آنتی‌بیوتیک‌ها، گروهی از داروها هستند که به منظور مبارزه با عفونت‌های باکتریایی در بدن انسان استفاده می‌شوند. یکی از این داروها که به عنوان یک انتخاب موثر در درمان عفونت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، کلاریترومایسین است. این آنتی‌بیوتیک از گروه ماکرولیدها بوده و توانایی برخورد با باکتری‌های مختلف را دارد. اما باید دقت داشته باید که این دارو مانند تمامی آنتی‌بیوتیک‌ها محدودیت استفاده دارد. با توجه به اهمیت آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان عفونت‌ها و نقش بارز داروی Clarithromycin در این زمینه، مطالعه این مقاله می‌تواند به درک بهتری از این دارو و کاربردهای آن در علم پزشکی کمک کند.
آنچه در این مقاله می خوانیم
اشکال دارویی کلاریترومایسین
- سوسپانسیون خوراکی: 125 میلی گرم / 5 میلی لیتر و 250 میلی گرم / 5 میلی لیتر
- قرص: 250 میلی گرم و 500 میلی گرم
- قرص نسخه طولانی: 500 میلی گرم
موارد مصرف قرص کلاریترومایسین
کلاریترومایسین (Clarithromycin) برای درمان طیف گسترده‌ای از عفونت‌های باکتریایی دستگاه تنفسی استفاده می‌شود. این دارو به عنوان یک آنتی‌بیوتیک ماکرولید شناخته می‌شود. این آنتی بیوتیک با توقف رشد باکتری‌ها عمل می‌کند. این آنتی‌بیوتیک فقط عفونت‌های باکتریایی را درمان کرده و برای عفونت‌های ویروسی (مانند سرماخوردگی، آنفولانزا) کارایی ندارد. استفاده از هر آنتی‌بیوتیک در مواقعی که نیازی به آن نیست، می‌تواند باعث شود که برای عفونت‌های بعدی کارایی نداشته باشد.
موارد مصرف کلاریترومایسین در بزرگسالان
- تشدید حاد برونشیت مزمن
- سینوزیت حاد فک بالا
- عفونت مایکوباکتریایی
- بیماری زخم معده
- فارنژیت، التهاب لوزه
- عفونت پوست/ساختار پوست
- سیاه سرفه (خارج از برچسب)
- اندوکاردیت (خارج از برچسب)
موارد مصرف کلاریترومایسین درکودکان
- سینوزیت
- برونشیت
- عفونت های پوستی
- عفونت مایکوباکتریایی
- فارنژیت استرپتوکوکی
- اندوکاردیت (خارج از برچسب)
- سیاه سرفه (خارج از برچسب)
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Clarithromycin
آنتی‌بیوتیک ماکرولید نیمه سنتزی که به طور برگشت‌پذیر به محل P زیرواحد ریبوزومی 50S ارگانیسم‌های حساس متصل می‌شود و ممکن است سنتز پروتئین وابسته به RNA را با تحریک تفکیک پپتیدیل t-RNA از ریبوزوم‌ها مهار کند و در نتیجه رشد باکتری را مهار کند. جذب این دارو در حضور اسید معده (برخلاف اریترومایسین) بسیار پایدار است. غذا را به تاخیر می‌اندازد اما بر میزان جذب تاثیر نمی‌گذارد. همچنین به طور گسترده در اکثر بافت‌های بدن به جز سیستم عصبی مرکزی (CNS) توزیع شده است. در آخر نیز از طریق ادرار (30-55%) دفع می‌شود.
مقدار مصرف داروی Clarithromycin
داروی کلاریترومایسین را معمولاً یک بار در روز طبق دستور پزشک از طریق خوراکی همراه با غذا مصرف کنید. قرص را به طور کامل قورت داده و از خرد کردن آن در داخل دهان پرهیز کنید، انجام این کار می‌تواند تمام دارو را به یکباره آزاد کند و خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. این دارو را مطابق با دستور پزشک مصرف کنید و از افزایش، کاهش یا قطع دارو بدون مشورت با پزشک خودداری کنید. قطع زودهنگام دارو ممکن است منجر به بازگشت عفونت شود.
زمان مصرف قرص کلاریترومایسین
- داروی کلاریترومایسین برای درمان عفونت‌های خفیف تا متوسط ناشی از ایزوله‌های حساس ناشی از هموفیلوس آنفلوآنزا، هموفیلوس پاراآنفلوانزا، موراکسلا کاتارالیس یا استرپتوکوک پنومونیه توصیه می‌شود. دوز پیشنهادی 250-500 میلی گرم به صورت خوراکی در 7-14 روز می‌باشد.
- این دارو در جهت درمان عفونت‌های خفیف تا متوسط ناشی از ایزوله‌های حساس ناشی از هموفیلوس آنفولانزا، موراکسلا کاتارالیس یا استرپتوکوک پنومونیه مناسب است. دوز مصرفی 500 میلی گرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت به مدت 14 روز می‌باشد. این مقدار دوز در انتشار طولانی مدت 1000 میلی گرم روزانه در مدت 14 روز است.
- کلاریترومایسین (Clarithromycin) در جهت درمان و پیشگیری از عفونت‌های مایکوباکتریایی نشان داده شده است. دوز پیشنهادی 500 میلی گرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت به مدت 7-14 روز می‌باشد.
- این دارو برای ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری در درمان بیماران مبتلا به بیماری زخم پپتیک فعال (زخم معده) یا سابقه دار مصرف می‌شود. دوز مصرفی 500 میلی گرم به صورت خوراکی هر 8 الی 12 ساعت در مدت 10-14 روز می‌باشد.
- فارنژیت، التهاب لوزه 250 میلی گرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت در مدت 12 روز مصرف می‌شود.
- برای درمان عفونت‌های خفیف تا متوسط ناشی از ایزوله‌های حساس ناشی از هموفیلوس آنفلوآنزا، هموفیلوس پاراآنفلوانزا، موراکسلا کاتارالیس، مایکوپلاسما پنومونیه، استرپتوکوک پنومونیه یا کلامیدوفیلا پنومونی مصرف می‌شود. دوز مصرفی 250 میلی گرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت به مدت 7-14 روز می‌باشد.
- کلاریترومایسین برای درمان عفونت پوست 250 میلی گرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت در مدت 7-14 روز استفاده می‌شود.
- این دارو خارج از برچسب برای درمان سیاه سرفه یا برای پیشگیری پس از مواجهه استفاده می‌شود. مقدار مصرفی 500 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی به مدت 7 روز می‌باشد.
طریقه مصرف کلاریترومایسین درکودکان
- داروی کلاریترومایسین برای درمان اوتیت میانی حاد ناشی از H آنفلوانزا، M catarrhalis یا Spneumoniae توصیه می‌شود. دوز پیشنهادی برای کودکان بیشتر از 6 ماه، 15 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت به مدت 10 روز می‌باشد.
- این دارو برای پنومونی اکتسابی از جامعه ناشی از مایکوپلاسما پنومونیه، اس پنومونیه یا کلامیدوفیلا پنومونیه در کودکان مناسب است. دوز مصرفی برای کودکان بالای 3 ماه 15 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت می‌باشد.
- کلاریترومایسین برای درمان عفونت‌های خفیف تا متوسط ناشی از ایزوله‌های حساس ناشی از هموفیلوس آنفولانزا، موراکسلا کاتارالیس یا استرپتوکوک پنومونیه درکودکان مناسب است. دوز پیشنهادی برای کودکان بالای 6 ماه 15 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت در مدت 10 روز می‌باشد.
- برای درمان عفونت‌های خفیف تا متوسط ناشی از ایزوله‌های حساس ناشی از هموفیلوس آنفلوآنزا، هموفیلوس پاراآنفلوانزا، موراکسلا کاتارالیس یا استرپتوکوک پنومونیه در کودکان توصیه می‌شود. دوز پیشنهادی در کودکان بالای 6 ماه 15 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت در مدت 10 روز است.
- برای عفونت بدون عارضه پوست و ساختار پوست ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس یا اس پیوژنز مصرف می‌شود. مقدار مصرف در کودکان بالای 6 ماه 15 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت در مدت 10 روز استفاده می‌شود.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی کلاریترومایسین (Clarithromycin)، اگر به آن یا سایر آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید (مانند اریترومایسین، آزیترومایسین) حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر می‌شود. قبل از مصرف این دارو سوابق پزشکی از جمله بیماری کبد (از جمله مشکلات کبدی ناشی از مصرف قبلی کلاریترومایسین)، بیماری کلیوی، بیماری قلبی (بیماری عروق کرونر، حمله قلبی) ، نوع خاصی از بیماری عضلانی (میاستنی گراویس) و… را به پزشک اطلاع دهید.
- واکنش‌های حساسیت حاد؛ در صورت بروز واکنش‌های حساسیت شدید (مانند آنافیلاکسی، سندرم استیونز جانسون، TEN، واکنش دارویی همراه با ائوزینوفیلی و علائم سیستمیک [DRESS] سندرم، پورپورای هنوخ شونلین) فوراً مصرف دارو قطع شود.
- مرتبط با طولانی شدن فاصله QT و موارد نادر آریتمی، از جمله تورساد د پوینت، از مصرف با شرایط پیش آریتمی مداوم (مانند هیپوکالمی اصلاح نشده یا هیپومنیزیمی)، برادی کاردی قابل توجه بالینی خودداری کنید. بیماران بالای 65 سال ممکن است نسبت به طولانی شدن QT مرتبط با دارو حساس‌تر باشند.
- اختلال عملکرد کبد، از جمله افزایش فعالیت آنزیم‌های کبدی و هپاتیت سلولی یا کلستاتیک با یا بدون یرقان، گزارش شده است. این مورد در برخی شاید شدید باشد و معمولاً برگشت‌پذیر است.
- در صورت بروز علائم و نشانه‌های هپاتیت (مانند بی‌اشتهایی، یرقان، ادرار تیره، خارش، حساس شدن شکم) بلافاصله کلاریترومایسین را قطع کنید.
- کلاریترومایسین ممکن است عوارض را در میان بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب که یک دوره 2 هفته‌ای کلاریترومایسین دریافت کرده‌اند، افزایش دهد. در یک مطالعه مشاهده‌ای، این خطر پس از پیگیری بیماران برای ≥1 سال آشکار شد.
- اسهال مرتبط با کلستریدیوم دیفیسیل با استفاده از تقریباً تمام عوامل ضد باکتریایی از جمله کلاریترومایسین گزارش شده است.
- این دارو در بارداری استفاده نمی‌شود، مگر زمانی که هیچ درمان جایگزین وجود ندارد. در صورت وقوع بارداری در حین درمان، بیمار را در مورد خطرات احتمالی برای جنین آگاه کنید.
- تشدید میاستنی گراویس یا شروع جدید علائم گزارش شده است.
موارد منع مصرف کلاریترومایسین
- حساسیت مفرط مستند
- مصرف همزمان با پیموزاید، سیزاپراید، ارگوتامین و دی هیدروارگوتامین
- سابقه زردی کلستاتیک یا اختلال عملکرد کبد مرتبط با استفاده قبلی از کلاریترومایسین
- مصرف همزمان با کلشی سین در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی یا کبدی
- مصرف همزمان با مهارکننده‌های HMG-CoA ردوکتاز (استاتی ها) که به طور گسترده توسط CYP3A4 (لوواستاتین، سیمواستاتین) متابولیزه می‌شوند، به دلیل افزایش خطر ابتلا به میوپاتی، از جمله رابدومیولیز
عوارض جانبی قرص کلاریترومایسین (Clarithromycin)
اسهال، حالت تهوع، استفراغ، راش، سردرد، سوزش سردل، درد شکم یا مشکلات گوارشی، اسهال و… برخی از عوارض جانبی داروی کلاریترومایسین می‌باشد. گر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. برخی از عوارض جانبی جدی این دارو شامل کاهش شنوایی، تغییرات ذهنی و خلقتی، ضعف عضلانی، مشکلات چشمی ( مانند افتادگی پلک، تاری دید)، مشکل در صحبت کردن، درد شدید معده و شکم، ادرار تیره، زردی چشم یا پوست می‌باشد.
- اثرات گوارشی (GI)
- طعم غیرطبیعی
- اسهال
- حالت تهوع و استفراغ
- نیتروژن اوره خون بالا
- درد شکم
- راش (کودکان)
- سوء هاضمه
- سوزش سر دل
- سردرد
- افزایش زمان پروترومبین
مصرف کلاریترومایسین (Clarithromycin) در دوران بارداری و شیردهی
بر اساس یافته‌های مطالعات حیوانی، دارو برای استفاده در زنان باردار توصیه نمی‌شود، مگر در شرایط بالینی که هیچ درمان جایگزین مناسبی وجود ندارد. اگر در حین مصرف دارو حاملگی رخ دهد، بیمار باید از خطرات احتمالی برای جنین آگاه شود. داده‌های محدود از تعداد کمی از مطالعات انسانی منتشر شده با استفاده از درمان در دوران بارداری برای اطلاع از خطرات مرتبط با دارو در مورد نقایص مادرزادی، سقط جنین یا پیامدهای نامطلوب مادر یا جنین کافی نیست.
تاثیر کلاریترومایسین در شیردهی
بر اساس اطلاعات محدود انسانی، کلاریترومایسین (Clarithromycin) و متابولیت فعال آن 14-OH کلاریترومایسین در شیر انسان با کمتر از 2 درصد دوز تنظیم شده با وزن مادر وجود دارد. در یک مطالعه مشاهده‌ای جداگانه، اثرات نامطلوب گزارش شده بر روی کودکان شیرخوار (بثورات پوستی، اسهال، از دست دادن اشتها، خواب‌آلودگی) با آموکسی‌سیلین قابل مقایسه بود. هیچ اطلاعاتی برای ارزیابی اثرات کلاریترومایسین یا کلاریترومایسین 14-OH بر تولید شیر در دسترس نیست. توسعه و فواید سلامتی شیردهی باید همراه با نیاز بالینی مادر به دارو و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی کودک شیرده از درمان یا بیماری زمینه‌ای مادر در نظر گرفته شود.
تداخل دارویی کلاریترومایسین
- تداخلات دارویی گزارش شده از این دارو بسیارگسترده است، تا حد امکان هیچ دارویی را همراه با کلاریترومایسین مصرف نکنید.
- تداخلات رده X (پرهیز): آدو تراستوزومب امتانسین، آلفوزوسین، اپرپیتانت، آستمیزول، آسوناپرویر، آوانافیل، آواپریتینیب، بارنیدیپین، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، بیلاستین، بلونانسرین، بوسوتینیب، بروموکریپتین، بودزوناید (سیستمیک)، واکسن وبا، سیزاپراید، کوبیمتینیب، کانیواپتان، دابرافنیب، داپوکستین، ایبروتینیب، ایدلالیسیب، فرآورده‌های ایرینوتکان، ایزاووکونازونیوم سولفات، ایوابرادین، لفامولین، لمبورکسانت، لرکانیدیپین، لومیتاپید، لوپیناویر، لوواستاتین، لوماتپرون، لوراسیدون، ماسیتنتان، میزولاستین، نالوکسگل، نراتینیب، نیمودیپین، نیسولدیپین، پازوپانیب، پیموزاید، پوساکونازول، روفناسین، ریمگپنت، روپاتادین، سالمترول، ساکویناویر، سیلودوسین، سیمپرویر، سیمواستاتین، سونیدگیب، سوورکسانت، تامسولوسین، تازمتوستات، ترفنادین، تیکاگرلور
- کاهش اثرات داروها توسط کلاریترومایسین: واکسن وبا، دوکسرکلسیفرول، ایفوسفامید، لاکتوباسیلوس و استریول، سینکالید، سدیم پیکوسولفات، تیوتپا، تیکاگرلور، واکسن حصبه، زیدوودین
- کاهش اثرات کلاریترومایسین توسط داروها: آتازاناویر، بوسنتان، کاربامازپین، القاکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4، دفراسیروکس، افاویرنز، انزالوتامید، لوپیناویر، میتوتان، ریتوناویر، ساریلومب، سیلتوکسیمب، توسیلیزومب
- افزایش اثرات داروها توسط کلاریترومایسین: آوانافیل، آواپریتینیب، آکسیتینیب، بارنیدیپین، بنپریدول، بنزهیدروکدون، بتامتازون (چشمی)، بتریکسابان، بیکتگراویر، بیلاستین، بلونانسرین، بورتزومیب، بوسنتان، بوسوتینیب، برنتوکسی‌مب ودوتین، برکسی پیپرازول، بریگاتینیب، برینزولامید، بروموکریپتین، بودزوناید (نازال، استنشاقی دهانی، سیستمیک، موضعی)، بوپرنورفین، بوسپیرون، کابازیتاکسل، کابرگولین، کابوزاتینیب، کلسیفدیول، بلاک کننده‌های کانال کلسیمی، کانابیدیول، ماری‌جوانا (شاهدانه)
شرایط نگهداری داروی Clarithromycin
داروی کلاریترومایسین باید در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. همچنین تمام داروهای شیمیایی و گیاهی باید دور از دسترس کودکان حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر داروی کلاریترومایسین
در این مقاله با عنوان داروی Clarithromycin از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز، متوجه شدیم که داروی کلاریترومایسین به عنوان یک آنتی‌بیوتیک با اهمیت و کاربرد گسترده در درمان عفونت‌های باکتریایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با مکانیسم عمل منحصر به فرد خود که در مهار سنتز پروتئین در باکتری‌ها نقش دارد و توانایی برخورد با طیف وسیعی از باکتری‌ها را داراست. استفاده از این دارو در درمان عفونت‌های تنفسی، پوستی، بافت نرم و دستگاه گوارش نشان داده است که این دارو در مقابل گونه‌های مختلف باکتری موثر است. با این وجود، اهمیت رعایت دقیق دستورات پزشک و جلوگیری از مصرف نادرست و زیاد آنتی‌بیوتیک‌ها برای پیشگیری از مشکلات مقاومت باکتری‌ها لازم است.
منبع سایت : Medscape