به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران، استانی که با وجود افزایش 1.1 درصدی نرخ موالید در سال جاری، به دلایلی مانند کاهش نرخ ازدواج و افزایش میانگین سن پدر و مادرها نسبت به میانگین کشوری، با بحران کاهش جمعیت جوان دست و پنجه نرم می‌کند و برای عبور از بحران کنونی نیازمند فرهنگ‌سازی و ارائه بسته‌های حمایتی ویژه در بخش بهداشتی، درمانی و اقتصادی برای ترغیب خانواده‌ها به فرزندآوری است. بحرانی که پیش‌تر حجت‌الاسلام والمسلمین «مرتضی مطیعی» نماینده ولی فقیه در استان سمنان از آن تحت عنوان «سیاهچاله جمعیتی» نام برده و بر رفع حلقه‌های مفقوده در مسیر جوانی جمعیت مانند وضعیت اشتغال، کمک به مادران شاغل و اجرای قوانین حمایت از خانواده‌های دارای چند فرزند و… تأکید کرد.
قانون «حمایت از جوانی جمعیت» 3 سال پیش با هدف اصلاح ترکیب هرم جمعیتی و ترغیب خانواده‌های ایرانی به فرزندآوری تصویب شد تا با ارائه تسهیلات مکفی به خانواده‌های دارای فرزند، تغییراتی در اصول جمعیتی و نگرش به فرزندآوری ایجاد کند. موضوعی پراهمیت که همواره مورد تأکید رهبر معظم انقلاب قرار داشته و پیگیری جدی آن در اولین دیدار هیأت دولت چهاردهم با ایشان توصیه شد.
اگرچه طبق قانون برنامه هفتم، نرخ باروری در کشور باید طی پنج سال حداقل به عدد 5/2 برسد، اما شاهدیم که کاهش نرخ فرزندآوری به الگویی غالب در کشور تبدیل شده و به تبع آن جمعیت سالمندی نیز رو به افزایش است. بر این اساس، مطابق آمار منتشر شده، در یک سال گذشته نرخ باروری 15 استان کشور روند افزایشی داشته و بجز ۳ استان (زنجان، همدان و فارس) با نرخ باروری ثابت، مابقی استان‌های کشور کاهش نرخ باروری را تجربه کرده‌اند.
شیب کاهش جمعیتی در سمنان
«سعیده همتی» مدیرکل امور زنان و خانواده استانداری سمنان و دبیر ستاد حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در تحلیل روند کنونی جمعیت استان گفت: «بحران جمعیت در کشور موضوعی است که بیش از یک دهه در بیشتر استان‌ها از جمله استان سمنان مشهود است. با توجه به آمار اعلامی ثبت احوال، در هفت ماهه نخست سال جاری میزان ولادت در استان سمنان 1.1 درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته و در نگاه کلی شیب کاهش جمعیتی در استان روند کاهشی محسوسی داشته است و این نشان‌دهنده این است که اقدامات تبیینی و اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نقش مؤثری داشته است. البته این بدان معنا نیست که ما باید به اقدامات کنونی بسنده کنیم لیکن در مدیریت حل بحران برای رسیدن به الگوی مطلوب یعنی نرخ باروری 5/2 در سال 1406 براساس سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب در برنامه هفتم باید از همه ظرفیت‌های قانونی، تبیینی و… استفاده کنیم تا در سیاهچاله جمعیتی گرفتار نشویم.»
وی افزود: «در حوزه جمعیتی تنها بحث فرزندآوری مطرح نیست. برای حل بحران جمعیت چه در بحث پیشگیری و چه در بحث درمان باید ابعاد تبیینی، حمایتی و تشویقی از سوی دستگاه‌های اجرایی، چه براساس تکالیف متناظر در هر دستگاه چه تکالیف ابلاغی مندرج در قانون جوانی جمعیت به صورت کامل اقدام و موانع اجرای قانون رفع گردد؛ برای این منظور باید به شبکه نظام مسائلی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم نقش مهمی در موضوع جمعیت دارند از جمله تشکیل خانواده و ازدواج پایدار و کاهش طلاق تا پیشگیری از سقط جنین، بحران سالمندی، سیاست‌های مهاجرتی، اصلاح سبک زندگی، اصلاح الگوی تغذیه و پیشگیری از ناباروری و… توجه ویژه شود. لذا اجرای کامل و فوری قانون جوانی جمعیت با توجه به طول زمان اجرای آن تا سال 1406 در کشور خصوصاً در استان می‌بایست جزء اولویت‌ها و دستور کار مستمر مسئولان قرار گیرد. موضوعی مهم که در جلسات ستاد جمعیت و شوراها و کارگروه‌های استان بارها و بارها از سوی استاندار سمنان به عنوان رئیس ستاد حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مورد تأکید قرار گرفته است.»
فرهنگ‌سازی در حوزه جمعیت
دبیر ستاد حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به نقش مؤثر فرهنگ‌سازی و بسترسازی از مدرسه تا دانشگاه برای گذر از بحران پیش رو اشاره کرده و گفت: «در حوزه فرهنگ‌سازی، تولید محتوا چه در سطح کلان و چه در استان اقدامات بسیار خوبی انجام شده است. طی چند سال گذشته شاهد تولید محتواهای ارزشمندی در قالب‌های مختلف فیلم کوتاه، انیمیشن، عکس‌نوشت و… بودیم. قطعاً رسانه‌ها باید در قالب‌های مختلف بحث انتشار را جدی گرفته و فرهنگ‌سازی در حوزه‌های خانواده و جمعیت را در دستور کار قرار دهند. باید سرعت و هم‌افزایی میان مردم و دستگاه‌های اجرایی بیشتر گردد تا به سلامت از این بحران عبور کنیم.»
«سعیده همتی» توجه به مسائل اقتصادی مانند مسکن و اشتغال و معیشت پایدار خانواده‌ها را همزمان با اقدامات تبیینی و فرهنگی و رفع گره‌های ذهنی مردم از وظایف کلان مسئولان در سطح کلان و هم‌راستا با آن در سطح استان دانسته و خاطرنشان کرد: «نگاه اقتصادی با اقدامات تشویقی برای گذر از بحران جمعیتی بی تأثیر نیست.
چراکه خانواده‌ها برای تشکیل خانواده و استمرار زندگی نیازمند رفع بخشی از مشکلات هستند.»طبق گفته این مقام مسئول، «در بررسی بحران جمعیتی باید همه موضوعات اعم از حفظ حیات و سلامت جنین، سلامت کودک، سلامت مادر باردار و نیز کاهش تصادفات و… مورد توجه و بررسی قرار گیرد. در چنین فضایی باید سلامت انسان و افزایش طول عمر و تکریم جایگاه سالمندان و… نیز مورد توجه قرار گیرد. جوانان نیروی پیشران در حوزه‌های مختلف اقتصادی و… محسوب شده و نباید شیب جمعیتی به سمت و سوی کاهش نیروی جوان و حرکت به سمت سالمندی سوق پیدا کند.»
تحکیم و تعالی خانواده
دبیر ستاد حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به بخشی از اقدامات صورت گرفته در طرح جوانی جمعیت استان اشاره کرده و تصریح کرد: «پرداخت تسهیلات بانکی (وام فرزندآوری/ وام ازدواج)، واگذاری زمین جوانی جمعیت، تکالیف مشخص به دستگاه‌ها از جمله دانشگاه علوم پزشکی که بیشترین تکلیف را داشته تا قوانین مرتبط با بانوان شاغل و… و اجرای بموقع و تسهیل و تسریع در تکالیف مندرج در قانون تأثیر بسزایی در مدیریت بحران داشته و دارد.»
مدیرکل امور زنان و خانواده استانداری سمنان در آخر در توصیه به جوانان و خانواده‌ها افزود: «در حل این بحران بیش از همه نقش و مسئولیت خانواده‌ها و دستگاه‌های اجرایی مورد تأکید قرار گرفته است؛ نقش و مسئولیت خانواده در مسیر رشد و تعالی فرزندان‌شان در ابعاد مختلف نقش مؤثری داشته و از تقویت مسئولیت‌پذیری و اخذ شایستگی‌های لازم، مهارت‌آموزی برای ازدواج موفق و پایدار و حمایت‌های روانی و… گرفته تا نقش و مسئولیت دستگاه‌های اجرایی در ایجاد بستر و زیرساخت‌های لازم برای اشتغال، مسکن و… باید مورد توجه قرار گیرد. امیدواریم با استفاده از همه ظرفیت‌ها برای تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده بتوانیم این بحران را با موفقیت پشت سر گذاشته و شاهد جامعه‌ای بالنده، جوان و بانشاط در مسیر عدالت و پیشرفت باشیم.»