**اندومتریوز: بیماری پنهانی که می‌تواند زندگی شما را دگرگون کند**
اندومتریوز یک بیماری مزمن و التهابی است که در آن بافتی مشابه پوشش داخلی رحم (اندومتر) در خارج از رحم، از جمله تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، مثانه، روده و حتی نواحی دور از لگن مانند ریه یا مغز رشد می‌کند. این بیماری می‌تواند موجب دردهای شدید لگنی، خونریزی‌های نامنظم و در مواردی، ناباروری شود. دکتر سودا محرم‌زاده، متخصص فیزیولوژی ورزشی در گفت‌وگویی با تأکید بر اهمیت اصلاح سبک زندگی در مدیریت این بیماری اظهار کرد: هرچند دلیل اصلی ابتلا به اندومتریوز هنوز مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی، هورمونی، ایمنی و حتی محیطی در بروز آن مؤثر شناخته شده‌اند.
**علامت و چالش‌های تشخیص**
علائم شایع اندومتریوز شامل درد شدید هنگام قاعدگی، ناراحتی هنگام رابطه جنسی، اختلالات گوارشی و خونریزی‌های غیرعادی است. تشخیص بیماری اغلب دشوار بوده و نیاز به سونوگرافی تخصصی یا حتی لاپاراسکوپی دارد. اگرچه آمار دقیقی از مبتلایان در ایران وجود ندارد، اما تخمین‌ها از شیوع قابل‌توجه آن حکایت دارند.
**عوامل محیطی مؤثر**
محرم‌زاده به نقش آلاینده‌های محیطی مانند فتالات‌ها و دیوکسین‌ها نیز اشاره کرد؛ موادی که در محصولات آرایشی و شوینده‌ها وجود دارند و می‌توانند با اختلال در سیستم هورمونی، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. این عامل محیطی می‌تواند در یک منطقه و در یک دوره زمان خاص، به موضوع مهمی تبدیل شود. برای مثال، فلزات سنگین و آلاینده‌های شیمیایی می‌توانند در برخی مناطق به دلیل فعالیت‌های صنعتی یا معدن کاری، به شدت افزایش یافته و سپس ریزش شوند و در این صورت هم می‌توانند به نحو تاسفباری بر سلامتی فرد تأثیر بگذارند.
**ورزش؛ شمشیر دو لبه**
این متخصص تأکید کرد که ورزش می‌تواند نقش مهمی در کنترل اندومتریوز ایفا کند، اما باید با دقت و زیر نظر متخصص انجام شود. ورزش‌های سبک و هوازی مانند پیاده‌روی، یوگا و مدیتیشن با افزایش ترشح اندورفین، درد و التهاب را کاهش می‌دهند. در مقابل، فعالیت‌های سنگین مانند هیت، بدن‌سازی، دویدن طولانی و ورزش‌های رزمی می‌توانند سطح التهاب، استروژن و کورتیزول را افزایش داده و وضعیت بیماری را بدتر کنند. قبل از آغاز به کار با یک رویکرد ورزشی، باید ارتباط با یک متخصص باشد تا بتوان به بهترین وجه از فرایند پاک سازی، بدست آورد.
**تغذیه، مکمل درمان**
محرم‌زاده همچنین به اهمیت تغذیه سالم در کنترل بیماری اشاره کرد و افزود: مصرف مواد ضدالتهابی مانند ماهی‌های چرب، سبزیجات برگ‌سبز، غلات کامل، چربی‌های مفید و ادویه‌هایی مانند زردچوبه و زنجبیل می‌تواند مفید باشد. در مقابل، غذاهای فرآوری‌شده، قندهای تصفیه‌شده، نوشابه‌ها و گوشت‌های فراوری‌شده التهاب را تشدید می‌کنند. برای مثال مصرف طولانی مدت قند و شکر می‌تواند با افزایش التهاب در اندومتریوز رابطه داشته باشد. این پدیده در بسیاری از بیماری‌ها دیده می‌شود.