به گزارش خبرگزاری ایمنا، قدرت باروری زوجین تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که شامل عوامل ژنتیکی، تغذیه‌ای، محیطی، سبک زندگی و شرایط جسمی و روانی است و این عوامل می‌توانند باعث افزایش یا کاهش توان باروری شوند، شناخت این عوامل و رعایت نکات لازم می‌تواند به افزایش شانس بارداری و پیشگیری از ناباروری کمک کند و آگاهی از فاکتورهای تأثیرگذار بر باروری برای زوجینی که قصد فرزندآوری دارند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
تغذیه سالم و متعادل یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر باروری است، مصرف کافی ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند عملکرد سیستم تولیدمثل را بهبود بخشد و مواد غذایی سرشار از اسید فولیک، ویتامین D، روی و سلنیوم به تقویت باروری کمک می‌کنند، در مردان مصرف غذاهای حاوی آنتی‌اکسیدان مانند میوه‌ها و سبزیجات به بهبود قدرت باروری کمک می‌کند و در زنان، داشتن رژیم غذایی متعادل شامل پروتئین‌های گیاهی، چربی‌های سالم و کربوهیدرات‌های پیچیده می‌تواند به تنظیم هورمون‌ها کمک کند.
وزن مناسب نقش کلیدی در سلامت باروری ایفا می‌کند و چاقی و اضافه‌وزن می‌توانند باعث اختلالات هورمونی در زنان شوند، از سوی دیگر کمبود وزن بیش از حد نیز می‌تواند منجر به اختلال در چرخه قاعدگی و کاهش تخمک‌گذاری شود و حفظ شاخص توده بدنی (BMI) در محدوده مناسب به تنظیم هورمون‌ها و افزایش قدرت بارداری کمک می‌کند.
فعالیت بدنی منظم تأثیر مثبتی بر باروری دارد؛ ورزش کردن به کاهش استرس، تنظیم هورمون‌ها و بهبود گردش خون در اندام‌های تولیدمثلی کمک می‌کند، اما ورزش بیش از حد می‌تواند تأثیر منفی بر باروری داشته باشد و انجام ورزش‌های متعادل مانند پیاده‌روی، یوگا و تمرینات هوازی سبک می‌تواند در بهبود باروری مؤثر باشد.
استرس و اضطراب نیز می‌توانند تأثیر منفی بر عملکرد هورمونی و قدرت باروری داشته باشند، سطح بالای استرس باعث افزایش ترشح هورمون کورتیزول می‌شود و به‌کارگیری روش‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا، مشاوره روان‌شناسی و تکنیک‌های تنفس عمیق می‌تواند به بهبود باروری کمک کند.
چه عواملی باعث افزایش قدرت باروری می‌شود؟ / لزوم رعایت رژیم غذایی و داشتن وزن متعادل
هتاو قاسمی تهرانی، متخصص زنان، فلوشیپ ناباروری IVF و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه مهم‌ترین عامل در فرزندآوری، سن مادر است، اظهار کرد: در صورتی که سن ازدواج کاهش پیدا کند و سنی که زوجین اقدام به بارداری می‌کنند، پایین‌تر باشد، درصد احتمال باروری افزایش پیدا می‌کند.
وی با بیان اینکه وزن طبیعی مادر از جمله دیگر عوامل تأثیرگذار در افزایش قدرت باروری است، افزود: توصیه می‌شود شاخص وزن بدن به قد یا BMI مادر در محدوده نرمال باشد و داشتن تغذیه سالم و رعایت نکات تغذیه‌ای نیز می‌تواند عاملی برای تقویت قدرت باروری محسوب شود.
متخصص زنان، فلوشیپ ناباروری IVF و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی با اشاره به اینکه بهترین سن باروری در زنان از ۱۸ تا ۴۵ سال تعیین می‌شود، تصریح کرد: در صورتی که سن مادر بیشتر از بازه ذکر شده باشد، می‌توان از روش‌های دیگر از جمله استفاده از تخمک اهدایی و رحم جایگزین برای فرزندآوری استفاده کرد.
قاسمی تهرانی با بیان اینکه زوجینی که قصد فرزندآوری دارند باید به نکاتی توجه داشته باشند، ادامه داد: پرهیز از مصرف غذاهای پرچرب و میزان بالای کربوهیدرات، مصرف مواد غذایی دارای فیبر بالا و سبزیجات و میوه‌ها از جمله نکات تغذیه‌ای است که به افزایش قدرت باروری کمک می‌کند.
تعیین جنسیت علمی و تضمین سلامت نسل‌های بعدی / تعیین جنسیت جنین با تغذیه ممکن است؟
وی با بیان اینکه به طور کلی اصلاح و بهبود سبک زندگی منجر می‌شود افراد سلامت بیشتری داشته باشند و در نهایت توان باروری آنها نیز افزایش یابد، گفت: ورزش و داشتن تحرک بدنی نیز از جمله توصیه‌هایی است که می‌تواند به بهبود سلامت افراد کمک کند و مادر باروری و بارداری بهتری داشته باشد.
متخصص زنان، فلوشیپ ناباروری IVF و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی با اشاره به اینکه تأثیر تغذیه بر جنسیت جنین موضوعی علمی نیست، اضافه کرد: تعیین جنسیت جنین در بعضی شرایط با استفاده از روش‌های علمی و پزشکی لازم است، به عنوان مثال در صورتی که پدر ناقل بیماری هموفیلی، فرزند پسر داشته باشد، فرزند او درگیر هموفیلی نخواهد بود و این بیماری به نسل‌های بعدی او منتقل نخواهد شد.
قاسمی تهرانی با بیان اینکه تعیین جنسیت جنین با روش‌های علمی می‌تواند از انتقال بعضی بیماری‌ها به نسل‌های بعدی زوجین جلوگیری کند، خاطرنشان کرد: تعیین جنسیت از طریق روش IUI و IVF به صورت علمی امکان‌پذیر است و با IVF تعیین جنسیت، تا ۹۵ درصد و با روش IUI تا ۸۰ درصد می‌توان جنسیت مورد نظر را تعیین کرد.
بعضی عادات نادرست در زندگی روزمره می‌توانند به ناباروری منجر شوند و مصرف الکل، سیگار و مواد مخدر ازجمله عواملی هستند که اثرات مخربی بر باروری مردان و زنان دارند، همچنین استفاده بیش از حد از کافئین ممکن است بر تعادل هورمونی تأثیر بگذارد و ترک عادات ناسالم می‌تواند نقش مهمی در افزایش باروری داشته باشد.
عوامل محیطی مانند آلودگی هوا، تماس با مواد شیمیایی سمی، فلزات سنگین و اشعه‌های مضر می‌توانند بر سلامت باروری تأثیر بگذارند و قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض آفت‌کش‌ها و مواد شیمیایی صنعتی می‌تواند باعث اختلالات هورمونی شود، بنابراین تلاش برای کاهش تماس با این عوامل و استفاده از محصولات ارگانیک و طبیعی می‌تواند به بهبود قدرت باروری کمک کند.
برای پیشگیری از ناباروری، رعایت سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب، فعالیت بدنی منظم و کنترل استرس ضروری است و مراجعه به پزشک برای انجام بررسی‌های دوره‌ای و درمان مشکلات احتمالی در مراحل اولیه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، تشخیص و درمان زودهنگام مشکلات هورمونی و بیماری‌هایی مانند سندرم پلی‌کیستیک (PCOS) می‌تواند از بروز ناباروری جلوگیری کند و توجه به تمام این عوامل می‌تواند نقش بسزایی در افزایش شانس بارداری و حفظ سلامت باروری زوجین داشته باشد.