درーレ همان آماری که بسیاری از ما از آن باخبر هستیم، این تابستان هم رانندگی در ایران بهسبب الگوی ترافیکی خاص و حوادثی که هر ساله رخ میدهد، یکی از خطرناکترین فعالیتهای اجتماعی است. از دید این نظرسنجیها، هرساله، اگر عملکرد پلیس و پویشهای متعددی را در این زمینه در نظر بگیریم، هنوز بهدرستیای که باید برنامهریزی نشده است. در یک طرف، برای کاهش تصادفات و در نظر گرفتن امنیت وسایلی که برای حمل و نقل مردم تولید میشود، تلاش میشود، اما در سوی دیگر این ظرفیتهایی که میتوانیم از آن برای تسریع کم کردن آمار فوتیها استفاده کنیم، هنوز انگار آنچنان هم گرفته نشده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایران، علیرضا رئیسی، سخنگوی پویش ملی «نه به تصادف» از کاهش ۸.۵ درصدی جانباختگان حوادث رانندگی در نوروز امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر میدهد و «اجرای این پویش را گامیمؤثر در راستای کاهش تلفات جادهای» عنوان میکند. این برنامه ۲۵ اسفند تا ۱۵ فروردین برگزار شده بود. در این مدت ۴۵ میلیون و ۷۶۸ هزار و ۶۸۳ وسیله نقلیه در سطح محورهای بین شهری کشور تردد کردهاند. همچنین ۷۳۸ فقره تصادف منجر به فوت رخ داده که در مجموع ۸۸۰ نفر از هموطنان جان خود را از دست دادهاند.
همهچیز دارد به سطوح سه گانهای تقسیم میشود. درست است که آمار فوتی کاهش یافته است اما یکی از دلایلی که برای کاهش این آمارها در سطح جوامع بحث میشود فرهنگسازی است. فرهنگسازی برای کاهش تصادفات، میتواند ابزاری بسیار قدرتمند باشد. یکی از باورهای رایج در جامعه این است که فقط باید رانندگان مقصر باشند و توجه به این موضوع اندکی کمرنگ است. منظور ما بهطور حتم culture of driving نیست. هرچند که صحبت از آن همچنان مطرح است.
حسین ایمانی جاجرمی، جامعهشناس معتقد است، فقط نباید رانندگان را مقصر تصادفات دانست و فرهنگسازی در همه زمینهها برای کاهش تصادفات لازم است. همچنین او میگوید: «رانندگان حرفهای، رانندگان خصوصی، شخصی، شرکتهای سازنده خودرو، دستگاههای دولتی، محلی، سمنها و بخش خصوصی دخیل در این فرهنگسازی ذینفع هستند. بنابراین باید برای همه اینها سیاستهایی مشخص شود تا در فرهنگسازی نقش داشته باشند.» جاجرمیبا اشاره به اقدامات اتحادیه اروپا در زمینه کاهش تصادفات میگوید: «اتحادیه اروپا رصدخانهای دارد که به طور مرتب مباحث مربوط به ایمنی ترافیک را رصد و آمارهای آن را جمعآوری و تحلیل میکند. یکی از گزارشهای این رصدخانه در سال ۲۰۲۵ مربوط به فرهنگ ترافیک است. در این گزارش قید شده ۴۰ درصد از رانندگانی که تصادف کردند تعلقات سازمانی دارند. بنابراین اگر فرهنگ ایمنی در سازمانهای کاری این افراد ترویج یابد و مقامات سازمان در این زمینه تعهد بدهند، تصادفات کاهش مییابد ولی ما به این موضوع بیتوجهیم.»
آیا فرهنگسازی چقدر طول میکشد؟ رویکرد این جامعهشناس توجه دو بعدی است. اگر برخی از این فاکتورها را در پیشبینیهایش در نظر میگیرد، برای پر کردن جایگاههای خلأای که در آن معمولاً Cultur of driving آخر سطح کار فرهنگی و برای کم کردن میزان فوتیها ارائه میکند، به دفعات، مهلتی زیاد نسبت به چند سناریو دیگر ترجیح میدهد. او कहत میگوید: «كارهایی فرهنگی هر کدام متناسب با آن موضوع نیازمند زمان هستند، زیرا تغییر رفتار به این راحتی نیست. وقتی فرد به یک سری ادراک، گرایش و رفتارها عادت کرده باشد، تغییر آن کار سختی خواهد بود. ما تجربههای مثبتی مانند استفاده از کمربند ایمنی را در کشور خود داشتیم، این فرهنگسازی زمان زیادی نبرد ولی مردم رفتار خود را تغییر دادند. بنابراین اگر اراده جدی وجود داشته و همه دستگاهها همکاری کنند مردم نیز به آن عمل خواهند کرد.»