طبق آمار، سنگهای کلیوی یکی از رایجترین Problems در سیستم ادراری است که میتواند منجر به درد شدید و عوارض مختلف شود. این سنگها معمولاً به دلیل تجمع مواد معدنی و ترکیبات خاص در کلیهها شکل میگیرند و تحقیقات نشان میدهد که عوامل تغذیهای نقش مهمی در تشکیل و پیشگیری از این سنگها دارند. از این رو، شناخت دقیق ارتباط بین رژیم غذایی و تشکیل سنگهای کلیوی میتواند به افراد مستعد کمک کند تا با تغییرات مناسب در سبک زندگی خود از این مشکل جلوگیری کنند.
مصرف بیرویه قندهای افزودهشده یکی از عوامل مؤثر در افزایش دفع کلسیم از طریق کلیهها و در نتیجه تشکیل سنگهای اگزالاتی و کلسیمی است. بر خلاف قندهای طبیعی موجود در مواد غذایی، قندهای فراوریشده در نوشیدنیهای شیرین، کیکها و خوراکیهای بستهبندیشده میتواند تعادل مواد معدنی را در بدن مختل کند و محدود کردن مصرف این نوع مواد غذایی گامی مؤثر در کاهش خطر تشکیل سنگهای کلیوی است.
سدیم یکی دیگر از عناصر مهمی است که به تنظیم سطح کلسیم در بدن کمک میکند و مصرف زیاد سدیم موجب افزایش دفع کلسیم از کلیهها میشود و احتمال رسوب مواد معدنی در دستگاه ادراری را بالا میبرد. کاهش مقدار سدیم در رژیم غذایی به محدوده توصیهشده، علاوه بر فواید قلبیعروقی، تأثیر قابلتوجهی در کاهش خطر ابتلاء به سنگهای کلیوی دارد.
پروتئینهای حیوانی تأثیر چشمگیری بر ترکیب شیمیایی ادرار دارد و مصرف بیش از حد این نوع پروتئینها میتواند موجب افزایش اسیدیته ادرار، کاهش سطح سیترات و افزایش خطر رسوب ترکیبات کلسیمی و اگزالاتی شود. تنظیم میزان مصرف پروتئینهای حیوانی و جایگزینی بخشی از آن با منابع گیاهی، راهکاری مؤثر برای کاهش خطر تشکیل سنگهای کلیوی است.
بورد تخصصی جراحی کلیه و مجاری اداری و ناباروری، پیمان صالحی، در گفتوگو با خبرنگار ایمنا، اشاره کرد که مصرف بیش از حد قند و بهویژه قندهای افزودهشده، با افزایش خطر تشکیل سنگهای کلیوی همراه است. باید توجه داشت که قندهای طبیعی موجود در مواد غذایی مانند میوهها مشکلی ایجاد نمیکند، اما غذاهای فراوری شده که حاوی مقدار زیادی شکر است میتواند دفع کلسیم را در ادرار افزایش دهد و این امر سبب رسوب کلسیم و افزایش احتمال تشکیل سنگهای اگزالاتی و کلسیمی در کلیهها میشود.
پیمان صالحی همچنین اشاره کرد که سدیم موجود در رژیم غذایی تأثیر مستقیمی بر مقدار کلسیم ترشحشده در ادرار دارد و مصرف بیش از حد سدیم، سبب افزایش دفع کلسیم از کلیهها و زمینهساز ایجاد سنگهای کلیوی میشود. از این رو، کاهش مصرف سدیم به میزان توصیهشده (۲۳۰۰ تا ۳۵۰۰ میلیگرم در روز) میتواند به کنترل ترشح کلسیم و کاهش احتمال تشکیل سنگهای کلیوی کمک کند.
در کنار رعایت محدودیتهای مربوط به قند، سدیم، پروتئین حیوانی، فیبر و ویتامین C، بعضی اقدامات دیگر میتواند به جلوگیری از تشکیل سنگهای کلیوی کمک کند. افزایش مصرف آب، باعث رقیق شدن ادرار میشود و از رسوب مواد معدنی جلوگیری میکند. رعایت یک رژیم غذایی متعادل با تأکید بر میوهها، سبزیجات و غذاهای غنی از سیترات، میتواند به کاهش خطر تشکیل سنگهای کلیوی کمک کند.
در نهایت، درک ارتباط بین تغذیه و سلامت کلیهها راه را برای مد نظر داشتن تصمیمات بهتر در رژیم غذایی افراد هموار میکند.