پروژه فرونشست تهران: خطرناک‌تر از قبل و ابعاد جدید یک بحران
طبقگزارش سلام‌نیوز، فرونشست زمین در تهران شبیه به یک هیولای در حال پوست‌اندازی است که در ماهواره‌های پرنده از وقتی که چهره عوض می‌کند، دیده می‌شود. رئیس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می‌گوید هندسه جدیدی از فرونشست زمین در منطقه ۱۸ تهران به وسعت ۵۵ هکتار در تصاویر ماهواره‌ای دیده شده است که خطر ریزش و تخریب مستحدثات و ساختمان‌ها را افزایش می‌دهد. این شکلی از فرونشست موسوم به «هاله‌ای» که تا دو سال گذشته در تهران دیده نشده بود.
به‌نظر می‌رسد اصلی‌ترین دلیل این رخداد که می‌تواند پیامدهای جدی به‌همراه داشته باشد، برداشت بیش‌ازحد آب از چاه‌های موجود و یا حفر چاه‌های جدید است. متهم توسعه چاه‌ها در شهر تهران همیشه دو بخش بوده است: یکی تأمین آب شرب و دیگری فضای سبز تهران. محدودیت‌های اجتماعی قابل‌ملاحظه‌ای در بخش شرب وجود دارد، اما صرفه‌جویی در بخش آبیاری فضای سبز به فراموشی سپرده شده است. شهرداری تهران طی سه سال سه تفاهم‌نامه با وزارت نیرو امضا کرد، اما مفاد هیچ‌یک به‌تمامی اجرا نشده است. رئیس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می‌گوید هنوز برای مقابله با فرونشست دیر نیست و می‌توان یک بازه زمانی ۵ تا ۱۰ ساله اقدام‌های مؤثری برای مقابله با آن انجام داد.
همه‌چیز در شهر پایتخت به‌سوی فرونشست روز به‌روز بیشتری فرار می‌کند. این خطر در کلانشهرهای دیگر نیز می‌تواند به خطر انسانی تمام‌عیار تبدیل شود. رئیس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می‌گوید زمان زیادی برای مقابله و جبران آن وجود ندارد. حالا در منطقة ۱۸، مناطق حوالی پارک بانوان نرگس و قیام، لکه و هاله‌ای محدود با فرونشست بالا مشاهده می‌شود. ابعاد آن محدود و در حدود ۵۵ هکتار است، اما به‌صورت موضعی در محدوده شهری تهران فرونشست بالا را نشان می‌دهد. این غیریکنواختی در فرونشست زمین، نشست نامتقارنی ایجاد می‌کند که می‌تواند مستحدثات سطحی را بیشتر تحت‌تأثیر قرار دهد.
حال در مورد دلایل این تغییر شکل نیز می‌گوید: «میزان بارندگی یا فعالیت‌هایی که می‌توانیم فرونشست را به آن نسبت دهیم، در این منطقه تغییر فاحشی نداشته است. آنچه به‌نظر من محتمل است، در این منطقه یا اطراف این منطقه، به‌طور همزمان یا چاه‌های آبی برای تأمین آب شرب حفر شده است یا از چاه‌های موجودی که وجود داشته، آب زیادی به‌طور همزمان برداشت شده است. این برداشت‌ها می‌تواند منجر به پدیده موضعی فرونشست شود.»
روند توسعه چاه‌ها در تهران چقدر خطرناک است؟ اعلام شده است که تعداد چاه‌های حفرشده برای تأمین آب پایتخت از ۳۶۵ حلقه به حدود ۷۰۰ حلقه افزایش یافته است. سهم آب‌های چاه و قنات از تأمین آب در پایتخت از ۲۶ درصد در ابتدای دهه ۹۰، اکنون به ۴۵ درصد رسیده است؛ حجم آب برداشتی از سفره‌ها در این فاصله ۷۹ درصد رشد کرده است. هم‌چنین، براساس آمار رسمی دفتر محیط‌زیست شهرداری تهران، سالانه ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب برای فضای سبز شهر تهران استفاده می‌شود.
اگرچه از سال ۱۳۹۹ شهرداری تهران با وزارت نیرو به تفاهم‌نامه‌ای بر اساسlaws获لر بلغم نیاز آبیاری فضاهای سبز با پساب تصفیه‌خانه‌ها، اما هنوز اقدامی نشده است. رهبران شهر تهران فراموش کرده‌اند که استفاده از منابع زیرزمینی را تا ۱۴۱۰ به میزان قابل‌توجهی کاهش دهند و پساب تصفیه‌خانه‌ها باید منبع اصلی تأمین آب شود. موردی که هیچ‌یک از سه تفاهم‌نامه عاید نتایج نکرد.
براساس این تفاهم‌نامه‌ها موظف است که مابه‌التفاوت آب مورد نیاز را از پساب تصفیه‌خانه‌ها تأمین کند. تفاهم‌نامه‌های سه‌گانه شهرداری تهران و وزارت نیرو اما مانند دو تفاهم‌نامه دیگر، فراموش شدند.شهرداری تهران برای کاهش مصرف آب، طی سه سال سه تفاهم‌نامه با وزارت نیرو امضا کرده است که هیچ‌یک اجرا نشده‌اند. براساس این تفاهم‌نامه‌ها موظف است که مابه‌التفاوت آب مورد نیاز را از پساب تصفیه‌خانه‌ها تأمین کند. تفاهم‌نامه‌های سه‌گانه شهرداری تهران و وزارت نیرو اما مانند دو تفاهم‌نامه دیگر، فراموش شدند.
شگفا هیچ یک از معاونان شهرداری تهران مجاب نشده‌اند، شهر تهران را در اندیشه‌ای فرونشست گرفته‌اند و از پساب تصفیه‌خانه‌ها برای تأمین آب استفاده کنند. روند فراموشی در میان آنها این روزها شگفت‌انگیز شده است و سالانه ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب برای فضاهای سبز تهران هدر می‌رود. مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران اعلام کرده بود که یکی از مجموعه‌های اجرایی، بدون اطلاع شهرداری ۱۰۰ چاه جدید عمیق در پایتخت حفر کرده است.وقتی براداردره مطالبه از او یک‌بار انجام شد، احتمالاً دیگر ده‌ها تا از چاه‌های حفر می‌شود و هیدروکونیا روز به‌روز برای نیروهای امداد و نجات درون رخ به فردی‌بالغ مانند «حسام‌الدین همدانی» تعلق می‌گیرد.
حالت فعلی: خطرناک‌تر از همیشه
با توجه به شرایط فعلی بر برخی از مناطق مسکونی تهران تمرکز بیشتر آمده است. تعداد رویدادهای مربوط به فرونشست زمین از سال گذشته، به‌شدت افزایش یافته است. این اطلاعات فاجعه‌بار، شکاف هنگفت بین آلایندگی زیست‌محیطی اتفاق‌های روزانه با آمارهای تحقیر‌آمیز اطمینان‌بخش ارائه‌ی تاریخی، در کلانشهرهای ایران حکایت از انسان‌های بی‌پناه، بی‌اعتمادی و کم‌حجاب‌تر گشته است.
این که این خبر‌ها در کجا می‌آیند و چگونه خوانده می‌شوند، آگاه‌اندازیه؟ شناخته شدن به‌تنهایی اما دانش حاصل‌آمده از کلام‌های اعتبار سنجش‌پذیر دیگران ممکن نیست.