به گزارش خبرگزاری ایمنا، اهدای خون یکی از اقدامات حیاتی و انسان‌دوستانه است که سالانه جان میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان نجات می‌دهد؛ در ایران نیز این عمل نیکوکارانه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
بر اساس آمار سازمان انتقال خون ایران، سالانه بیش از ۲ میلیون واحد خون در کشور اهدا می‌شود که بخش عمده‌ای از آن برای کمک به بیماران مبتلا به تالاسمی، سرطان، جراحی‌های بزرگ و مصدومان سوانح رانندگی استفاده می‌شود، با این حال، نیاز به خون و فراورده‌های خونی همیشه وجود دارد، به‌ویژه در فصل‌های خاصی از سال که میزان مراجعه اهداکنندگان کاهش پیدا می‌کند.
در سال‌های اخیر، پویش‌های مختلفی برای تشویق مردم به اهدای خون برگزار شده است، به‌عنوان مثال پویش‌هایی همچون «هر نفر، یک اهداکننده» یا «اهدای خون، اهدای زندگی» با هدف افزایش مشارکت عموم افراد در این حرکت انسان‌دوستانه راه‌اندازی شده‌اند، همچنین استفاده از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات محیطی برای آگاهی‌رسانی درباره اهمیت اهدای خون، نقش مهمی در جذب اهداکنندگان جدید داشته است. این پویش‌ها نه‌تنها نیاز به خون را تأمین می‌کند، بلکه فرهنگ کمک به همنوع و مسئولیت‌پذیری اجتماعی را نیز تقویت می‌کنند.
فواید اهدای خون
اهدای خون آثار مثبت بسیاری برای فرد اهداکننده و برای جامعه دارد که شامل موارد زیر است:
- کاهش خطر ابتلاء به برخی انواع سرطان‌ها همچون سرطان کبد، ریه و روده بزرگ
- نجات جان بیماران که با هر بار اهدای خون جان سه نفر نجات داده می‌شود
- بهبود سلامت قلب و کاهش خطر حمله قلبی با کاهش سطح آهن
- افزایش سطح انرژی و ایجاد احساس سرزندگی و شادابی
- بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده و پاکسازی بدن
- تحریک بدن به تجدید سلول‌های خونی
- کاهش استرس و بهبود سلامت روانی
- افزایش اکسیژن‌رسانی به اندام‌ها
- بهبود جریان خون
فواید اهدای خون برای کبد چرب
کبد چرب به دلیل تجمع چربی در سلول‌های کبد ایجاد می‌شود و یکی از روش‌های مؤثر برای کمک به کنترل کبد چرب، اهدای منظم خون است. اهدای خون می‌تواند از بروز التهاب و آسیب‌های ناشی از تجمع آهن در کبد که یکی از دلایل کبد چرب است، جلوگیری کند.
فواید اهدای خون برای فشار خون
فشار خون بالا یکی از مشکلات شایع سلامتی است که می‌تواند به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیوی منجر شود؛ اهدای خون موجب کاهش موقت حجم خون در بدن شده که به طور طبیعی فشار وارده بر دیواره‌های رگ‌های خونی را کاهش داده و در نتیجه باعث کاهش موقتی فشار خون می‌شود.
اهدای خون با تولید خون جدید و کاهش لخته‌های خونی می‌تواند از بروز مشکلاتی مانند انسداد عروق، فشار خون و در نتیجه ایجاد حملات قلبی جلوگیری کند، همچنین اهدای خون سطح هورمون کورتیزول در بدن را کاهش داده و با مهار کردن اضطراب، فشار خون را نیز کاهش می‌دهد.
فواید اهدای خون برای پوست صورت
پوست به عنوان بزرگ‌ترین عضو بدن، نقش مهمی در حفظ سلامت کلی و زیبایی ظاهری ایفا می‌کند. اهدای خون می‌تواند تأثیرات مثبتی بر سلامت و ظاهر پوست، به ویژه پوست صورت داشته باشد.
- بهبود گردش خون و افزایش اکسیژن‌رسانی به پوست
- جلوگیری از ایجاد چین و چروک و افتادگی پوست
- کاهش سطح رادیکال‌های آزاد
- کاهش مشکلات پوستی
- شفاف‌تر شدن پوست
فواید اهدای خون برای افراد مبتلا به اعتیاد
سیگار کشیدن یکی از عوامل اصلی بروز بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان‌ها است و اهدای خون می‌تواند به عنوان یک اقدام کمکی و مفید، فوایدی برای افراد سیگاری داشته باشد.
- کاهش غلظت خون و بهبود جریان خون
- کاهش سطح کربن مونوکسید در خون
- کاهش سطح آهن و رادیکال‌های آزاد ناشی از استعمال سیگار
- تحریک بدن به تولید خون جدید و پالایش مواد شیمیایی مضر
- بهبود سطح انرژی
- فرصتی برای کاهش وابستگی
شرایط لازم برای اهدای خون
برای اهدای خون، باید شرایط خاصی را داشته باشید تا هم برای شما و هم برای گیرنده خون، ایمنی کامل وجود داشته باشد. این شرایط عبارتند از:
۱. سن: به طور معمول بین ۱۸ تا ۶۵ سال
۲. وزن: حداقل ۵۰ کیلوگرم
۳. سطح هموگلوبین: برای مردان به طور معمول بین ۱۳ تا ۱۷ گرم بر دسی‌لیتر و برای زنان بین ۱۲ تا ۱۶ گرم بر دسی‌لیتر
۴. فاصله زمانی بین اهدا: حداقل ۸ هفته (۵۶ روز) بین هر بار اهدای خون کامل
۵. سلامت عمومی: فرد باید از سلامت جسمی و روحی برخوردار باشد و علائم بیماری مانند سرماخوردگی، تب یا عفونت نداشته باشد
۶. سابقه بیماری: افراد با سابقه بیماری‌های خاص مانند ایدز، هپاتیت B و C، سیفلیس و برخی بیماری‌های دیگر مجاز به اهدای خون نیستند
۷. سابقه سفر: اگر فرد اهداکننده به مناطق پرخطر از نظر بیماری‌هایی مانند مالاریا سفر کرده باشد، کسب تأیید پزشکی لازم است
۸. بارداری و شیردهی: زنان باردار یا شیرده به طور معمول مجاز به اهدای خون نیستند
مراحل اهدای خون
۱. ثبت‌نام: ثبت‌نام در مرکز اهدای خون و ثبت اطلاعات شخصی و پزشکی
۲. معاینه اولیه: بررسی فشار خون، دمای بدن، نبض و سطح هموگلوبین
۳. مصاحبه پزشکی: کسب اطمینان برای ایمن بودن انتقال خون
۴. اهدای خون: گرفتن حدود ۴۵۰ میلی‌لیتر خون که حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زمان می‌برد
۵. استراحت و پذیرایی: اهدای نوشیدنی و میان‌وعده برای بازیابی انرژی
۶. پیگیری: در صورت نیاز، مرکز اهدای خون ممکن است برای اطلاع از وضعیت سلامت شما تماس بگیرد
نکات مهم قبل و بعد از اهدای خون
- قبل از اهدای خون:
– شب قبل از اهدا، خواب کافی داشته باشید.
– غذای سالم و مقوی بخورید و به اندازه کافی آب بنوشید.
– از مصرف غذاهای چرب خودداری کنید.
– اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، به پزشک اطلاع دهید.
- بعد از اهدای خون:
– به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه استراحت کنید.
– مایعات فراوان بنوشید.
– از انجام فعالیت‌های سنگین به مدت ۲۴ ساعت خودداری کنید.
– اگر احساس سرگیجه یا ضعف داشتید، به پرسنل مرکز اطلاع دهید.
چه کسانی نباید خون اهدا کنند؟
– افراد مبتلا به بیماری‌های عفونی مانند ایدز، هپاتیت B و C
– افرادی که در معرض رفتارهای پرخطر قرار داشته‌اند
– افرادی که به تازگی عمل جراحی یا تاتو انجام داده‌اند
– افرادی که داروهای خاص مصرف می‌کنند
– افرادی که سابقه سرطان یا بیماری‌های خونی دارند
عوارض خون دادن زیاد
با اینکه اهدای خون به طور معمول فوایدی به همراه دارد، اما خون دادن زیاد و مکرر به‌ویژه بدون رعایت فاصله زمانی بین هر اهدا، ممکن است عوارضی همچون فقر آهن، ضعف و خستگی مزمن، سرگیجه و سردرد، کاهش تمرکز، افزایش حساسیت به انواع عفونت‌ها، افت فشار خون و خطر کمبود مواد مغذی از جمله ویتامین‌ها و پروتئین‌ها را به همراه داشته باشد.
حقایق جالب درباره اهدای خون
- هر فرد سالم می‌تواند سالانه ۴ تا ۵ بار خون اهدا کند.
- خون اهدایی تنها ۴۲ روز قابل نگهداری است، بنابراین نیاز به اهدای مداوم وجود دارد.
- گروه‌های خونی O منفی به عنوان «دهنده جهانی» شناخته می‌شوند، زیرا برای همه گروه‌های خونی قابل استفاده است.