ریزش مو یکی از شایعترین نگرانیهای زیبایی و سلامت در مردان و زنان است؛ اما همیشه دلیلش یکسان نیست. بعضی افراد بهطور ژنتیکی مستعد ریزش مو هستند و برخی دیگر بهخاطر تغییرات هورمونی با این مشکل روبهرو میشوند. این دو نوع ریزش مو ممکن است ظاهری شبیه هم داشته باشند، اما دلایل، الگو و حتی درمان آنها کاملاً متفاوت است.
در این مقاله بهطور کامل بررسی میکنیم که تفاوت ریزش موی هورمونی و ارثی، چگونه میتوان آنها را از هم تشخیص داد و برای هرکدام چه راهحلهایی وجود دارد. اگر دنبال درمان درست هستید، اول باید نوع ریزش موی خود را بشناسید.
فرق ریزش موی هورمونی و ارثی در چیست؟
در نگاه اول ممکن است هر نوع ریزش مو، فقط یک مشکل ساده به نظر برسد؛ اما حقیقت این است که شناخت تتفاوت ریزش موی هورمونی و ارثی، نقش مهمی در انتخاب روش درمان دارد. این دو نوع ریزش مو، در علت، الگوی ریزش، سن شروع و پاسخ به درمان با هم تفاوتهای قابلتوجهی دارند.
در ادامه، خلاصهای از تفاوتهای کلیدی بین این دو نوع ریزش مو را در جدول زیر میبینید:
ویژگیها | ریزش موی هورمونی (Hormonal Hair Loss) | ریزش موی ارثی (Androgenetic Alopecia) |
تعریف |
ریزش مو ناشی از عدم تعادل در سطح هورمونهای بدن |
ریزش مو با زمینه ژنتیکی و حساسیت ارثی به هورمون DHT |
عامل اصلی |
تغییرات در استروژن، پروژسترون، تستوسترون، DHT، تیروئید یا کورتیزول |
وراثت + حساسیت فولیکولها به هورمون DHT (دیهیدروتستوسترون) |
چه کسانی را درگیر میکند؟ |
هم زنان و هم مردان، در هر سنی (اغلب در بارداری، یائسگی، سندرم تخمدان پلیکیستیک یا تیروئید) |
اغلب در مردان از سنین ۱۸ تا ۴۰ سال / در زنان معمولاً بعد از یائسگی |
محل ریزش مو |
متنوع؛ گاهی کل سر، ابرو، بدن (پخششده یا ناگهانی) |
مردان: پسرفت خط رویش مو + تاج سر / زنان: نازکی تدریجی در وسط سر، حفظ خط رویش مو |
شروع و پیشرفت |
ممکن است ناگهانی یا تدریجی باشد، گاهی با استرس یا تغییرات ناگهانی هورمون |
تدریجی و مزمن، معمولاً سال به سال گسترش مییابد |
تشخیص دقیق |
بررسی سطح هورمونها (استروژن، تستوسترون، DHEA، تیروئید، پرولاکتین، FSH، LH و…) |
معاینه بالینی + سابقه خانوادگی + الگوی ریزش مشخص / در صورت نیاز: بیوپسی پوست سر |
درمانها |
درمان عامل زمینهای (تنظیم تیروئید، درمان PCOS، کاهش استرس) + ماینوکسیدیل + گاهی اسپیرونولاکتون |
فیناستراید (برای مردان) + ماینوکسیدیل موضعی + مکملها + روشهای کمکی مانند PRP یا لیزر کمتوان |
زمان موردنیاز برای درمان |
۳ تا ۶ ماه برای بهبود اولیه؛ گاهی با درمان عامل زمینهای ریزش کاملاً متوقف یا معکوس میشود |
نیازمند درمان بلندمدت و مداوم / درمان نگهدارنده برای جلوگیری از پیشرفت ریزش |
پیشآگهی (Prognosis) |
در صورت شناسایی علت و درمان، قابل کنترل یا حتی برگشتپذیر |
قابل کنترل است، اما برگشت کامل بدون کاشت مو در موارد پیشرفته بسیار دشوار است |
آیا بدون درمان بدتر میشود؟ |
بله، در صورت عدم اصلاح علت (مثل تیروئید یا PCOS)، ریزش گستردهتر خواهد شد |
بله، روند پیشرفت تدریجی است و بدون درمان دائماً گسترش مییابد |
نکته کلیدی درمان |
شناسایی و اصلاح عامل هورمونی + پیگیری پزشکی منظم |
کنترل سطح DHT + استفاده مداوم از درمانهای تأییدشده برای جلوگیری از پیشرفت |
ریزش موی ارثی چگونه اتفاق میافتد؟
ریزش موی ارثی که به آن آلوپسی آندروژنتیک هم گفته میشود، یکی از شایعترین انواع ریزش مو است و هم در مردان و هم در زنان دیده میشود. این نوع ریزش معمولاً با الگوی مشخصی همراه است و بیشتر تحت تأثیر ژنتیک و حساسیت ریشه مو به هورمون DHT (مشتق تستوسترون) ایجاد میشود.
افرادی که دچار این نوع ریزش مو هستند، معمولاً در خانواده خود سابقه مشابهی دارند؛ یعنی پدر، مادر یا خواهر و برادر آنها نیز با این مشکل مواجه بودهاند. این نوع ریزش به مرور زمان اتفاق میافتد و با نازک شدن تدریجی تارهای مو شروع میشود.
علائم رایج ریزش موی ارثی:
- عقب رفتن خط مو از شقیقهها (در مردان)
- نازک شدن موهای فرق سر (در زنان)
- کم شدن تراکم مو بهصورت تدریجی و گسترده
- بینتیجه بودن استفاده از محصولات عمومی ضدریزش
اگر ریزش موی شما بدون علائم التهاب، خارش یا تغییرات هورمونی ناگهانی همراه است و الگوی خانوادگی مشابهی دارید، احتمالاً با ریزش موی ارثی روبهرو هستید.
ریزش موی هورمونی چه ویژگیهایی دارد؟
ریزش موی هورمونی زمانی رخ میدهد که تعادل هورمونهای بدن بههم بخورد. این نوع ریزش ممکن است در اثر تغییرات طبیعی (مثل بلوغ، بارداری یا یائسگی) یا مشکلات پزشکی (مثل اختلالات تیروئید، سندرم تخمدان پلیکیستیک یا حتی استرس مزمن) اتفاق بیفتد. برخلاف ریزش موی ارثی که بهآرامی پیشروی میکند، ریزش موی هورمونی معمولاً ناگهانی، پراکنده و گاهی شدید است.
این نوع ریزش مو میتواند هم در مردان و هم در زنان رخ دهد، اما در زنان شایعتر است و معمولاً با سایر نشانههای عدم تعادل هورمونی همراه است.
علائم شایع ریزش موی هورمونی:
- ریزش شدید و ناگهانی موها، بهویژه پس از زایمان یا قطع قرصهای ضدبارداری
- نازک شدن مو در همه نواحی سر، بدون الگوی خاص
- همراهی با علائمی مثل آکنه، رشد موهای زائد صورت، اختلال قاعدگی
- ریزش مو همراه با خستگی، تغییرات خلقی یا کاهش وزن بیدلیل (در موارد مرتبط با تیروئید)
در بسیاری از موارد، ریزش موی هورمونی با درمان بیماری زمینهای یا تنظیم هورمونها بهبود پیدا میکند.
چطور میتوان تفاوت ریزش موی هورمونی و ارثی را تشخیص داد؟
تشخیص دقیق نوع ریزش مو، اولین قدم برای انتخاب درمان مؤثر است. اگرچه گاهی علائم مشابه هستند، اما بررسی الگوی ریزش، سابقه خانوادگی، تغییرات هورمونی و علائم همراه میتواند دید خوبی به ما بدهد. در بسیاری از موارد، مراجعه به متخصص پوست و مو و انجام آزمایشهای خونی برای بررسی سطح هورمونها ضروری است.
بهطور کلی، ریزش موی ارثی اغلب الگوی ثابتی دارد و بهآرامی پیش میرود، در حالی که ریزش موی هورمونی ناگهانی، پراکنده و با علائم دیگری مانند آکنه یا تغییرات خلقی همراه است.
نشانههایی برای تشخیص بهتر:
- اگر ریزش مو با سابقه خانوادگی همراه است و از ناحیه شقیقه یا فرق سر شروع شده، احتمال ارثی بودن بالاست.
- اگر همراه با اختلالات قاعدگی، استرس شدید، زایمان یا تغییرات هورمونی باشد، نوع هورمونی محتملتر است.
- در صورت شک به ریزش موی هورمونی، پزشک معمولاً آزمایشهایی مثل بررسی سطح DHT، تستوسترون، استروژن یا تیروئید تجویز میکند.
به جدول زیر توجه کنید:
ویژگی اضافی |
ریزش موی هورمونی |
ریزش موی ارثی (آندروژنتیک) |
چرخه بازگشتپذیری مو |
اگر علت زمینهای اصلاح شود (مثلاً تیروئید یا استرس)، چرخه رشد مو میتواند کاملاً به حالت طبیعی برگردد. |
اگر فولیکولها کاملاً مینیاتور یا از بین رفته باشند، بازگشت طبیعی بدون پیوند ممکن نیست. |
نشانگرهای بیوشیمیایی قابل بررسی |
تغییرات قابل مشاهده در هورمونهای آزاد (Free Testosterone, LH/FSH ratio)، TSH، پرولاکتین و AMH در زنان |
معمولاً بررسی بالینی کفایت میکند؛ اگرچه اندازهگیری DHT یا ژنتیک AR gene در مطالعات تحقیقاتی انجام میشود |
احتمال پاسخ به درمان PRP / مزوتراپی |
بیشتر پاسخدهی دارد چون فولیکولها هنوز از بین نرفتهاند بلکه عملکردشان کاهش یافته است. |
در مراحل پیشرفته، پاسخ بسیار محدود است مگر در مراحل ابتدایی. |
لزوم رویکرد چندتخصصی |
گاهی نیازمند همکاری متخصص غدد، زنان و تغذیه است. |
معمولاً توسط متخصص پوست قابل مدیریت است. |
توصیه برای مشاوره ژنتیک یا آزمایش ژن؟ |
معمولاً نه؛ مگر در موارد نادر یا بیماریهای نادر هورمونی (مثلاً CAH). |
در موارد خاص مثل ریزش زودهنگام شدید خانوادگی، میتوان بررسی ژن گیرنده آندروژن (AR) را انجام داد. |
آیا درمان ریزش موی ارثی و هورمونی متفاوت است؟
بله، نوع درمان برای ریزش موی ارثی و هورمونی با هم تفاوت دارد، چون منشأ این دو نوع ریزش کاملاً متفاوت است. در ریزش موی ارثی، تمرکز درمان روی کاهش اثر هورمون DHT و تقویت فولیکولهای موست. در مقابل، برای ریزش موی هورمونی، باید ابتدا علت زمینهای (مانند اختلال تیروئید، تخمدان پلیکیستیک یا یائسگی) شناسایی و برطرف شود.
در هر دو حالت، ترکیبی از روشهای درمانی معمولاً بهترین نتیجه را دارد.
درمان ریزش موی ارثی:
- مصرف مکملهایی مثل زینک، بیوتین، هیرویت یا فیناستراید (در مردان با تجویز پزشک)
- استفاده از محلولهای موضعی مثل ماینوکسیدیل
- درمانهای مکمل مثل مزوتراپی، PRP یا لیزردرمانی
درمان ریزش موی هورمونی:
-
تنظیم سطح هورمونها با داروهای تجویزی (مثلاً داروهای تیروئید یا کنترل قند خون)
-
استفاده از مکملهای هورمونی گیاهی یا ویتامینها (مثل ویتامین D، B6، زینک، ساوپالمتو)
-
تغییر سبک زندگی مثل کاهش استرس، تغذیه مناسب و خواب کافی
بهترین مکملها برای ریزش موی ارثی و هورمونی
انتخاب مکمل مناسب بستگی به نوع ریزش مو دارد. مکملهایی که برای ریزش موی ارثی طراحی شدهاند، معمولاً حاوی ترکیباتی مثل ساوپالمتو و زینک هستند که فعالیت هورمون DHT را کاهش میدهند. در حالیکه مکملهای مناسب برای ریزش موی هورمونی، بیشتر تمرکزشان روی تنظیم عملکرد غدد و بهبود کمبود ویتامینهاست.
بهترین مکملها برای ریزش موی ارثی
ریزش موی ارثی معمولاً به دلیل حساسیت فولیکولهای مو به هورمون DHT رخ میدهد. مکملهایی که حاوی زینک، ویتامینهای گروه B و ترکیبات مهارکننده DHT هستند، میتوانند به کاهش این نوع ریزش و تقویت رشد مو کمک کنند.
قرص یونی زینک
حاوی زینک و ویتامینهای گروه B و C است که به تقویت ریشه مو و مهار ریزش موی ارثی کمک میکند. این مکمل همچنین در بهبود سلامت پوست و ناخن نیز مؤثر است.

330,000 تومان
178,990 تومان
قرص هیرویت هلث اید
ترکیب کاملی از بیوتین، آهن، ویتامینهای B و اسیدآمینههایی مانند متیونین دارد. هیرویت یکی از مکملهای معروف و مؤثر در تغذیه فولیکولهای مو است.

300,000 تومان
168,000 تومان
کپسول هیرنوتری کارن (30 عدد)
دارای زینک، بیوتین، نیاسین و سیستئین است که به صورت تخصصی برای تقویت مو در ریزشهای ارثی طراحی شده. این مکمل همچنین به افزایش ضخامت و درخشندگی مو کمک میکند.

227,700 تومان
149,010 تومان
مکملهای مفید برای ریزش موی هورمونی
ریزش موی هورمونی معمولاً ناشی از تغییرات در سطح هورمونهایی مانند استروژن، تستوسترون یا تیروئید است. در این شرایط، مصرف مکملهایی که به تنظیم عملکرد غدد، تأمین ریزمغذیهای ضروری و کاهش التهاب کمک میکنند، میتواند مؤثر باشد.
قرص زینک پلاس یوروویتال ۱۰ میلیگرم
حاوی زینک و ویتامینهای B و C است که به تنظیم عملکرد هورمونی و تقویت فولیکولهای مو کمک میکند. این مکمل برای کسانی که دچار ریزش مو بر اثر استرس یا تغییرات هورمونی هستند، گزینهای کاربردی محسوب میشود.

374,000 تومان
299,010 تومان
قرص بیوتین ۲۵۰۰ میکروگرم یوروویتال (۶۰ عدد)
دوز مؤثری از بیوتین را فراهم میکند که در متابولیسم چربیها و پروتئینها نقش دارد. این مکمل با تقویت ساختار کراتینی موها، در بهبود ریزش ناشی از اختلالات هورمونی بسیار مؤثر است.

214,500 تومان
160,880 تومان
نتیجهگیری
در این مطلب از داروخانه آنلاین مثبت سبز به تفاوت ریزش موی هورمونی و ارثی پرداختیم.
ریزش مو همیشه نشانهای از یک مشکل ساده نیست. گاهیاوقات ارث است، گاهی حاصل یک بههمریختگی در هورمونها. اگرتفاوت ریزش موی هورمونی و ارثی را بدانید، خیلی راحتتر میتوانید مسیر درمان مناسب را پیدا کنید. درمان ریزش مو، بدون شناخت علت، مثل تیراندازی در تاریکی است!
پیشنهاد ما این است که در صورت تداوم ریزش مو، با یک متخصص مشورت کنید و بر اساس نوع ریزش، از مکملهای مناسب استفاده کنید.
source