رویاهایی که در خیابانها به پا میشود، با داستانهایی سر و کار دارد که مردمی را در حال رویارویی با رویاهایشان، در sokak های شهر میبینیم. تاریکی شب با نسیم چراغانی روشن میشود و بوی قهوه لابه لای درختهای پیاده رو پیچانده شده است. ماشینها انگار از سفر خسته شدهاند و در گوشه میدان، کنار پارکهای شلوغ و گذرگاههای پرعابر اتراق میکنند و بساطشان را جمع میکنند. برخی خوشهتی میدهند و کیک، برخی کنار قهوه و چای کتاب هم دارند، برخی هم غذاهای خیابانی سرو میکنند و بوی ساندویچ با قهوه ترکیب لذتبخشی میسازد. همین چند روز پیش، مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران از وضعیت فعالیت ون کافهها گفت و یادآوری کرد که دیگر قرار نیست هیچ ون کافهای به خیابانهای شهر اضافه شود. او حتی از نیروی انتظامی و شهرداری خواست تا به این موضوع ورود کنند و مقابل آنهایی که پروانه ندارند، بایستند.
راهاندازی کافه سیار، نیازی به پرداختن رهن و اجاره ملک ندارد و مالیات و پرداخت فیشهای برق و آب را هم از ما گرفته است. به همین دلیل، جوانانی که نتوانستهاند شغلی ثابت پیدا کنند، حالا سعی میکنند برای خود شغلی آبرومند راه بیندازند. راهاندازی یک کافه با ون خیلی هم سخت نیست و thậm انه برای راهاندازی یک کافه سیار مجبور نیستی ون بخری، میتوانی آن را ماهانه اجاره کنی و درآمدزایی داشته باشی. مردم هم با فعالیت ون کافهها که اغلب گردانندگان آنها را دختران و پسران جوان تشکیل میدهند، راضی هستند، چرا که حضور آنها باعث تزریق نشاط و پویایی شبهای این کلانشهر شده است، اما در مقابل برخی مسئولان با این کسب و کار مخالف هستند.
تحولات اجتماعی در سطح شهر تهران، حکمرانی و اداره شهر را در عرصه شرکت کرده است و از این رو باید نگاه ایجابی داشت و نه سلبی. مهدی اقراریان، رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای اسلامی شهر تهران، یکی از موافقان حضور ون کافهها در سطح شهر است. او میگوید: «به نظر من، بعضی از مسئولان چشمها را روی واقعیت میبندند و سعی میکنند با برخورد سخت با واقعیات زیر پوست شهر مشکلات را کنترل کنند.»
اقراریان ادامه میدهد: «با توجه به تحولات اجتماعی در سطح شهر تهران در عرصه حکمرانی و اداره شهر نمیتوان نگاه سلبی داشت. باید نظارت و مدیریت و در عین حال سیاستگذاری درست انجام داد. پذیرفتن واقعیت ون کافهها با داشتن مخاطبان خاص، اجتناب ناپذیر است که باید به آن توجه ویژه شود.»
او لزومmanagement را جزو این راهها میداند و اضافه میکند که: «ما باید اینگونه از طریق ارائه مجوز و نظارت بر عملکرد، کارها را پیش ببریم. البته چون بحث فروش غذاست، موضوع سلامت مردم باید مورد توجه باشد. اگر با حضور ون کافهها با شدت برخورد شود، شاهد اثرات منفی زیان باری خواهیم بود، مثل فعالیتهای زیرزمینی جوانان و بروز مشاغلی پنهانی که میتوانند زمینهساز روابط ناسالمی باشند.»
کمی با فاصله از مجتبی اقوامی پناه، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل تهران، سؤال میکنیم که آیا فعالیت ون کافهها، محدود یا متوقف میشود. او میگوید: «در شهر تهران، حدود ۶۰۰ ون کافه فعال هستند و از این تعداد فقط ۵۰ ون کافه مجوز فعالیت قانونی دارند. همه ون کافهها باید مجوز دریافت کنند وگرنه جمعآوری میشوند. برای ساماندهی ون کافهها، مجوز شورای شهر هم موجود است، چرا که این نوع فعالیت، نگرانیهای بهداشتی و ترافیکی به دنبال دارد.»
اقوامی پناه ادامه میدهد: «ما حاضریم به فعالان این حوزه کمک کنیم تا تسهیلات بگیرند. افراد ابتدا باید در درگاه ملی مجوزها ثبتنام کنند و حتماً باید مجموعه دانشگاه علوم پزشکی از محل بازدید به عمل آورد و تأییدیه بهداشتی صادر کند. این شغل میتواند آلودگی و مسمومیت شهروندان را به دنبال داشته باشد، از این حیث آقای چمران درست میگوید.»
او به ابعاد دیگر موضوع اشاره میکند و میگوید: «در موضوع ون کافهها و به صورت کلی، نما و منظر شهر نیز مهم است، برخی از خودروها در اطراف میادین میایستند و ایجاد ترافیک میکنند، علاوه بر آن چهره شهر نازیبا میشود. برای فعالیت ون کافهها باید لوکیشنها مشخص باشند و این گونه نباشد که در هر نقطه از شهر بتوان ون کافه داشت. ما همین الان هم در تهران به اندازه کافی مسائل ترافیکی داریم.»
به اعتقاد این مقام رسمی، هزینهای که ون کافهها روزانه باید پرداخت کنند، دیگر موضوع نیست و آن را موضوع فراموششده میداند. در این باره میگوید: «این کار، روزانه متری ۲۵ هزار تومان هزینه دارد. اگر یک فولکس واگن حدود ۷ متر فضا بگیرد، با ضریب حدود ۱.۷ آن منطقه، روزی ۲۰۰ هزار تومان و در ماه ۶ میلیون تومان باید بپردازد. مدت زمان دریافت پروانه هم بسته به موجود بودن لوکیشن، حدود یک هفته است.»
بررسیگر مسائل مربوط به مجوزها میگوید: «در موضوع دریافت مجوز، شاید از آنجایی که مجوزها فقط ۳ ماه اعتبار دارند، کمتر با اقبال عمومی مواجه شدهاند. با افزایش مدت زمان اعتبار مجوزها و در کنار آن نظارتهای دورهای به لحاظ بهداشتی و ایمنی و ارائه تسهیلات به جوانانی که مشتاق فعالیت در این عرصه هستند، بدون شک در بازه زمانی کوتاهی شاهد دریافت مجوز از سوی تعداد زیادی از صاحبان کافه ونها خواهیم بود.