به گزارش خبرگزاری ایمنا، اصطلاح دیسک در میان بیشتر افراد اغلب به‌عنوان یک بیماری تعبیر می‌شود، در حالی که دیسک‌ها ساختارهای طبیعی است که در ستون فقرات هر انسان وجود دارد و وظیفه آنها جذب فشار و ایجاد انعطاف‌پذیری بین مهره‌ها است، آنچه باعث نگرانی می‌شود، زمانی است که این ساختار نرم و ژلاتینی دچار تغییر شکل یا آسیب شود و در این شرایط، فرد وارد حوزه بیماری یا اختلالات ستون فقرات می‌شود.
زمانی که دیواره خارجی دیسک دچار ضعف یا پارگی شود، هسته مرکزی آن ممکن است به سمت خارج رانده شود و در صورت فشار روی اعصاب نخاعی یا ریشه‌های عصبی، علائم بالینی همچون درد، بی‌حسی یا ضعف حرکتی ظاهر می‌شود و این حالت فتق دیسک نامیده می‌شود، این اتفاق می‌تواند در نواحی گردنی یا کمری رخ دهد و بسته به محل، علائم متفاوتی از خود نشان دهد.
درگیری ریشه عصبی بیشتر با دردهای تیرکشنده، گزگز و بی‌حسی در اندام‌ها همراه است، در حالی که فشار بر خود نخاع می‌تواند منجر به مشکلات پیچیده‌تری مانند اختلال در کنترل حرکت یا حتی ناتوانی حرکتی شود، بیماران اغلب با ترکیبی از این علائم به پزشک مراجعه می‌کنند و تشخیص دقیق منوط به بررسی همه‌جانبه است.
فتق در ناحیه گردن می‌تواند منجر به دردهایی شود که از گردن به سمت شانه‌ها و دست‌ها منتشر می‌شود و بسته به اینکه کدام مهره‌ها و ریشه‌ها درگیر شده است، ضعف عضلانی، محدودیت حرکتی و اختلال در حس اندام فوقانی بروز می‌کند و در موارد شدیدتر، حتی علائم اندام تحتانی نیز ممکن است ظاهر شود.
فتق دیسک چه علائمی دارد؟
مهدی محمودخانی، متخصص و برد جراحی مغز و اعصاب، دیسک و ستون فقرات در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه تمام افراد دارای دیسک هستند و زمانی که دیسک درگیر آرتروز و فتق شود، لفظ بیماری به آن تعلق می‌گیرد، اظهار کرد: زمانی که قسمت محیطی دیسک ضعیف می‌شود و محتویات قسمت مرکزی دیسک به نخاع یا ریشه عصبی دسترسی پیدا می‌کند، منجر به ایجاد علائم برای بیمار و بروز فتق دیسک می‌شود.
وی با بیان اینکه استفاده از لفظ داشتن دیسک کمر یا گردن از نظر علمی به عنوان بیماری شناخته نمی‌شود، چراکه تمام افراد دارای دیسک هستند، افزود: علائم فتق دیسک می‌تواند ریشه‌ای، نخاعی یا ترکیبی از هر دو باشد؛ زمانی که فتق ریسک گردن رخ می‌دهد، در صورتی که فتق در محدوده ریشه عصبی بروز کند، بیمار با علائم ریشه‌ای به پزشک مراجعه می‌کند.
متخصص و برد جراحی مغز و اعصاب، دیسک و ستون فقرات تصریح کرد: در این شرایط بیمار احساس درد در گردن می‌کند که این درد مانند یک طناب از گردن به دست‌ها کشیده می‌شود و گزگز دست‌ها، درد و کاهش قدرت دست‌ها را به همراه دارد و بسته به مهره‌هایی که دیسک آنها آسیب دیده است، علائم و کاهش قدرت عضلانی بخش‌های مختلف دست متفاوت خواهد بود.
به علائم و دردهای ستون فقرات خود توجه و درمان مؤثر دریافت کنید
محمودخانی با بیان اینکه بر اساس ام‌آرآی، دیسکی که منجر به بروز علائم برای بیمار شده است مشخص می‌شود، ادامه داد: زمانی که فتق دیسک گردنی رخ می‌دهد، دیسک پاره می‌شود یا بیرون‌زدگی پیدا می‌کند، عارضه به سمت مرکزی کانال نخاعی می‌رود و به نخاع فشار می‌رود، با وارد شدن فشار به نخاع، بیمار علائمی را تجربه می‌کند که این علائم مربوط به اندام تحتانی است.
وی گفت: در این شرایط، بیمار با مشکلاتی مانند زمین خوردن، کاهش قدرت پاها و خستگی هنگام راه رفتن به پزشک مراجعه می‌کند و افراد باید توجه داشته باشند که فتق دیسک گردنی می‌تواند منجر به علائم اندام تحتانی شود و معاینه، شرح حال بیمار و تصویربرداری مشخص می‌کند که علائم ایجاد شده در اندام تحتانی مربوط به ستون فقرات کمری یا ستون فقرات گردنی است.
متخصص و برد جراحی مغز و اعصاب، دیسک و ستون فقرات با بیان اینکه بیماران درگیر با فتق ممکن است ترکیبی از علائم ریشه‌ای و نخاعی را تجربه کنند، اضافه کرد: گاهی اوقات بیمار درگیر فتق‌های کوچک و مزمن می‌شود و در کنار آن، تنگی کانال نخاع ایجاد می‌شود و با رخداد یک ترومای خفیف، بیمار سندروم نخاعی مرکزی را تجربه می‌کند و در صورتی که بیمار به علائم و دردهای ستون فقرات خود توجه و درمان مؤثر دریافت می‌کرد، یک ترومای خفیف نمی‌توانست علائمی به این شدت ایجاد کند.
ابزارهایی مانند MRI این امکان را فراهم می‌کند تا محل و شدت فتق به دقت مشخص شود، اما تکیه صرف بر تصویر بدون بررسی شرح حال، معاینه بالینی و تحلیل روند پیشرفت علائم ممکن است منجر به تشخیص‌های ناقص شود و تشخیص افتراقی بین مشکلات گردنی و کمری مستلزم توجهی دقیق و نظام‌مند است.
فتق دیسک روندی تدریجی دارد و بی‌توجهی به علائم خفیف اولیه می‌تواند به بروز وضعیت‌های حاد منجر شود، گاهی یک ضربه سبک یا فشار ناگهانی بر ستون فقرات فردی که دچار تنگی کانال نخاعی یا دیسک مزمن است، می‌تواند علائمی جدی و ناتوان‌کننده در پی داشته باشد و این موضوع ضرورت مداخله زودهنگام را برجسته‌تر می‌کند.
افزایش آگاهی عمومی درباره ماهیت بیماری‌های دیسک، تمایز میان دیسک طبیعی و فتق‌شده و شناخت علائم هشداردهنده، گام مهمی در پیشگیری از بروز مشکلات جدی‌تر است و درمان‌های غیرجراحی در مراحل اولیه، فیزیوتراپی و ورزش‌های هدفمند می‌تواند اثرگذاری بالایی داشته باشد و در موارد پیشرفته‌تر، جراحی‌های دقیق و با حداقل تهاجم می‌تواند کیفیت زندگی بیماران را بازیابی کند.