تحقیقات تازهای نشان میدهد که نور روز با فعال کردن ساعتهای زیستی نوتروفیلها، توانایی سیستم ایمنی در مقابله با عفونتها را تقویت میکند. این یافتهها توسط محققان دانشگاه آوکلند نیوزیلند در تحقیقات منتشر شده در مجله Science Immunology با استفاده از مدل جانوری ماهی زبرا حاصل شده است. این سلولها اولین مدافعان بدن در برابر التهاب و عوامل بیماریزا مانند باکتریها به شمار میروند.
برای بررسی دقیقتر عملکرد نوتروفیلها، دانشمندان از مدل جانوری ماهی زبرا استفاده کردند؛ ماهیای شفاف که به دلیل شباهتهای ژنتیکی با انسان و امکان مشاهده زنده روندهای بیولوژیکی، به طور گسترده در آزمایشهای زیستپزشکی به کار میرود. با استفاده از این مدل، محققان توانستند فعالیت این سلولها را در زمانهای مختلف روز و شب زیر میکروسکوپ به صورت مستقیم دنبال کنند.
کریستوفر هال، دانشیار دانشگاه و نویسنده اصلی این مطالعه، توضیح میدهد که سیستم ایمنی بدن انسان به شکل طبیعی پاسخهای قویتری را در ساعات صبح نشان میدهد؛ زمانی که فرد تازه وارد دوره فعال روزانه خود شده است. وی معتقد است این موضوع ناشی از سازگاری تکاملی است؛ چرا که در طول روز احتمال برخورد با عوامل بیماریزا و تهدیدات محیطی بیشتر است و بدن باید آمادگی بیشتری داشته باشد.
یافتههای جدید این مطالعه نشان داد که نوتروفیلها دارای ساعتهای شبانهروزی یا همان ریتمهای زیستی مخصوص به خود هستند که به تغییرات نور محیط واکنش نشان میدهند. نور روز به عنوان محرک اصلی این ساعتها، باعث افزایش فعالیت و توانایی این سلولها در شناسایی و نابودی باکتریها و سایر پاتوژنها میشود.
هال میگوید: «از آنجا که نوتروفیلها نخستین سلولهایی هستند که به محل التهاب یا عفونت میرسند، این کشف میتواند تاثیر قابل توجهی در راهکارهای درمانی بیماریهای التهابی داشته باشد.» به گفته او، در آینده ممکن است با استفاده از تنظیم ریتمهای شبانهروزی سلولهای ایمنی، بتوان روشهای نوینی برای تقویت سیستم دفاعی بدن ابداع کرد.
این پژوهش علاوه بر ارائه درکی بهتر از نحوه عملکرد سیستم ایمنی، اهمیت نور طبیعی و چرخه روز و شب را در سلامت بدن بار دیگر به اثبات رساند و میتواند مسیر جدیدی برای درمانهای پیشرفتهتر و موثرتر بیماریهای عفونی و التهابی باز کند. با در نظر گرفتن این یافتهها، اهمیت اتخاذ رویههای بهداشتی مثل خواب کافی، ناهار دلخواه و استحمام در روزهای شوری مانند تعطیلات夏تابی و تابستان افزایش مییابد.