به گزارش خبرگزاری ایمنا، در پزشکی مدرن، سرطان به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین بیماری‌های غیرواگیر شناخته می‌شود که حاصل تغییرات ژنتیکی در سلول‌ها است و این تغییرات باعث می‌شود سلول‌ها از چرخه طبیعی رشد، تقسیم و مرگ سلولی خارج شود و به‌طور غیرقابل کنترل تکثیر یابد، بعضی از این سلول‌ها توانایی نفوذ به بافت‌های اطراف و گسترش به سایر اندام‌ها را دارند که به آن متاستاز گفته می‌شود، عوامل متعددی مانند جهش‌های ارثی، تماس با مواد سرطان‌زا، تغذیه ناسالم، آلودگی هوا، استرس مزمن و سبک زندگی بی‌تحرک در بروز سرطان نقش دارند و علم نوین با بررسی دقیق ساختار سلولی و مولکولی سرطان‌ها، تلاش می‌کند راه‌های درمانی مؤثر و هدفمند برای هر نوع سرطان ارائه دهد.
درمان سرطان در دهه‌های اخیر با پیشرفت‌های چشمگیری همراه بوده است و روش‌هایی مانند شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، جراحی‌های دقیق، ایمونوتراپی و درمان‌های هدفمند، امکان کنترل و حتی درمان بعضی انواع سرطان را فراهم کرده است؛ ایمونوتراپی که با تحریک سیستم ایمنی بدن برای شناسایی و نابودی سلول‌های سرطانی عمل می‌کند، یکی از نوآوری‌های مهم در این حوزه است، همچنین پزشکی شخصی‌سازی‌شده بر اساس ویژگی‌های ژنتیکی و بیولوژیکی هر بیمار، به پزشکان اجازه می‌دهد درمان‌هایی دقیق‌تر و با عوارض کمتر تجویز کنند، با این حال، موفقیت درمان به مرحله تشخیص، نوع سرطان و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد و همچنان نیاز به تحقیقات گسترده در این زمینه وجود دارد.
در طب سنتی، سرطان به‌عنوان اختلالی در تعادل طبیعی بدن و مزاج‌ها شناخته می‌شود و این دیدگاه بر پایه نظریه اخلاط چهارگانه صفرا، سودا، بلغم و خون، بنا شده است و معتقد است که تجمع غیرطبیعی یکی از این اخلاط، به‌ویژه سودا یا بلغم، می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد توده‌های سرطانی شود، از نظر حکمای طب سنتی، سردی مزاج، تغذیه نامناسب، نداشتن تحرک و انباشت سموم در بدن از عوامل اصلی بروز بیماری‌های مزمن از جمله سرطان است و این طب بر اصلاح مزاج، پاک‌سازی بدن از مواد زائد، تقویت قوا و حفظ تعادل درونی تأکید دارد و بیماری را نه تنها یک اختلال سلولی، بلکه نشانه‌ای از بی‌نظمی در کل سیستم بدن می‌داند.
طب سنتی برای درمان یا کنترل سرطان، به مجموعه‌ای از روش‌های طبیعی و غیرتهاجمی متوسل می‌شود که شامل استفاده از گیاهان دارویی، رژیم‌های غذایی خاص، حجامت، ماساژ، و اصلاح سبک زندگی است. گیاهانی مانند زردچوبه، سیر، زنجبیل، آویشن و خارخاسک به‌دلیل خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی، در طب سنتی برای پیشگیری یا کمک به درمان سرطان توصیه می‌شوند. همچنین، پرهیز از غذاهای سرد و سنگین، مصرف غذاهای گرم و سبک، و رعایت اصول تغذیه‌ای در حفظ تعادل مزاجی بدن نقش مهمی دارد. البته متخصصان طب سنتی تأکید دارند که این روش‌ها باید در کنار درمان‌های پزشکی مدرن و با نظارت دقیق انجام شوند تا از تداخل دارویی یا تأخیر در درمان جلوگیری شود.
سرطان چگونه ایجاد می‌شود؟ / هر فردی در هر روز ممکن است به طور میانگین، ۵۰۰ بار مبتلا به سرطان شود
مهران شریفی، فوق تخصص خون و سرطان بالغین و عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه سرطان به طور کلی، رشد خارج قانون و قائده سلول‌های بدن است، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در هر ثانیه، سلول‌های بدن در حال رشد و نمو است که اگر در این مراحل و روند مشکلی پدید آید، رشد سلول‌ها و تمایز آنها دچار مشکل و توده‌ای ایجاد می‌شود که در جامعه به آن سرطان گفته می‌شود.
وی با بیان اینکه بعضی از سرطان‌ها قابل پیشگیری است، می‌افزاید: سرطان ممکن است توده‌ای کوچک باشد و زمان طولانی مصرف شود تا توده پیشرفت کند و بزرگ‌تر شود و با به‌کارگیری راهکارهایی مؤثر، می‌تواند از بروز سرطان یا گسترده‌تر شدن آن جلوگیری کرد، اما بعضی از سرطان‌ها این ویژگی را ندارد و انسان تاکنون در خصوص بروز و غربالگری آنها اقدامی انجام دهد.
فوق تخصص خون و سرطان بالغین و عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه هر فردی در هر روز ممکن است به طور میانگین، ۵۰۰ بار مبتلا به سرطان شود، تصریح می‌کند: با این وجود، سیستم‌های دفاعی که در سلول‌های بدن وجود دارد، مانع از این می‌شود که افراد مبتلا به سرطان شوند، اما در صورتی که زمانی یکی از این سیستم‌ها دچار مشکل شود و عملکرد صحیحی نداشته باشد، فرد مبتلا به سرطان می‌شود.
ضرورت غربالگری سرطان‌ها / چه عواملی زمینه‌ساز ابتلاء به سرطان می‌شود؟
شریفی با بیان اینکه سیستم‌های دفاعی بدن بسیار دقیق عمل می‌کند، ادامه می‌دهد: گاهی اوقات سرطان‌ها عوامل خطر شناخته‌شده‌ای دارند و با پرهیز از این عوامل خطر می‌توان از ابتلاء به سرطان جلوگیری کرد؛ به عنوان مثال، سرطان‌های دستگاه گوارش، با مصرف زیاد مواد غذایی چرب، گوشت قرمز و نیترات‌ها ارتباط دارد و با کاهش مصرف مواد ذکر شده، می‌توان تا حدودی از ابتلاء به سرطان‌های دستگاه گوارش پیشگیری کرد.
وی با بیان اینکه سرطان سینه با مصرف زیاد چربی‌ها ارتباط شناخته‌شده‌ای دارد، می‌گوید: سرطان‌های سر و گردن با مصرف مواد غذایی داغ و سیگار و سرطان‌های ریه با آلودگی هوا و مصرف دخانیات، ارتباط دارد و افراد می‌توانند با پرهیز از عوامل شناخته شده و مستقیم ابتلاء به سرطان، از ابتلاء به این بیماری پیشگیری کنند.
فوق تخصص خون و سرطان بالغین و عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به اینکه غربالگری سرطان‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است، اضافه می‌کند: بعضی سرطان‌ها مانند سرطان‌های روده بزرگ یا کولون، سرطان سینه، سرطان دهانه رحم و پروستات، تا حدود زیادی قابل پیشگیری است و این سرطان‌ها از زمانی که سلول‌های پیش‌سرطانی ایجاد می‌شود، تا ابتلای فرد به سرطان کامل و گسترده شده آن در بدن، زمان زیادی وجود دارد و در صورتی که فرد در این زمان اقدامات پیشگیرانه انجام دهد، می‌تواند امکان تشخیص را زودتر فراهم کند و درمان بیماری مؤثرتر باشد.
سرطان از دیدگاه طب سنتی / نقش تغذیه در تمام بیماری‌ها محرز است
محمد انصاری‌پور، دکترای طب سنتی ایرانی با بیان اینکه غذا هم می‌تواند سلامت انسان را تقویت کند، اما در صورتی که صحیح و سالم نباشد، می‌تواند به عنوان یک داروی غلط، افراد را به بیماری مبتلا کند، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: نقش تغذیه در تمام بیماری‌ها محرز است و این نقش به ویژه در ابتلای افراد به انواع بیماری سرطان و بیماری‌های متابولیک مانند دیابت و چاقی، بیشتر نمود پیدا می‌کند.
وی با بیان اینکه دیابت و چاقی نیز می‌تواند زمینه‌ساز ابتلای افراد به سرطان باشد و احتمال ابتلای فرد به سرطان را افزایش می‌دهد، می‌افزاید: بیماری‌های مزمن مانند دیابت و چاقی و اضافه وزن در گذشته در سنین بالا دیده می‌شود، اما اکنون شاهد کاهش سن افراد مبتلا به این بیماری‌ها هستیم و ابتلاء به بیماری دیابت و درگیر شدن با چاقی و اضافه وزن، در کودکان نیز دیده می‌شود.
دکترای طب سنتی ایرانی با بیان اینکه به طور کلی سبک زندگی، نوع رفتار افراد در طول شبانه روز است، اما سبک زندگی مد نظر حوزه پزشکی، سبک زندگی سالم است که به صورت مستقیم روی سلامت افراد تأثیر می‌گذارد، تصریح می‌کند: اجزای سبک زندگی در حوزه طب سنتی ایرانی شامل ورزش، خواب، توجه به اقلیم و فصول، استرس‌ها و پاک‌سازی بدن از سموم است.
بستر تمام اجزای طب سنتی ایرانی معنویت است / تأثیر سبک زندگی سالم بر ابتلای افراد به انواع بیماری سرطان غیرقابل انکار است
انصاری‌پور با بیان اینکه بستر تمام اجزای طب سنتی ایرانی معنویت است و معنویت می‌تواند در تداوم و ارتقای سلامت افراد نقش مهمی داشته باشد، ادامه می‌دهد: تأثیر سبک زندگی سالم بر ابتلای افراد به انواع بیماری سرطان غیرقابل انکار است و افراد با داشتن سبک زندگی سالم می‌توانند از بسیاری از بیماری‌ها به ویژه سرطان‌ها در امان بمانند.
وی با بیان اینکه ورزش عاملی شناخته شده برای پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها و به ویژه بیماری‌های متابولیک و سرطان‌ها است، می‌گوید: ورزش باید برای سلامتی باشد و افراد باید برای سلامتی خود ورزش کنند، ورزش خوب و مؤثر می‌تواند ارگان‌های حیاتی مانند قلب، کبد، کلیه و سیستم گوارش را فعال کند و ظرفیت‌های عملکردی آنها را افزایش دهد و باعث ارتقای سلامت افراد شود.
دکترای طب سنتی ایرانی با بیان اینکه ورزش، اکسیژن‌رسانی به بدن را بهتر می‌کند و تخلیه CO2 از بدن را افزایش می‌دهد و ورزش مناسب اکسیدان‌ها و مواد ناسالم بدن را دفع و از تغییرات اپیدمیولوژیک جلوگیری می‌کند، اضافه می‌کند: ورزش‌های هوازی بیشترین تأثیر را بر سلامت افراد دارد و اگرچه ورزش‌های کششی نیز مناسب است، اما در فعالیت‌های ورزشی افراد باید ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، شنا و اسب‌سواری، گنجانده شود.
پیشگیری از سرطان در پزشکی مدرن بر پایه کاهش عوامل خطر و ارتقای سبک زندگی سالم استوار است و ترک دخانیات، کاهش مصرف الکل، تغذیه متعادل با مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و کاهش مصرف گوشت‌های فراوری‌شده، از جمله توصیه‌های مهم است و داشتن فعالیت بدنی منظم، کنترل وزن، خواب کافی و مدیریت استرس نیز در کاهش احتمال ابتلاءبه سرطان مؤثر است ،همچنین واکسیناسیون علیه ویروس‌هایی مانند HPV و هپاتیت B می‌تواند از بروز سرطان‌های مرتبط با این ویروس‌ها مانند سرطان دهانه رحم و کبد جلوگیری کند و علم نوین با ارائه دستورالعمل‌های بهداشتی و سبک زندگی سالم، تلاش می‌کند تا افراد را از مرحله پیش‌سرطانی دور نگه دارد.
طب سنتی نیز بر پیشگیری به‌عنوان اصل بنیادین تأکید دارد و معتقد است که با حفظ تعادل مزاجی، پاک‌سازی بدن از مواد زائد و رعایت اصول تغذیه و سبک زندگی، می‌توان از بروز بیماری‌های مزمن از جمله سرطان جلوگیری کرد و مصرف غذاهای طبیعی، پرهیز از خوردن در حالت خشم یا اندوه، خواب منظم، پرهیز از یبوست مزمن و استفاده دوره‌ای از گیاهان پاک‌کننده بدن مانند سنا، گل‌سرخ و آلو، از جمله توصیه‌های پیشگیرانه به شمار می‌رود، همچنین طب سنتی بر نقش روح و روان در سلامت جسم تأکید دارد و معتقد است که آرامش ذهنی، پرهیز از غم و اضطراب و حفظ نشاط درونی، تأثیر مستقیمی بر پیشگیری از بیماری‌ها دارد.
یکی از مؤثرترین راه‌های کاهش مرگ‌ومیر ناشی از سرطان، غربالگری و تشخیص زودهنگام است و بسیاری از سرطان‌ها مانند سرطان سینه، دهانه رحم، روده بزرگ و پروستات، در مراحل اولیه قابل شناسایی و درمان است و آزمایش‌هایی مانند ماموگرافی، کولونوسکوپی، تست پاپ‌اسمیر و آزمایش‌های خونی، ابزارهای مهمی برای غربالگری به شمار می‌رود و تشخیص زودهنگام نه‌تنها شانس درمان موفق را افزایش می‌دهد، بلکه هزینه‌های درمانی و آسیب‌های جسمی و روانی را نیز کاهش می‌دهد و فرهنگ‌سازی درباره اهمیت غربالگری و رفع ترس یا خجالت از انجام آن، باید در اولویت برنامه‌های سلامت عمومی قرار گیرد.
بهترین رویکرد در مواجهه با سرطان، بهره‌گیری از ظرفیت‌های هر دو نظام درمانی طب نوین و طب سنتی به‌صورت مکمل و هماهنگ است؛ طب نوین با ابزارهای دقیق تشخیص و درمان‌های هدفمند و طب سنتی با نگاه کل‌نگر و تقویت سیستم ایمنی و تعادل بدن، می‌تواند در کنار هم مسیر درمان و پیشگیری را هموارتر کند و این هم‌افزایی نیازمند تعامل علمی، احترام متقابل و نظارت تخصصی است تا بیماران بتوانند با اطمینان از روش‌های درمانی بهره‌مند شوند و در دنیای امروز، سلامت پایدار نه فقط در دارو، بلکه در آگاهی، پیشگیری و انتخاب‌های هوشمندانه نهفته است.