به گزارش خبرگزاری ایمنا، دیابت یک بیماری مزمن و متابولیک است که با افزایش سطح قند خون مشخص می‌شود؛ این بیماری به دلیل اختلال در تولید یا عملکرد انسولین، هورمونی که وظیفه تنظیم قند خون را دارد، بروز می‌کند و در صورت کنترل نشدن مناسب، بیماری دیابت می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی به اندام‌های مختلف بدن از جمله کلیه‌ها، چشم‌ها، اعصاب و قلب، شود.
علائم اولیه دیابت ممکن است شامل پرنوشی، پرادراری، خستگی مفرط و کاهش وزن غیرمنتظره باشد که این نشانه‌ها به دلیل توانایی نداشتن بدن در استفاده مؤثر از گلوکز رخ می‌دهند و شناسایی زودهنگام این علائم می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از پیشرفت بیماری و بروز عوارض جدی دیابت ایفا کند.
انسولین یکی از مهم‌ترین هورمون‌های تنظیم‌کننده قند خون است که توسط سلول‌های بتای لوزالمعده تولید می‌شود؛ در افراد سالم، انسولین باعث ورود گلوکز به سلول‌ها و استفاده از آن به عنوان منبع انرژی می‌شود و در دیابت، تولید انسولین کاهش می‌یابد یا بدن نسبت به آن مقاومت نشان می‌دهد که هر دو حالت منجر به افزایش قند خون می‌شود.
دیابت به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شود که شامل دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲، دیابت بارداری و سایر انواع خاص است، دیابت نوع ۱ به طور معمول در سنین پایین‌تر بروز می‌کند و با توقف کامل تولید انسولین همراه است و دیابت نوع ۲، شایع‌ترین نوع دیابت است که بیشتر در بزرگسالان و به دلیل سبک زندگی ناسالم، عوامل محیطی متعدد و عوامل ژنتیکی بروز می‌کند.
ابتلاء به بیماری دیابت چه علائمی دارد؟
منصور سیاوش، فوق تخصص غدد و متابولیسم در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه بیماری دیابت، یک بیماری مزمن است که با افزایش قند خون مشخص می‌شود و عوارض متعددی به همراه دارد، اظهار کرد: به طور معمول دیابت بر اساس عدد قند خون بیمار تشخیص داده می‌شود.
وی با بیان اینکه علائم دیابت می‌تواند شامل پرنوشی، پرادراری و کاهش وزن غیرعادی باشد، افزود: به طور فیزیولوژیک، برای حفظ قند خون در محدوده طبیعی، هورمون‌هایی در بدن انجام وظیفه می‌کند که مهم‌ترین آنها، انسولین است و در صورتی که بدن فردی نسبت به انسولین مقاومت داشته باشد یا نتواند انسولین کافی تولید کند، این فرد مبتلا به بیماری دیابت خواهد شد.
فوق تخصص غدد و متابولیسم با بیان اینکه در دیابت نوع ۲ که شایع‌ترین نوع دیابت است، عوامل ژنتیکی نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند و در دیابت نوع ۱، عوامل ژنتیکی تأثیرگذار است، اما تأثیرگذاری ژنتیک در کنار بعضی عوامل محیطی بروز می‌کند، تصریح کرد: به طور کلی، از نظر رتبه‌بندی کلاسیک، چهار نوع دیابت وجود دارد.
دیابت بارداری چیست؟ / تأثیر تزریق انسولین برای کنترل بیماری دیابت
سیاوش ادامه داد: در دیابت نوع ۱، تولید انسولین به صورت کامل در سلول‌های بتای لوزالمعده قطع می‌شود که شیوع بالایی ندارد و پس از آن، دیابت نوع ۲ در زمینه مقاومت بدن نسبت به انسولین بروز می‌کند و نوع شایع دیابت به شمار می‌رود که افراد به دلیل چاقی، کم‌تحرکی، ژنتیک و سایر عوامل محیطی به آن مبتلا می‌شوند.
وی گفت: برخی مادران باردار در طول بارداری ممکن است به بیماری دیابت مبتلا شوند و پس از اتمام بارداری، دیابت آنها رفع شود که به این نوع دیابت، دیابت بارداری گفته می‌شود، گروه دیگری از بیماری دیابت، به عنوان سایر انواع دیابت شناخته می‌شود که شامل انواع خاص بیماری دیابت می‌شود.
فوق تخصص غدد و متابولیسم با بیان اینکه در صورتی که پزشک معالج تشخیص تزریق انسولین برای بیمار دیابتی داشته باشد، به طور قطع این انتخاب، بهترین درمان برای بیمار است، اضافه کرد: برای کنترل بیماری دیابت، داروهای متعددی وجود دارد، اما آنچه که تحولی در حوزه کنترل بیماری دیابت ایجاد کرد، انسولین بود.
دیابت نوع ۲ به‌طور عمده تحت تأثیر عوامل محیطی و ژنتیکی قرار دارد و چاقی، کم‌تحرکی، تغذیه نامناسب و داشتن سابقه خانوادگی بیماری دیابت از جمله عوامل خطر مهم به شمار می‌رود، این نوع دیابت به طور معمول به‌تدریج ظاهر می‌شود و ممکن است فرد برای مدت طولانی از ابتلای خود به دیابت بی‌خبر باشد و همین موضوع اهمیت غربالگری را افزایش می‌دهد.
دیابت بارداری نوعی از دیابت است که در دوران حاملگی بروز می‌کند و به طور معمول پس از زایمان از بین می‌رود، اما با این حال، زنان مبتلا به دیابت بارداری در معرض خطر بالاتری برای ابتلاء به دیابت نوع ۲ در آینده قرار دارند و کنترل دقیق قند خون در این دوران برای سلامت مادر و جنین بسیار حیاتی است.
تشخیص به‌موقع دیابت از طریق اندازه‌گیری قند خون و بررسی علائم بالینی، نقش کلیدی در پیشگیری از عوارض آن دارد و مدیریت بیماری دیابت شامل تغییر سبک زندگی، تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و در بعضی موارد، استفاده از دارو یا انسولین است و آموزش بیماران و آگاهی عمومی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا بتوان با این بیماری مقابله مؤثری داشت.
پیشگیری از دیابت و به‌ویژه دیابت نوع ۲، با اصلاح سبک زندگی امکان‌پذیر است و تغذیه سالم، کاهش مصرف قند و چربی‌های اشباع، حفظ وزن مناسب، فعالیت بدنی منظم و پرهیز از کم‌تحرکی از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیرانه به شمار می‌رود، همچنین کنترل فشار خون، چربی خون و انجام آزمایش‌های دوره‌ای برای افراد در معرض خطر، نقش مؤثری در جلوگیری از بروز دیابت دارد.