاهده کردید، افتادن سنگ کلیه به مثانه می‌تواند منجر به علائم و نشانه‌هایی نظیر درد، خون در ادرار و تغییرات در رنگ و بوی ادرار شود. این وضعیت نیازمند توجه و مراقبت بیشتری است، زیرا ممکن است سنگ‌ها باعث مسدود شدن مجاری ادراری، خونریزی و یا عفونت‌های دستگاه ادراری شوند. در صورت تجربه هر یک از علائم یا شکی در مورد افتادن سنگ کلیه به مثانه، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و تشخیص و درمان مناسب را برای حفظ سلامتی و رفع مشکل از او بخواهید.

به یاد داشته باشید که با رعایت دستورات پزشک و راهنمایی‌های مربوطه، می‌توانید از مشکلات مربوط به افتادن سنگ کلیه در مثانه جلوگیری کرده و به بهبودی علائم خود کمک بسزایی کنید. خوشحال می‌شویم اگر تجربه ای از سنگ کلیه دارید با ما در بخش کامنت این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز در میان بگذارید.