در فضای پرتنش روابط بین‌المللی، ایران همیشه با رویکردی دیپلماتیک و چندلایه با ایالات متحده مقابله می‌کند. یکی از مهم‌ترین راهبردهای جمهوری اسلامی در این مسیر، بهره‌گیری از مذاکره غیرمستقیم با آمریکا از طریق کشورهای ثالث بوده است. در این میان، عمان نقشی کلیدی و بی‌بدیل ایفا کرده و به‌عنوان واسطه‌ای مطمئن و قابل اتکا برای ایران ظاهر شده است.
پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و بازگشت تحریم‌های ظالمانه، ایران دریافت که مذاکره مستقیم با واشنگتن نه‌تنها راه به جایی نمی‌برد، بلکه می‌تواند منافع راهبردی کشور را به مخاطره اندازد، از همین‌رو، رویکرد مذاکره غیرمستقیم به‌عنوان گزینه‌ای هوشمندانه و مدبرانه انتخاب شد. در این چارچوب، گزینش عمان به‌عنوان واسطه، تصمیمی دقیق و آینده‌نگرانه بود که بر پایه تجربه‌های موفق پیشین، سیاست بی‌طرفانه مسقط و مناسبات دوستانه‌اش با هر دو طرف استوار است.
روابط تهران و مسقط همواره بر مدار حسن نیت و احترام متقابل شکل گرفته است. برخلاف بسیاری از کشورهای عربی که به‌دلیل پیروی از سیاست‌های منطقه‌ای متخاصم، تنش‌هایی مزمن با ایران دارند، عمان کوشیده است جایگاه خود را به‌عنوان بازیگری میانه‌رو و متوازن حفظ کند. این کشور در دهه‌های گذشته نقش تعدیل‌گرایانه‌ای در منطقه ایفا کرده و از افتادن در ورطه قطب‌بندی‌های سیاسی پرهیز کرده است. چنین رویکردی، عمان را به شریکی قابل‌اعتماد برای ایران بدل کرده است.
از مهم‌ترین دلایل اعتماد ایران به عمان، پیشینه درخشان این کشور در ایفای نقش میانجی صادق و بی‌طرف است. عمان بارها نشان داده است که می‌تواند به‌دور از هیاهو و وابستگی‌های سیاسی، در معادلات پیچیده منطقه‌ای نقشی مثبت و سازنده داشته باشد. در روند مذاکرات منتهی به برجام، عمان با میزبانی گفت‌وگوهای محرمانه بین ایران و آمریکا، زمینه‌ساز شکل‌گیری مسیری دیپلماتیک شد که به توافقی مهم انجامید.
علاوه بر این، کارنامه موفق عمان در ایفای نقش واسطه در پرونده‌های گوناگون نیز در این انتخاب بی‌تأثیر نبوده است. از آزادسازی گروگان‌های غربی گرفته تا مذاکرات هسته‌ای محرمانه، عمان همواره نقشی کلیدی و قابل‌اعتماد ایفا کرده است. این سابقه مثبت، مسقط را به گزینه‌ای طبیعی برای نقش‌آفرینی در بحران‌های تازه بدل ساخته است.
در شرایطی که روابط تهران و واشنگتن به‌سبب فشارهای سیاسی و تحریم‌های اقتصادی به پایین‌ترین سطح ممکن رسیده است، ایران با هدف حفظ استقلال و عزت ملی، تصمیم به مذاکره غیرمستقیم از طریق عمان گرفت. این راهبرد نه‌تنها پاسخی مدبرانه به تجربه‌های تلخ گذشته است، بلکه از قرار گرفتن در موقعیت‌های تحقیرآمیز جلوگیری می‌کند. در این میان، عمان به‌عنوان واسطه‌ای بی‌طرف، امکان انتقال مواضع و دیدگاه‌های ایران به طرف آمریکایی را فراهم می‌سازد، بی آنکه نیازی به رویارویی مستقیم باشد.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران بارها تأکید کرده است که انتخاب عمان نتیجه اعتماد ایران به حسن نیت و تجربه دیپلماتیک این کشور است. از نگاه ایران، مذاکره غیرمستقیم با آمریکا از طریق مسقط، راهی واقع‌بینانه برای کاهش تنش و مدیریت بحران‌های جاری است.
در حال حاضر، ایران و آمریکا از طریق عمان در حال مذاکره هستند. انتخاب عمان به‌عنوان واسطه در مذاکرات غیرمستقیم با ایالات متحده، گواهی بر درایت و هوشمندی دیپلماتیک ایران است. عمان با برخورداری از روابط حسنه با هر دو طرف، در مقطعی که بی‌اعتمادی به آمریکا در ایران به اوج رسیده، بستری مناسب برای گفت‌وگو و تنش‌زدایی فراهم کرده است. این انتخاب نه‌تنها از تحمیل فشارهای سیاسی و دیپلماتیک می‌کاهد، بلکه می‌تواند موقعیت ایران را در عرصه بین‌المللی تثبیت و تقویت کند، به همین دلیل عمان همچنان گزینه‌ای قابل‌اعتماد برای ایفای نقش میانجی در آینده روابط ایران و آمریکا باقی خواهد ماند.
در رابطه با انتخاب عمان به‌عنوان واسطه، کارشناسان سیاسی معتقدند که این کشور به‌دلیل سیاست‌های بی‌طرفانه، تجربه موفق در میانجیگری و روابط دوستانه با هر دو طرف، بهترین گزینه برای ایفای نقش واسطه در مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکاست. این کشور با حفظ روابط حسنه با تهران و واشنگتن، در عین بی‌طرفی کامل، توانسته است به پلی ارتباطی و کارآمد بدل شود؛ پلی که در پیچیدگی‌های دیپلماتیک منطقه، اهمیتی دوچندان دارد.
سید هادی سیدافقهی، کارشناس مسائل غرب آسیا اظهار کرده است که تاریخچه روابط ایران و عمان بسیار قدیمی است؛ هم در سطح روابط دیپلماتیک و سیاسی و هم در سطح مردمی. بسیاری از مردم عمان خود را امتداد این‌سوی آب می‌دانند، چون اجدادشان از ایران به کشور سلطنتی عمان مهاجرت کرده‌اند. بنابراین رابطه ایران و عمان به دو بخش مردمی تاریخی و سیاسی دیپلماتیک تقسیم می‌شود که هر دو بسیار کهن هستند.
وی افزوده است که این سابقه مثبت، عمان را به گزینه‌ای طبیعی برای نقش‌آفرینی در بحران‌های تازه بدل ساخته است. در حال حاضر، عمان از طریق مذاکرات با ایران و آمریکا، از مرتبط‌کننده دو کشور محسوب می‌شود. این کشور نقش مهمی در کاهش تنش و حل اختلافات می‌تواند ایفا کند. مذاکرات در حاشیه با پیام در متن، نشان‌دهنده درایت و هوشمندی دیپلماتیک ایران است.
در پایان، انتخاب عمان به‌عنوان واسطه در مذاکرات غیرمستقیم با ایالات متحده، گواهی بر درایت و هوشمندی دیپلماتیک ایران است. عمان با برخورداری از روابط حسنه با هر دو طرف، در مقطعی که بی‌اعتمادی به آمریکا در ایران به اوج رسیده، بستری مناسب برای گفت‌وگو و تنش‌زدایی فراهم کرده است. این انتخاب نه‌تنها از تحمیل فشارهای سیاسی و دیپلماتیک می‌کاهد، بلکه می‌تواند موقعیت ایران را در عرصه بین‌المللی تثبیت و تقویت کند، به همین دلیل عمان همچنان گزینه‌ای قابل‌اعتماد برای ایفای نقش میانجی در آینده روابط ایران و آمریکا باقی خواهد ماند.