در سال ۱۴۰۲، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، محمدرضا ظفرقندی، با پیامی به مناسبت روز جهانی سلامت اعلام کرد که میزان مرگ و میر کودکان کمتر از پنج سال در ایران معادل ۱۵.۵۱ در هزار تولد، و میزان مرگ و میر نوزادان کمتر از ۲۸ روز معادل ۸.۳۸ در هزار تولد زنده گزارش شده‌است.
یکی از مباحث مهم در روز جهانی سلامت، کنار گذاشتن روش‌های پیشین برای زندگی سالم و غنی‌زیستن است. در این سال، سازمان جهانی بهداشت، شعار «شروع‌هایی سالم، آینده‌های امیدبخش» را برای روز جهانی سلامت انتخاب کرده‌است. این شعار همگان را به تلاش برای پایان دادن به مرگ‌های قابل پیشگیری در مادران و نوزادان وو لزوم قرار دادن سلامت و رفاه درازمدت زنان و فرزندان در اولویت‌های برنامه‌های خود، فرا می‌خواند.
با توجه به آنکه جامعه ایران در حال گذار از یک مرحله حساس از گذار جمعیتی است و با کاهش جمعیت در آینده به یک ساختار جمعیتی سالخورده و آسیب‌دار درمی‌آید، تلاش برای حفظ سلامتی مادران و فرزندان در این شرایط، به معنای تلاش برای ساختن جامعه‌ای سالم و آینده‌ای روشن و امیدوارکننده است. آمارهای در دسترس نشان می‌دهند که در سال ۱۴۰۲ میزان مرگ و میر کودکان کمتر از پنج سال در ایران، معادل ۱۵.۵۱ در هزار تولد، و میزان مرگ و میر نوزادان کمتر از ۲۸ روز معادل ۸.۳۸ در هزار تولد زنده گزارش شده‌است.
برخی از علل مرگ کودکان در ایران تغییر کرده‌اند. در سال‌های گذشته، کودکان بیشتر به دلیل ابتلاء به بیماری‌های عفونی و انگلی جان خود را از دست می‌دادند، اما در چند دهه اخیر، علل مرگ کودکان «یک تا ۵۹ ماهه» به «سوانح و حوادث غیرعمدی» مانند حوادث روزمره، حوادث ترافیکی و غرق شدگی تغییر کرده است. این موضوع خود نشان‌دهنده اهمیت و ضرورت توسعه آموزش‌های همگانی در این زمینه است.
در سال ۱۴۰۲، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، محمدرضا ظفرقندی، با پیامی به مناسبت روز جهانی سلامت اعلام کرد که میزان مرگ و میر کودکان کمتر از پنج سال در ایران معادل ۱۵.۵۱ در هزار تولد، و میزان مرگ و میر نوزادان کمتر از ۲۸ روز معادل ۸.۳۸ در هزار تولد زنده گزارش شده‌است.
یکی از مباحث مهم در روز جهانی سلامت، کنار گذاشتن روش‌های پیشین برای زندگی سالم و غنی‌زیستن است. در این سال، سازمان جهانی بهداشت، شعار «شروع‌هایی سالم، آینده‌های امیدبخش» را برای روز جهانی سلامت انتخاب کرده‌است. این شعار همگان را به تلاش برای پایان دادن به مرگ‌های قابل پیشگیری در مادران و نوزادان و لزوم قرار دادن سلامت و رفاه درازمدت زنان و فرزندان در اولویت‌های برنامه‌های خود، فرا می‌خواند.
با توجه به آنکه جامعه ایران در حال گذار از یک مرحله حساس از گذار جمعیتی است و با کاهش جمعیت در آینده به یک ساختار جمعیتی سالخورده و آسیب‌دار درمی‌آید، تلاش برای حفظ سلامتی مادران و فرزندان در این شرایط، به معنای تلاش برای ساختن جامعه‌ای سالم و آینده‌ای روشن و امیدوارکننده است. آمارهای در دسترس نشان می‌دهند که در سال ۱۴۰۲ میزان مرگ و میر کودکان کمتر از پنج سال در ایران، معادل ۱۵.۵۱ در هزار تولد، و میزان مرگ و میر نوزادان کمتر از ۲۸ روز معادل ۸.۳۸ در هزار تولد زنده گزارش شده‌است.
برخی از علل مرگ کودکان در ایران تغییر کرده‌اند. در سال‌های گذشته، کودکان بیشتر به دلیل ابتلاء به بیماری‌های عفونی و انگلی جان خود را از دست می‌دادند، اما در چند دهه اخیر، علل مرگ کودکان «یک تا ۵۹ ماهه» به «سوانح و حوادث غیرعمدی» مانند حوادث روزمره، حوادث ترافیکی و غرق شدگی تغییر کرده است. این موضوع خود نشان‌دهنده اهمیت و ضرورت توسعه آموزش‌های همگانی در این زمینه است.
برنامه‌های مختلفی برای پایش و حفظ سلامتی مادران و کودکان چه در بخش پیشگیری و چه در بخش درمان اجرا شده است. از جمله، برنامه پایش رشد کودکان، طراحی برنامه‌هایی برای شناسایی زودهنگام اختلالات تکامل کودکان، آموزش و ترویج توجه به سبک زندگی سالم از جمله آموزش و اصلاح تغذیه مناسب مادر و کودک (با هدف زندگی سالم و پیشگیری از بروز اختلالاتی مانند لاغری، کم‌وزنی، چاقی، اضافه‌وزن و کوتاه‌قدی)، تاکید ویژه بر احیای کودکان، درمان رایگان کودکان کمتر از هفت سال در بیمارستان‌های دولتی و وابسته به دانشگاه‌های علوم‌پزشکی، و طراحی برنامه‌هایی برای شناسایی زودهنگام اختلالات تکامل کودکان، اجرای برنامه‌هایی برای پیشگیری یا درمان اختلال‌هایی چون «اختلالات مربوط به زبان»، «بیش‌فعالی»، «اختلال تمرکزی»، «اختلال یادگیری»، اختلال‌های بینایی، شنوایی، اوتیسم و …؛
برای تداوم‌بخشیدن به اجرای باکیفیت‌تر این برنامه‌ها و ارتقای آن‌ها، همزمان با عزم جهانی برای ساختن جامعه‌ای سالم‌تر، و همگام با شعار «سازمان جهانی بهداشت»، ضرورت دارد اجرای برنامه‌هایی با سرفصل‌های زیر به‌طور ویژه در دستور کار ما در نظام سلامت کشور قرار گیرد:
افزایش آگاهی درباره اهمیت و ضرورت سلامت مادر و نوزاد و اولویت دادن به سلامت و رفاه مستمر زنان؛
حمایت از سرمایه‌گذاری‌های مؤثر و توسعة بخش‌هایی که به دنبال تأمین یا بهبود سلامت، ارتقای سلامتی و کیفیت زندگی مادران و نوزادان هستند؛
تشویق و ترویج اقداماتی که از سوی نهادهای حکمرانی، مردم و مردم‌نهادها برای حمایت از والدین و همچنین حمایت از متخصصان حوزه سلامت انجام می‌شود متخصصانی که در زمینه سلامت مادران و نوزادان نقشی اساسی ایفا می‌کنند.
توجه به ابعاد سلامت روان در کنار سلامت جسمی
ارائه آموزش‌های تخصصی و به‌روز در زمینه بارداری، زایمان و دوره پس از زایمان
اطلاع‌رسانی هوشمند و ارائه آموزش‌های همگانی مستمر در زمینه بارداری، زایمان و دوره پس از زایمان
تداوم و کیفیت‌بخشی به پایش، حمایت و پشتیبانی از مادران، پیش از بارداری، حین بارداری و پس از زایمان
این سرفصل‌ها می‌توانند در «هفته سلامت» که هر سال از اول تا هفتم اردیبهشت ماه در کشور برگزار می‌شوند، نیز به شکل ویژه مورد توجه قرار گیرند.
بی‌گمان اجرای طرح ملی «پزشک خانواده» که از برنامه‌های اصلی نظام سلامت کشور است، در کنار برنامه‌های افزایش «سواد سلامت» می‌تواند در تحقق اهداف شعار «شروع‌هایی سالم، آینده‌هایی امیدبخش» و تأمین سلامتی مادران، فرزندان و تقویت نهاد خانواده نقشی مهم و حیاتی ایفا کند.
روز جهانی سلامت همچنین مناسبتی است برای قدردانی از همه دست‌اندرکاران سختکوش حوزه سلامت. وظیفه خود می‌دانم ضمن تبریک این روز، از تلاش‌ها و مجاهدت‌های جامعه سلامت کشور سپاسگزاری کنم و برای‌شان سلامتی، نشاط و توفیق آرزو کنم.
امیدوارم در سال پیش رو با کوشش برای برطرف کردن یا کاهش مشکلات، کمبودها و مسائل کادر سلامت، با یاری و همکاری یکدیگر «شروع‌هایی سالم و آینده‌ای امیدبخش» را برای جامعه ایران، به ویژه کودکان و مادران این سرزمین، به‌عنوان سرمایه‌های اصلی جامعه، رقم بزنیم.
دکتر محمدرضا ظفرقندی
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی