به گزارش خبرگزاری ایمنا، بیماری‌های قلبی مادرزادی یکی از مهم‌ترین اختلالات دوران نوزادی است که ممکن است در روزهای نخست تولد بدون علامت باقی بماند؛ این بیماری‌ها شامل ناهنجاری‌های ساختاری قلب است که در دوران جنینی شکل می‌گیرند و شدت آنها از موارد خفیف تا تهدیدکننده حیات متغیر است.
علائم اولیه بیماری قلبی در نوزادان ممکن است ظریف و غیر اختصاصی باشند و به طور کلی، تندی تنفس، تعریق زیاد هنگام شیر خوردن، خستگی زودرس و کبودی لب‌ها یا انگشتان از جمله نشانه‌هایی است که می‌تواند به وجود مشکل قلبی اشاره داشته باشد و این علائم گاهی با مشکلات تنفسی یا عفونت اشتباه گرفته می‌شود.
در بعضی موارد، نوزادان مبتلا به بیماری قلبی ممکن است در ظاهر سالم به نظر برسند، اما با گذشت زمان و افزایش نیازهای متابولیک بدن، علائم آشکارتر می‌شود و تشخیص دیرهنگام می‌تواند منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیر به قلب و سایر اندام‌ها شود.
تشخیص زودهنگام بیماری‌های قلبی در نوزادان نقش حیاتی در پیشگیری از عوارض جدی دارد و استفاده از روش‌های غیرتهاجمی مانند بررسی علائم بالینی، شنیدن صدای قلب با گوشی پزشکی و ارزیابی رنگ پوست می‌تواند در مراحل اولیه کمک‌کننده باشد.
بیماری‌های قلبی در نوزادان چه علائمی دارد؟ / پیگیر سلامت قلب نوزادان باشید
علیرضا احمدی، فوق تخصص قلب کودکان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه قلب، ماهیچه‌ای پرتوان است که از نخستین لحظه‌های آغاز زندگی در دوران جنینی، تا پایان حیات، افراد را همراهی می‌کند، اظهار کرد: قلب حدود شش تا هشت هفتگی جنینی شکل می‌گیرد و بیماری‌های قلبی به بیماری‌های سرشتی، ساختاری و اکتسابی تقسیم می‌شود.
وی با بیان اینکه در بیماری‌های سرشتی قلبی، عوامل ژنتیک تأثیرگذار است که عوامل محیطی باعث بروز این نوع بیماری‌ها می‌شود، افزود: تعداد علائم بیماری‌های قلبی در دوران نوزادی اندک است و حتی امکان دارد علائم بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات قلبی در دوران نوزادی ظاهر نشود و این موضوع، به دلیل تبدیل گردش خون جنینی به گردش خون پس از تولد است.
فوق تخصص قلب کودکان با بیان اینکه تندی تنفس، خستگی نوزاد در شیر خوردن، کبود شدن با گریه، کبودی زبان، بی‌حالی و داشتن رنگ پوست غیرطبیعی و خاکستری، از جمله علائمی است که والدین می‌توانند با مشاهده آنها به بیماری‌های قلبی در فرزند خود مشکوک شوند، تصریح کرد: در صورت انجام غربالگری در دوران بارداری و وجود شک نسبت به بیماری‌های قلبی، والدین باید پیگیر سلامت قلب فرزند خود پس از تولد باشند.
ضرورت غربالگری سلامت قلب نوزادان / سوفل قلبی چیست؟
احمدی با بیان اینکه بعضی از بیماری‌های قلبی شدید، ممکن است علائم ظاهری نداشته باشد، ادامه داد: غربالگری سلامت قلب نوزادان با اندازه‌گیری درجه اکسیژن خون، تا ۴۸ ساعت پس از تولد نوزاد باید انجام شود و در صورت مثبت بودن پاسخ این غربالگری، نوزاد برای بررسی بیشتر از نظر بیماری‌های قلبی، به پزشک متخصص ارجاع داده می‌شود.
وی با بیان اینکه دستورالعملی تهیه شده است که بر اساس آن، نکاتی هنگام معاینه مورد توجه قرار می‌گیرد و حتی پزشکان عمومی نیز در صورت وجود شک نسبت به بیماری‌های قلبی، به صورت فوری یا غیرفوری، نوزاد را به متخصصان قلب کودکان ارجاع می‌دهند، گفت: صدای قلب به صورت طبیعی، تکی است و در صورتی که صدای قلب، به صورت موزیکال باشد، به آن سوفل قلبی گفته می‌شود.
فوق تخصص قلب کودکان با بیان اینکه سوفل ناشی از صدای چرخش خون در قلب و عروق بزرگ است، اضافه کرد: گاهی اوقات ساختار قلب طبیعی است و به دلیل چرخش خون این صدا ایجاد می‌شود که به این نوع سوفل، سوفل بی‌گناه گفته می‌شود، اما در مواردی که سوفل به دلیل مشکلات سوراخ‌های دیواره بطنی یا دهلیزی یا اشکالات دریچه‌ای باشد، فشار بین جریان فشار خونی ایجاد می‌شود و سوفل بروز می‌کند.
در صورت مشاهده علائم مشکوک، ارجاع سریع نوزاد به متخصص قلب کودکان ضروری است و متخصص با استفاده از ابزارهای تشخیصی مانند اکوکاردیوگرافی قادر است نوع و شدت بیماری را مشخص و مسیر درمانی مناسب را تعیین کند و تأخیر در ارجاع ممکن است فرصت طلایی درمان را از بین ببرد.
درمان بیماری‌های قلبی بسته به نوع ناهنجاری متفاوت است و ممکن است شامل دارو، جراحی یا پیگیری‌های منظم باشد و برقراری همکاری نزدیک میان والدین، پزشک کودکان و متخصص قلب نقش مهمی در موفقیت درمان دارد و باید با دقت و استمرار دنبال شود.
در مجموع، آگاهی والدین و کادر درمان از علائم اولیه بیماری‌های قلبی در نوزادان، کلید پیشگیری از پیامدهای جدی و بهبود کیفیت زندگی کودک است و توجه به نشانه‌های به ظاهر ساده، اما مهم، می‌تواند مسیر تشخیص و درمان را هموار و از بروز بحران‌های ناگهانی جلوگیری کند.
بیماری‌های قلبی در نوزادان، اگرچه گاهی بدون علامت آغاز می‌شود، اما می‌تواند تأثیرات عمیقی بر سلامت کودک در کوتاه‌مدت و بلندمدت داشته باشد و شناخت علائم اولیه، برای والدین و پزشکان اهمیت ویژه‌ای دارد، تشخیص زودهنگام مشکلات قلبی نوزادان و ارجاع به متخصص قلب کودکان، نقش کلیدی در جلوگیری از پیشرفت بیماری و بهبود کیفیت زندگی کودک ایفا می‌کند و آگاهی، دقت و پیگیری مستمر، سه رکن اصلی در مدیریت موفق این نوع بیماری‌ها است.