در دهه اخیر، گزارش‌های متعددی در مورد ارتباط بین تغییرات وزن و سلامت هورمونی، به ویژه چرخه قاعدگی، منتشر شده است. از آنجایی که مواجهه با این موضوع برای بسیاری از زنان چالش‌برانگیز است، در این مقاله تلاش کرده‌ایم تا به سوالات این موضوع پاسخ دهیم و نکات مهمی در مورد ارتباط بین وزن بدن و چرخه قاعدگی زنان بیان کنیم.
روند افزایش وزن و تأثیر آن بر چرخه قاعدگی
روند افزایش وزن می‌تواند چرخه قاعدگی را تحت تأثیر قرار دهد. افزایش سریع وزن می‌تواند منجر به تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون شود. این هورمون‌ها برای تنظیم چرخه قاعدگی ضروری هستند. در نتیجه، چنین تغییراتی ممکن است باعث بی‌نظمی پریود، توقف تخمک‌گذاری یا حتی قطع کامل قاعدگی شود. شرایطی مانند کم‌کاری تیروئید یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) نیز می‌توانند این عدم تعادل را تشدید کنند.
تاثیر افزایش وزن بر چرخه قاعدگی
افزایش وزن می‌تواند به شکل‌های مختلفی بر قاعدگی شما اثر بگذارد:
۱. پریودهای نامنظم یا نادر: افزایش چربی بدن می‌تواند تعادل هورمونی را بر هم بزند. سلول‌های چربی، استروژن بیشتری تولید می‌کنند و افزایش بیش از حد این هورمون می‌تواند تخمک‌گذاری را متوقف کرده و منجر به قطع پریود شود.
۲. پریودهای سنگین‌تر: زنان دارای اضافه‌وزن اغلب خونریزی قاعدگی شدیدتری را تجربه می‌کنند. این نوع خونریزی معمولاً بیش از ۷ روز طول می‌کشد، با نیاز به تعویض مکرر پد یا تامپون و گاهی با عبور لخته‌های خونی بزرگ همراه است.
تاثیر کاهش وزن بر چرخه قاعدگی
کاهش وزن سریع یا کمبود وزن نیز می‌تواند به همان اندازه بر چرخه قاعدگی تأثیر منفی بگذارد. کاهش سطح استروژن در این شرایط می‌تواند منجر به نامنظمی یا توقف پریود شود:
۱. پریودهای سبک یا دیرهنگام: کاهش وزن شدید ممکن است سطح استروژن را کاهش دهد و در نتیجه چرخه قاعدگی دچار تاخیر یا بی‌نظمی شود.
۲. آمنوره (قطع کامل پریود): در صورت کاهش شدید وزن، ممکن است پریود به طور کامل قطع شود. به این وضعیت آمنوره گفته می‌شود که معمولاً وقتی فرد به مدت سه ماه یا بیشتر پریود نمی‌شود (و باردار نیست)، رخ می‌دهد.
چگونه وزن سالمی برای چرخه قاعدگی حفظ کنیم؟
برای داشتن چرخه قاعدگی منظم، ضروری است که وزن بدن را در محدوده سالم حفظ کنید. برای این هدف می‌توانید از این ۷ راهکار استفاده کنید:
۱. از یک رژیم غذایی متعادل و سالم شامل میوه، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های بدون چربی، مغزها و دانه‌ها پیروی کنید.
۲. از رژیم‌های بسیار محدودکننده یا رژیم‌های زودگذر خودداری کنید؛ اینها می‌توانند تولید هورمون‌های مهم را مختل کنند.
۳. فعالیت بدنی منظم داشته باشید، مانند پیاده‌روی، دویدن، دوچرخه‌سواری یا تمرینات مقاومتی.
۴. حداقل ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه داشته باشید؛ کم‌خوابی روی هورمون‌های مرتبط با اشتها و متابولیسم اثر می‌گذارد.
۵. استرس خود را از طریق مدیتیشن، یوگا یا تکنیک‌های تنفس عمیق کاهش دهید؛ استرس مزمن می‌تواند به پرخوری احساسی منجر شود.
۶. مصرف آب کافی در طول روز، خصوصاً قبل از وعده‌های غذایی، به کنترل اشتها و کاهش وزن کمک می‌کند.
۷. مصرف قندهای افزوده را محدود کنید، چون می‌تواند باعث افزایش وزن و مشکلات هورمونی شود.
وقتی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در برخی موارد، تغییرات چرخه قاعدگی می‌تواند نشانه یک مشکل جدی باشد. اگر هر یک از شرایط زیر را تجربه کردید، حتماً با پزشک مشورت کنید:
• قطع پریود به مدت بیش از ۹۰ روز بدون بارداری
• تغییرات ناگهانی در نظم پریود پس از یک دوره منظم
• قاعدگی‌هایی که بیش از ۷ روز طول می‌کشند
• خونریزی بسیار شدید یا نیاز به تعویض پد/تامپون هر یک تا دو ساعت
• فاصله کمتر از ۲۱ روز یا بیش از ۳۵ روز بین پریودها
• خونریزی بین دوره‌ها
• درد شدید غیرمعمول در زمان پریود
در زندگی ما روزانه، ارتباط بین وزن بدن و چرخه قاعدگی به صورت سطحی درک نمی‌شود. این دو با یکدیگر در ارتباط هستند و در صورت تغییر در یکى از اینها ، ممکن است تاثیرى بر ديگرى بگذارد. بنابراین, برای داشتن چرخه قاعدگی سالم ، مهم است که وزن بدن را در محدوده سالم حفظ کنید.