به گزارش خبرگزاری ایمنا، زردی نوزادان یکی از پدیده‌های رایج در روزهای نخست تولد است که از تجمع رنگدانه بیلی‌روبین ناشی می‌شود و این حالت گرچه در بسیاری از موارد بی‌خطر تلقی می‌شود، اما در بعضی موارد می‌تواند نشان دهنده اختلالات جدی در عملکرد کبد و سیستم خون‌رسانی نوزاد باشد و تشخیص صحیح، تعیین نوع زردی و تصمیم‌گیری درمانی به‌موقع از عوامل کلیدی در پیشگیری از عوارض احتمالی آن محسوب می‌شود.
در مرحله نخست تولد، دستگاه‌های زیستی نوزاد به‌تدریج از محیط جنینی به شرایط خارج از رحم تطابق می‌یابد و در این فرایند، تجزیه گلبول‌های قرمز قدیمی می‌تواند موجب افزایش بیلی‌روبین شود، از همین رو پایش روزانه سطح این ماده در نوزادان تازه متولد شده، از جمله اقدامات اساسی در مراکز درمانی است که نقش مهمی در غربالگری اولیه ایفا می‌کند.
نقش والدین در ادامه مراقبت‌ها پس از ترخیص از بیمارستان بسیار مهم است و مشاهده تغییر رنگ پوست و چشم نوزاد، بی‌حالی، تغذیه نامناسب یا بی‌قراری از علائم هشداردهنده زردی بالینی است که نباید مورد غفلت قرار گیرند و اطلاع‌رسانی مناسب به خانواده‌ها و استفاده از پرونده‌های الکترونیکی سلامت، زمینه را برای مراجعه سریع و تصمیم‌گیری دقیق فراهم می‌کند.
در مواردی که زردی نوزاد به شکل شدید و پیش‌رونده بروز می‌کند، خطر رسوب بیلی‌روبین در بافت‌های مغزی افزایش می‌یابد و این پدیده که با عنوان کرنیکتروس شناخته می‌شود، می‌تواند منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیر در عملکرد حرکتی، گفتاری یا شنوایی نوزاد شود، بنابراین کنترل دقیق سطح بیلی‌روبین در دوره نوزادی اهمیت حیاتی دارد.
ضرورت توجه والدین به علائم زردی در نوزادان / نسبت به درمان زردی نوزاد سهل‌انگاری نکنید
بهزاد برکتین، متخصص اطفال و فوق تخصص نوزادان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه در صورتی که زردی نوزاد بیمارگونه باشد، پیش از ترخیص از بیمارستان، علائم آن در نوزاد مشاهده می‌شود، اظهار کرد: زمانی که نوزاد متولد می‌شود، ۲۴ تا ۴۸ ساعت در بیمارستان نگهداری می‌شود تا دوره گذر از دوران جنینی به نوزادی طی شود.
وی با بیان اینکه در این دوره در صورتی که نوزاد درگیر زردی باشد، علت زردی مشخص و درمان آغاز می‌شود، افزود: توصیه می‌شود والدین به مراقبت‌های روز سوم تا پنجم پس از تولد نوزاد توجه ویژه داشته باشند و در صورت بروز علائم زردی، به پزشک مراجعه کنند تا علت زردی مشخص، میزان بیلی‌روبین اندازه‌گیری و درمان برای نوزاد آغاز شود.
متخصص اطفال و فوق تخصص نوزادان با بیان اینکه گاهی اوقات ممکن است بر اثر سهل‌انگاری یا ساده‌انگاری، زردی در نوزادان تشخیص داده نشود و برای درمان، تأخیر صورت گیرد، تصریح کرد: عمده‌ترین عارضه‌ای که درمان نشدن زردی می‌تواند برای نوزادان به همراه داشته باشد، تأثیر منفی بر سیستم مغزی نوزادان است.
عوارض درمان نشدن زردی در نوزادان / نور مهتابی برای درمان زردی نوزاد مفید است؟
برکتین با بیان اینکه مراکزی در داخل مغز وجود دارد که به میزان افزایش بیلی‌روبین حساس است و زمانی که بیلی‌روبین روی این هسته‌ها رسوب کند، نوزاد ممکن است درگیر نوعی فلج مغزی شود، ادامه داد: در این شرایط، احتمال دارد که نوزاد درگیر اختلالات حرکتی شود و سیستم شنوایی او نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.
وی با تاکید بر ضرورت توجه والدین به علائم زردی در نوزادان و مراجعه به پزشک گفت: امروزه به دلیل افزایش سطح مراقبت‌ها و آگاهی والدین، بسیار اندک دیده می‌شود که این مشکلات در نوزادان ایجاد شود، اما با این حال، در صورت تشخیص داده نشدن و دریافت نشدن درمان مناسب، عوارضی متوجه سلامت نوزاد شود.
متخصص اطفال و فوق تخصص نوزادان با بیان اینکه قرار دادن نوزاد زیر نور مهتابی معمولی اثر چندانی برای درمان زردی نخواهد داشت، اضافه کرد: طول موجی از نور که باعث کاهش زردی می‌شود، طول موج ۴۲۰ تا ۵۱۰ نانومتر است که با مهتابی‌های آبی رنگ ایجاد شود و حتی نورهای مهتابی موجود در منازل می‌تواند خطراتی نیز به همراه داشته باشد.
برای درمان زردی، فتوتراپی یا نوردرمانی رایج‌ترین روش غیرتهاجمی است که با استفاده از نور آبی با طول موج خاص، بیلی‌روبین را به نوعی قابل دفع تبدیل می‌کند و استفاده از نورهای غیر استاندارد و مهتابی‌های معمولی نه‌تنها بی‌اثر است، بلکه ممکن است سلامت نوزاد را به خطر اندازد و این مسئله نیازمند استانداردسازی ابزارهای خانگی و پزشکی است.
پیشرفت‌های اخیر در فناوری پزشکی امکان پایش مستمر بیلی‌روبین از طریق سنسورهای پوستی و دستگاه‌های هوشمند را فراهم کرده است و این ابزارها ضمن کاهش نیاز به نمونه‌برداری خون، به والدین امکان می‌دهند وضعیت نوزاد خود را به‌صورت لحظه‌ای رصد کنند و از هرگونه انحراف به موقع مطلع شوند.
به طور کلی، برقراری ارتباط مؤثر بین تیم درمانی و خانواده‌ها، آموزش مستمر پرستاران و پزشکان، و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، می‌تواند نرخ بروز عوارض ناشی از زردی در نوزادان را به‌شدت کاهش دهد و آگاهی، پیشگیری و اقدام فوری، سه اصل حیاتی در مدیریت موفق این وضعیت است که سلامت نوزادان را تضمین می‌کند.