صنعت داروسازی در ایران به واسطه افزایش نرخ ارز، تغییرات ارزی و چالش‌های ناشی از آن، به جای تمرکز بر افزایش کیفیت داروها، درگیر شده است. در سال 1401، با اجرای طرح دارویار، ارز دولتی 4200تومانی به 28500افزایش یافت. این تغییر نرخ ارز منجر به یک چالش جدی برای صنعت داروسازی شد. حال، فعالان حوزه تامین دارو به دلایل مختلف قادر به تامین نقدینگی برای خرید ارز نیستند، اگرچه تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی بموقع صورت بگیرد.

دکتر محمدرضا واعظ‌مهدوی، رئیس انجمن ملی اقتصاد و سلامت، و دکتر مرتضی خیرآبادی، عضو هیأت‌مدیره سندیکای داروهای انسانی، در این‌باره صحبت کرده‌اند. آنها بر این نکته تاکید می‌کنند که مشکل در این صنعت وجود دارد، اما بحران نداریم. تغییرات ارزی و مخصوصاً حذف ارز ترجیحی و افزایش نرخ ارز، منجر به مشکلات جدی برای صنعت داروسازی شده است.

پاسخگویی به سوال‌ “دارو هر بار چرا گران‌تر می‌شود؟” Doctor خیرآبادی می‌گوید: اگر یک داروی ساده مثل استامینوفن وجود داشته باشد، تنها ماده اولیه آن ارز حمایتی می‌گیرد و سایر مواد جانبی آن با ارز مبادله‌ای تامین می‌شود. با این حال، 70درصد اجزای تشکیل‌دهنده دارو قیمت متغیر دارد. اگر هزینه ایاب و ذهاب، غذا و حقوق کارکنان شرکت‌های دارویی 40درصد افزایش پیدا کرده است، آیا قیمت باید ثابت بماند یا ثابت نگه داشته شود؟

این‌گونه به‌نظر می‌رسد که مشکل تامین ارز و آن هم با نرخ 4200تومانی افزایش یافته است. به عبارت دیگر، صنعت داروسازی با کمبود نقدینگی برای خرید ارز مواجه است. تنها راه‌حلی که در دسترس است، افزایش قیمت دارو و پرداخت مابه‌التفاوت آن از طریق بیمه‌ها به بیمار است. با این عمل، اگر قیمت دارو افزایش یابد، بیمار دیگر این افزایش قیمت را احساس نکند. این یکی از راه‌های ممکن برای حل این چالش است.

پاسخگویی به سوال “چرا دارو هر بار گران‌تر می‌شود؟” Dr. واعظ‌مهدوی می‌گوید: با افزایش نرخ ارز، بسیاری از شرکت‌های دارویی با کمبود نقدینگی برای تخصیص و دریافت ارز خود مواجه می‌شوند. اگر در گذشته شرکتی 1میلیون دلار مصرف ارزی داشت، با ارز 4200تومانی 4میلیارد تومان نقدینگی نیاز داشت. اما با ارز 28هزار و 500تومانی این رقم به بیش از 28میلیارد تومان رسیده است. گزارش‌های ما حاکی از آن است که گاهی تا 500روز طول می‌کشد تا دوباره پول برگردد.

همچنین، خیرآبادی به این نکته اشاره می‌کند که برخی سیاست‌ها صنعت داروسازی را دچار مشکلات جدی کرده‌اند. از جمله این سیاست‌ها می‌توان به حذف ارز ترجیحی و بالا بردن نرخ ارز مصرفی دارو اشاره کرد.این سیاست‌ها منجر به این شده که بسیاری از شرکت‌های دارویی با کمبود نقدینگی برای تخصیص و دریافت ارز خود مواجه شوند.

در رابطه با میزان تخصیص ارز به صنعت داروسازی، خیرآبادی می‌گوید که در سال گذشته 3.6میلیارد دلار برای تامین دارو پرداخت شد. امسال تا پایان خرداد قرار بود 800میلیون دلار پرداخت شود، اما تنها 500میلیون دلار تاکنون پرداخت شده است. این در حالی است که 300میلیارد دلار از صندوق توسعه برداشت شد، اما تنها 52درصد مطالبات شرکت‌های دارویی از دولت برای خرید دارو بود.

در 3ماهه اول امسال هم تنها 10درصد مطالبات پرداخت شده است.