«کنترلگری والدین در جوامع مدرن چگونه جلوه می‌کند؟»
سلامت نیوز報 می‌دهد که کنترلگری والدین، که عمدتاً با نگرانی از آینده و تمایل به محافظت از فرزندان همراه است، می‌تواند بر روان و شخصیت کودکان آسیب جدی وارد کند. شایان آتابای، متخصص روانشناسی سلامت، در گفتگو با خبرنگار ما، به تشریح پیامدهای رفتارهای کنترل‌گرایانه والدین و دلایل آن پرداخت.
**علل کنترلگری والدین**
آتابای می‌گوید: «میل به محافظت از فرزندان به طور طبیعی در انسان‌ها وجود دارد و این رفتار به‌ویژه در شرایط خطرات محیطی گذشته نقش مهمی در بقای بشر ایفا کرده است. اما با کاهش تهدیدات بیرونی در دنیای مدرن، این احساس در والدین باقی می‌ماند و در برخی موارد به رفتارهای کنترل‌گر تبدیل می‌شود.»
وی همچنین به عواملی اشاره کرد که ممکن است والدین را مجبور به رویکرد کنترل‌گرایانه کند، از جمله ترس از تهدیدات محیطی و اجتماعی، دریافت اطلاعات نادرست از رسانه‌ها، و تجربیات شخصی در دوران کودکی. در جوامع با تنش‌های اجتماعی و اقتصادی بالا، این رفتار بیشتر نمود پیدا می‌کند.
**ویژگی‌های والدین کنترل‌گر**
آتابای ادامه داد: «والدین کنترل‌گربه‌طور معمول در تمام امور فرزند خود دخالت کرده و محبت‌شان را مشروط به رفتار مطلوب فرزند می‌کنند. این والدین همچنین از اعمال تنبیه‌های سختگیرانه و عدم احترام به حریم خصوصی فرزند خود دریغ نمی‌کنند.»
**پیامدهای منفی کنترلگری**
کنترلگری والدین می‌تواند آسیب‌های جدی به روان فرزندان وارد کند. آتابای توضیح می‌دهد: «این نوع رفتارها می‌تواند موجب کاهش اعتماد به نفس، افزایش اضطراب و استرس، ناتوانی در تصمیم‌گیری مستقل و ایجاد شکاف عاطفی میان والدین و فرزندان شود. همچنین فرزندان والدین کنترل‌گر در آینده ممکن است با مشکلات اجتماعی و روانی مانند وابستگی شدید، ضعف در مهارت‌های اجتماعی و تمایل به رفتارهای پرخطر روبرو شوند.»
**راهکارهای مقابله با پیامدهای کنترلگری والدین**
برای کاهش آسیب‌های ناشی از کنترلگری، آتابای پیشنهاد می‌کند که والدین باید به‌جای اعمال کنترل شدید، رفتارهای قاطعانه‌تری را در پیش گیرند و بین حمایت و کنترل تعادل برقرار کنند. همچنین، اصلاح الگوی تربیتی و ایجاد فضای کافی برای رشد و استقلال فرزندان ضروری است.
**آموزش والدین برای تغییر سبک تربیتی**
این روانشناس بالینی به والدین توصیه می‌کند که از طریق مشاوره‌های تخصصی و حضور در جلسات آموزشی، الگوهای تربیتی خود را اصلاح کنند. «والدین باید یاد بگیرند که به‌جای کنترلگری، فرزندان خود را از نظر عاطفی و معنوی حمایت کنند و استقلال آن‌ها را تقویت کنند.»
**تأکید بر آموزش والدین**
آتابای تأکید می‌کند که تغییر رفتار والدین، به ویژه اصلاح سبک تربیتی کنترل‌گر، می‌تواند تاثیرات مثبتی بر رشد روانی فرزندان داشته باشد. آموزش والدین در این زمینه و ایجاد فضا برای استقلال تدریجی فرزندان، می‌تواند به پیشگیری از مشکلات روانی و اجتماعی در آینده کمک کند.
**چرا کنترلگری مهم است؟**
کنترلگری والدین نه تنها فرزندان را از خطرات محافظت نمی‌کند، بلکه آن‌ها را در مواجهه با مشکلات روحی و اجتماعی قرار می‌دهد. به بیان دیگر، این رفتار به‌جای محافظت، فرزندان را در آینده آسیب‌زده می‌کند. بنابراین، مهم است که والدین درک کنند که کنترلگری، به‌جای محافظت، آسیب‌زایی ایجاد می‌کند.
**سوال انتقادی**
آیا ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که دغدغه‌های والدین از فرزندان افزایش می‌یابد؟ و آیا این دغدغه‌ها نه تنها فرزندان را آسیب‌زده نمی‌کند، بلکه والدین را هم از جهت عاطفی و معنوی؟