بخش کشاورزی با سهم ۱۲ درصدی از تولید ناخالص داخلی، به‌عنوان دومین قطب اشتغال‌زایی کشور، در سال ۱۴۰۳ با رشد ۴.۸ درصدی نسبت به سال گذشته، نقشی بی‌بدیل در ثبات اقتصادی ایفا کرده است.

تولید گندم در سال جاری با رشد ۸ درصدی به ۱۳ میلیون تن رسید که ۹۵ درصد نیاز داخلی را پوشش می‌دهد، سیاست‌های حمایتی نظیر عرضه ۳۵ درصد گندم در بورس کالا موجب شفافیت قیمت‌گذاری و پرداخت سریع‌تر به کشاورزان شده است، استان‌های خوزستان، گلستان و فارس با سهم ۶۲ درصدی، پیشتاز تولید گندم کشور هستند.

در حوزه صادرات پسته و زعفران به‌عنوان دو محصول کلیدی ایرانی، موفقیت‌های چشمگیری را تجربه کرده‌اند. با صادرات ۲۷۳ میلیون دلاری، پسته ۲۳ درصد از سهم ارزشی صادرات زراعی را به خود اختصاص داده است.

صادرات زعفران با افزایش ۱۸ درصدی به ۲۸۰ تن رسیده و ایران همچنان با سهم ۸۸ درصدی در بازار جهانی این محصول پیشتاز است، چین، هند و امارات با ۵۵ درصد سهم، اصلی‌ترین مقاصد صادراتی محصولات ایرانی هستند، محمد کشاورز، معاون وزیر جهاد کشاورزی، می‌گوید: «استفاده از مکانیسم بورس کالا، دسترسی به بازارهای جدید را تسهیل کرده است، صادرات زعفران به ۴۵ کشور، حاصل این سیاست است.»

انقلاب لجستیکی، بورس کالامحور تحولات

بورس کالا به‌عنوان یک نهاد مهم در حوزه کشاورزی، نقش بسزایی در تسهیل معاملات و شفافیت قیمتی ایفا کرده است، پرداخت سریع مبالغ معاملات کشاورزی (۹۲ درصد ظرف ۴۸ ساعت) و اجرای قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی موجب رانت‌زدایی و افزایش مشارکت بخش خصوصی شده است، همچنین استانداردسازی محصولات عرضه‌شده در بورس موجب شده تا ۷۵ درصد آن‌ها گواهی کیفیت بین‌المللی دریافت کنند.

 دستاوردهای بخش کشاورزی در ۱۰ ماه نخست سال جاری نشان می‌دهد که این بخش با عبور از روش‌های سنتی، به سمت الگوی «هوشمند و دانش‌بنیان» حرکت می‌کند، برای تداوم این موفقیت‌ها و مقابله با چالش‌های آینده لازم است توسعه کشت قراردادی با استفاده از ظرفیت بورس کالا، افزایش سهم فناوری در زنجیره تولید تا مصرف، ایجاد صندوق ضمانت صادرات محصولات استراتژیک، توسعه همکاری‌های منطقه‌ای برای دسترسی به بازارهای نو اجرایی شوند.

با وجود رشد فعلی، کارشناسان هشدار می‌دهند که کاهش منابع آبی و افزایش سن کشاورزان نیازمند برنامه‌ریزی فوری برای نسل جدید کشاورزی فناورمحور است.