به گزارش خبرگزاری ایمنا، تیک‌های عصبی حرکات یا صداهای غیرارادی و تکراری است که فرد نمی‌تواند آن‌ها را کنترل کند، این تیک‌ها در دو دسته حرکتی مانند پلک زدن، تکان دادن سر، بالا انداختن شانه‌ها و صوت مانند صاف کردن گلو، خرخر کردن و تکرار کلمات، قرار می‌گیرد، برخی افراد تنها یک نوع تیک دارند، در حالی که دیگران ترکیبی از چند نوع را تجربه می‌کنند و شدت و فراوانی این تیک‌ها ممکن است در طول زمان تغییر کند و تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرد.
این اختلال به طور که به نبود تعادل در انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند دوپامین و سروتونین مربوط می‌شود و عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بروز تیک‌های عصبی دارد، به طوری که در خانواده‌هایی که سابقه این مشکل را دارند، احتمال ابتلای سایر اعضا نیز بیشتر است، بعضی مطالعات نشان می‌دهد که تغییرات در ساختار مغز، به‌ویژه در نواحی مرتبط با کنترل حرکات، می‌تواند در ایجاد این اختلال نقش داشته باشد.
استرس، اضطراب و فشارهای روانی می‌تواند تیک‌های عصبی را تشدید کند و محرک‌های محیطی مانند صداهای بلند، نور شدید یا تغییرات ناگهانی در شرایط زندگی نیز ممکن است باعث افزایش دفعات بروز تیک‌ها شود؛ در برخی افراد، حضور در جمع‌های بزرگ یا موقعیت‌های خاص اجتماعی موجب شدت یافتن این اختلال می‌شود و کمبود خواب و خستگی می‌تواند تأثیر منفی بر کنترل تیک‌ها داشته باشد.
تیک‌های عصبی ممکن است با سندرم تورت، ADHD (اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی) و OCD (اختلال وسواس فکری-عملی) همراه باشد که این شرایط می‌تواند شدت و نوع تیک‌ها را تحت تأثیر قرار دهد و نیاز به درمان تخصصی داشته باشد، سندرم تورت یکی از شناخته‌شده‌ترین اختلالات مرتبط با تیک‌های عصبی است که به طور معمول شامل ترکیبی از تیک‌های حرکتی و صوتی می‌شود.
تیک عصبی چیست؟ / تعریف تیک‌های عصبی حرکتی و صوتی
سمانه نیلفروش‌زاده، روانشناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه تیک عصبی به معنای حرکتی ناگهانی و سریع ماهیچه‌های بدن است، اظهار کرد: گاهی امکان دارد تیک عصبی به گونه‌ای بروز کند که افراد دیگر متوجه آن نشوند و بی‌اختیار و بدون کنترل بروز می‌کند و تکرار شونده است.
وی با بیان اینکه تیک‌های عصبی به چشم دیگر افراد نمی‌آید، اما خود فرد را اذیت می‌کند، افزود: تیک‌های عصبی حرکتی یا صوتی است؛ در تیک‌های حرکتی، یک اندام یا قسمتی از اندام بی‌اختیار و به صورت مکرر حرکت می‌کند و ممکن است این حرکت بسیار جزئی باشد که ممکن است در پلک چشم و بازو دیده شود.
روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه در تیک‌های عصبی صورت، فرد بی‌اختیار صدایی تولید، گلوی خود را صاف یا سرفه می‌کند، تصریح کرد: این صدا ممکن است حتی مشابه صدای خرناس باشد و بی‌اختیار است، زمان بروز تیک‌های عصبی می‌تواند متفاوت باشد و در صورت داشتن استرس و اضطراب بالا، فاصله اتفاق افتادن تیک‌های عصبی کمتر می‌شود.
بروز تیک‌های عصبی چه علتی دارد؟ / ارتباط استرس و اضطراب با بروز تیک عصبی
نیلفروش‌زاده با بیان اینکه تیک‌های عصبی ریشه عصبی دارد و در صورتی که میزان استرس و اضطراب فرد کمتر شود، فاصله زمانی میان بروز تیک‌های عصبی بیشتر می‌شود، ادامه داد: تیک‌های عصبی علت خاصی ندارد و مجموعه‌ای از علت‌ها می‌تواند باعث بروز تیک‌های عصبی شود.
وی با بیان اینکه بر اساس پژوهش‌های انجام شده، ژنتیک و ارث می‌تواند در بروز تیک‌های عصبی تأثیرگذار باشد، گفت: در صورتی که خانواده رده اول فرد بروز تیک‌های عصبی را تجربه کرده باشند، احتمال اینکه خود فرد نیز بروز تیک‌های عصبی را تجربه کند، بیشتر می‌شود، اما میزان و شدت بروز تیک‌های عصبی در افراد متفاوت است.
روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه بعضی از عفونت‌های خاص نیز می‌تواند باعث بروز تیک‌های عصبی شود، اضافه کرد: در صورتی که فرد به عفونت‌هایی خاص مبتلا شود، اما درمان نشود، ممکن است درگیر تیک‌های عصبی شود، همچنین بعضی داروها مانند داروهای محرک و ضدتشنج‌ها، اثرات کوتاه‌مدتی روی اعصاب بدن دارد و همین موضوع می‌تواند احتمال بروز تیک‌های عصبی را افزایش دهد.
خستگی، تغییرات ناگهانی در وضعیت روحی و هیجانات شدید می‌تواند تیک‌ها را افزایش دهد، برخی افراد هنگام تجربه احساسات قوی مانند عصبانیت یا شادی، بیشتر دچار این حرکات غیرارادی میشوند و تمرکز زیاد بر تیک‌ها ممکن است باعث تشدید آن‌ها شود، برخی افراد با تلاش برای سرکوب تیک‌های خود، دچار افزایش اضطراب میشوند و در نهایت این موضوع باعث شدت یافتن این حرکات می‌شود.
درمان تیک‌های عصبی شامل داروهای تنظیم‌کننده فعالیت‌های عصبی، رفتاردرمانی و تکنیک‌های کاهش استرس است؛ رفتاردرمانی کمک می‌کند تا فرد تیک‌های خود را مدیریت کند و ورزش، مدیتیشن و روش‌های آرام‌سازی می‌تواند به کاهش شدت آن‌ها کمک کند، همچنین بعضی داروها می‌تواند فعالیت‌های عصبی را تنظیم کند، اما به طور معمول، تنها در موارد شدید تجویز می‌شود و تغییر سبک زندگی، مانند داشتن خواب کافی و کاهش استرس نیز می‌تواند تأثیر مثبتی بر کنترل تیک‌ها داشته باشد.
افزایش آگاهی عمومی درباره تیک‌های عصبی به افراد مبتلا کمک می‌کند تا حمایت بیشتری دریافت کنند و درک درست این اختلال و کاهش قضاوت‌های اجتماعی موجب بهبود کیفیت زندگی آن‌ها می‌شود و حمایت خانواده و دوستان نقش مهمی در کاهش اضطراب افراد مبتلا دارد و می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا با این اختلال بهتر کنار بیایند.