پیشتر از آنکه به صورت موضعی سخن بگوییم باید سیر تاریخی، فرهنگی و صنعتی تغییر سبک زندگی و افزایش سن ازدواج را بررسی کرد. Factors چند عاملی که بر این روند تأثیرگذارند، چالشی جدی در روند جمعیتی کشور است و نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و اقدامات مؤثر از سوی سیاست‌گذاران است. به گفته‌ی برخی تحلیلگران، نرخ رشد جمعیت کشور به کمتر از یک درصد کاهش یافته است. افزون بر این، نرخ باروری کلی به ۱.۴۴ فرزند به ازای هر زن رسیده که پایین‌تر از سطح جایگزینی جمعیت، یعنی ۲.۱ فرزند، قرار دارد.
مدیر جوانی جمعیت و سلامت خانواده معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زنجان تأکید می‌کند که این کاهش نگران‌کننده، بیانگر آن است که با ادامه روند کنونی، جمعیت ایران به‌زودی مطلق خواهد شد. این پدیده، همراه با افزایش سریع جمعیت سالمند، کاهش تعداد جوانان و بالا رفتن نسبت وابستگی سالمندان، پیامدهای گسترده‌ای در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی به دنبال خواهد داشت.
در بررسی‌های کارشناسی، کاهش نرخ فرزندآوری پدیده‌ای چندعاملی عنوان شده است. از جمله این عوامل می‌توان به تغییر سبک زندگی و افزایش سن ازدواج، مهاجرت جوانان از شهرهای کوچک به کلان‌شهرها در جستجوی شغل و آینده بهتر، نبود حمایت‌های اجتماعی کافی برای زوج‌های جوان، مشکلات اقتصادی و مسکن، دشواری‌های معیشتی و نگرانی‌های مرتبط با آینده تحصیلی، شغلی و رفاهی فرزندان اشاره کرد.
بخشی مهم‌ترین راهکار برای بازگشت به مسیر پایداری جمعیتی در شرایط فعلی را تدوین و اجرای سیاست‌های چندبُعدی، هماهنگ و پایدار برای تشویق به ازدواج و فرزندآوری دانسته است. وی همچنین هفته ملی جمعیت را صرفاً یک مناسبت تقویمی نمی‌داند، بلکه فرصتی برای بازنگری در سیاست‌ها، جلب مشارکت عمومی و باز کردن مسیر آینده‌ای بهتر برای نسل‌های بعدی می‌باشد.
گفتنی است که حفظ جوانی جمعیت، تضمین پویایی، امنیت اقتصادی و اقتدار ملی در دهه‌های آینده است و همه مسئولان، خانواده‌ها، نهادهای فرهنگی و رسانه‌ها در این مسیر نقش دارند. اگر امروز برای حفظ جوانی جمعیت تدبیر نکنیم، فردا باید با تبعات اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی آن دست‌وپنجه نرم کنیم.
در مجموع، ضروری است که بر اساس آمارهای جدید، نرخ رشد جمعیت کشور به کمتر از یک درصد کاهش یافته است. این موضوع نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و اقدامات مؤثر از سوی سیاست‌گذاران است. از جمله مهم‌ترین راهکار برای بازگشت به مسیر پایداری جمعیتی، تدوین و اجرای سیاست‌های چندبُعدی، هماهنگ و پایدار برای تشویق به ازدواج و فرزندآوری است.
در نهایت، این باید یادآوری شود که حفظ جوانی جمعیت، تضمین پویایی، امنیت اقتصادی و اقتدار ملی در دهه‌های آینده است.