سیاه سرفه چیست؟
سیاه سرفه، عفونتی است که در دستگاه تنفسی بدن رخ می‌دهد و بسیار مسری است. این بیماری معمولا موجب سرفه‌های طولانی و مکرر می‌شود، به همین دلیل جزو سرفه های خطرناک محسوب می‌شود . طول دوره‌های سرفه در این بیماری می‌تواند هفته‌ها یا حتی ماه‌ها پس از اولین بروز علائم بیماری ادامه یابد. سیاه سرفه می‌تواند عوارض جدی و خطرناکی برای نوزادان ایجاد کند، بنابراین بهتر است حین مشاهده علائم به سرعت به بیمارستان مراجعه کنید. حدود یک سوم نوزادان (کودکان کمتر از یک سال) که سیاه سرفه می‌گیرند، نیاز به درمان‌های پزشکی دارند.
چه کسانی به سیاه سرفه مبتلا می‌شود؟
هرکسی می‌تواند به این بیماری مبتلا شود، اما این بیماری در کودکان و نوزادان شیوع بیشتری دارد. نوزادان در برابر عفونت بسیار آسیب‌پذیر هستند و سیاه سرفه بیماری عفونتی است. نوزادان زیر ۲ ماه به دلیل اینکه نمی‌توانند واکسن مخصوص سیاه سرفه را دریافت کنند ممکن است این بیماری را از بزرگسالان و کودکان اطراف خود بگیرند.
همانطور که گفته شد این بیماری در کودکان و نوزادان شیوع بیشتری دارد اما بزرگسالان هم ممکن است با این بیماری مواجه شوند. بزرگسالانی که واکسن مخصوص سیاه سرفه را دریافت کرده اند، این بیماری را به صورت خفیف (در حد سرماخوردگی) تجربه می‌کنند. با این حال در صورتی که فردی واکسن این بیماری را دریافت نکرده باشد سیاه سرفه شدید را می‌تواند تجربه کند. در این حالت شخص سرفه‌های طولانی مدت دارد به حدی که خواب شبانه شما را مختل کند.
علائم سیاه سرفه
علائم اولیه سیاه سرفه ممکن است شبیه علائم سرماخوردگی باشد. این علائم ممکن است برای یک تا دو هفته باقی بماند و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تب خفیف
- سرفه‌های خفیف یا گاه به گاه
- آبریزش بینی
- گرفتگی بینی
- توقف در تنفس نوزادان (آپنه)
- قرمز شدن چشم
- آبریزش چشم
علائم سیاه سرفه پس از گذشت هفته اول یا دوم شدید‌تر می‌شود و معمولا شامل موارد زیر است:
- سرفه‌های طولانی، مکرر یا شدید
- استفراغ
- خستگی ناشی از سرفه‌های طولانی مدت
علائم سیاه سرفه پس از چهار هفته کاهش می‌یابد، اگرچه حملات سرفه می‌تواند تا ماه‌ها پس از شروع علائم مجددا عود کند.
عامل سیاه سرفه چیست؟
نوعی باکتری به نام بوردتلا پرتوزیس باعث این بیماری می‌شود. این بیماری زمانی شروع می‌شود که باکتری بوردتلا پرتوزیس وارد سیستم تنفسی شخص می‌شود. سپس این باکتری سمومی آزاد می‌کند که به مژک‌های شما (سلول‌های پوششی دیواره داخلی نای در انسان) آسیب می‌زند و باعث تورم راه‌های تنفسی می‌شود. این تورم باعث افزایش ترشحات مخاطی شخص می‌شود که نتیجه آن سرفه‌های شدید است.
عوارض سیاه سرفه
این بیماری، جزو دسته‌ای از بیماری‌ها است که می‌تواند منجر به عوارض جدی شود در حدی که این عوارض می‌توانند تهدید کننده زندگی شخص نیز شوند. عوارض سیاه سرفه بیشتر در کودکان کمتر از یک سال نمایان می‌شود. تقریبا یک سوم نوزادان به مراقبت‌های پزشکی نیاز دارند. از آن نوزادان، حدود:
- از هر ۳ نفر حدود ۲ نفر (۶۸٪) دچار مکث‌هایی در تنفس خود می‌شوند که به آن آپنه می‌گویند.
- از هر ۵ نفر حدود ۱ نفر (۲۲٪) دچار ذات الریه می‌شود.
- از هر ۵۰ نفر حدود ۱ نفر (۲٪) دچار تکان‌های شدید و غیرقابل کنترل می‌شود (تشنج).
- از هر ۱۵۰ نفر حدود ۱ نفر (۰.۶٪) دچار بیماری مغزی به نام انسفالوپاتی می‌شود.
این بیماری در یک درصد نوزادان نیز ممکن است منجر به مرگ شود.
عوارضی که این بیماری در بزرگسالان ممکن است ایجاد کند شامل موارد زیر می‌شود:
- از حال رفتن
- شکستگی دنده
- از دست دادن کنترل مثانه
- کاهش وزن ناخواسته
- فتق شکمی
درمان خانگی سیاه سرفه
پس از اینکه شخص علائم این بیماری را مشاهده کرد باید به سرعت نسبت به درمان آن اقدام کند. زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید، پزشک متخصص ممکن است برای جلوگیری از گسترش عفونت آنتی بیوتیک تجویز کند. برخی از روش‌های درمان خانگی سیاه سرفه شامل موارد زیر می‌شود:
- مصرف کافی آب برای دهیدراته نگه داشتن بدن
- افزایش تعداد وعده‌های غذایی در طول روز و کاهش میزان هر وعده
- اجتنبا از سیگار و دخانیات
- داشتن استراحت کافی
- مرطوب کردن هوای اتاق
- اجتناب از مصرف خودسرانه داروی ضد سرفه بدون تجویز پزشک
واکسن سیاه سرفه
دریافت واکسن، بهترین راه برای جلوگیری از این بیماری است. پزشکان متخصص توصیه می‌کنند که همه کودکان و نوزادان واکسن سه‌گانه را دریافت کنند. این واکسن که به آن DPT نیز می‌گویند برای جلوگیری از بیماری‌های دیفتری، کزاز و سیاه سرفه است. کودکان باید ۵ دوز از این واکسن را طبقه جدول زیر دریافت کنند.
| شماره دوز | زمان دریافت |
| دوز اول | 2 ماهگی |
| دوز دوم | 4 ماهگی |
| نوبت سوم | 6 ماهگی |
| دوز چهارم | بین 15 تا 18 ماهگی |
| دوز پنجم | بین 4 تا 6 سالگی |
بزرگسالان نیز می‌توانند واکسن سیاه سرفه را دریافت کنند. بیشترین خطر برای مبتلا شدن نوزادان به این بیماری، بزرگسالان هستند. بنابراین درصورتی که شخصی بخواهد کودک خود را دچار این بیماری نکند بهتر است با ایمن کردن خود در مقابل این بیماری از سرایت آن به کودک نیز جلوگیری کند. بزرگسالان بین ۱۹ تا ۶۴ سال باید یک بار واکسن تقویت کننده سیاه سرفه را دریافت کنند.
بزرگسالان بالای ۶۴ سال نیز در صورت تماس نزدیک با نوزادان کمتر از ۱۲ ماه باید این واکسن را دریافت کنند. افراد باردار باید در سه ماهه سوم (بین هفته ۲۷ تا ۳۶) بارداری خود باید واکسن DPT را دریافت کنند. در هر بارداری باید این واکسن تزریق شود. این واکسن به نوزادان در برابر سیاه سرفه کمک می‌کند.
چه زمانی برای سیاه سرفه باید به پزشک مراجعه کرد؟
زمانی که این بیماری در بدن باعث ایجاد کم آبی شد باید سریعا به پزشک مراجعه کنید تا پزشک متخصص بیماری شما را بررسی کند. برخی از علائم کم آبی بدن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خشکی دهان
- تشنگی بیش از حد
- خستگی
- کاهش ادرار
- ضعف عضلانی
- سردرد
- سرگیجه
سخن پایانی
در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به بررسی کامل بیماری سیاه سرفه پرداخته شد. این بیماری جزو دسته بیماری‌های عفونی است که می‌تواند عوارض جدی به خصوص در کودکان و نوزادان داشته باشد؛ بنابراین حین مشاهده علائم این بیماری مهم است که به سرعت نسبت به درمان آن اقدام کنید و به پزشک متخصص مراجعه کنید.
source