دوفاستون چیست؟

قرص دوفاستون برای درمان انواع بیماری‌های ناشی از کمبود پروژسترون از جمله اختلالات قاعدگی، آمنوره ثانویه، سندرم پیش از قاعدگی و خونریزی‌های غیر طبیعی رحم، درد در قاعدگی و… استفاده می‌شود. این دارو برای مقابله با اثر تحریک هورمون استروژن بر آندومتر و احتمال ابتلا به سرطان آندومتر نیز تجویز می‌شود.

کاربرد دوفاستون (دوفاستون برای پلی کیستیک)

قرص دوفاستون (به انگلیسی: duphaston) با ماده فعال دیدروژسترون (Dydrogesterone) نوعی پروژسترون مصنوعی است که عملکردی مشابه هورمون طبیعی پروژسترون دارد. در ادامه برخی از موارد مصرف دوفاستون بیان شده است؛

• تنظیم چرخه قاعدگی
• درمان دردهای قاعدگی شدید
• درمان اندومتریوز
• درمان سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
• پیشگیری از سقط جنین و درمان سقط مکرر
• درمان ناباروری ناشی از نقص فاز لوتئال
• درمان خونریزی‌های غیرطبیعی رحمی
• جایگزینی هورمونی در دوران یائسگی

قرص دوفاستون برای تنبلی تخمدان

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یا تنبلی تخمدان، یک اختلال هورمونی است که باعث عدم تخمک‌گذاری منظم، نامنظمی قاعدگی، و افزایش سطح آندروژن‌ها (هورمون‌های مردانه) می‌شود. زنانی که به دلیل عدم تخمک‌گذاری منظم دچار پریودهای نامنظم یا قطع قاعدگی شده باشند، می‌توانند با مصرف دوفاستون یک چرخه قاعدگی منظم را ایجاد کنند. به صورت کلی، با نسخه پزشک دوفاستون برای تنبلی تخمدان کاربرد دارد.

دوفاستون برای پریودی

در زنانی که پریودهای نامنظم یا قطع قاعدگی (آمنوره) دارند، مصرف دوفاستون می‌تواند به ایجاد یک چرخه قاعدگی منظم کمک کند. این دارو از طریق افزایش پروژسترون قاعدگی شما را تحریک می‌کند.

دوفاستون برای خونریزی غیر طبیعی واژینال

خونریزی غیرطبیعی واژینال به دلایل مختلفی از جمله عدم تعادل هورمونی، هایپرپلازی آندومتر، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و مشکلات رحمی رخ می‌دهد. دوفاستون می‌تواند در تنظیم و کنترل این خونریزی مفید باشد.

دوفاستون برای اختلالات قاعدگی

زنانی که پریودهای نامنظم دارند (برای مثال، تأخیرهای طولانی یا فاصله کوتاه بین پریودها) می‌توانند با مصرف دوفاستون چرخه خود را تنظیم کنند.

بیشتر بدانید: قرص اینوزیتول چیست؟ قرص اینوزیتول برای تنبلی تخمدان

دوفاستون برای کیست تخمدان

کیست تخمدان به دلیل عدم تعادل هورمونی و تخمک‌گذاری نامنظم ایجاد می‌شود. دوفاستون به شکل مستقیم کیست تخمدان را درمان نکرده و تنها به کنترل اثرات آن کمک می‌کند.

قرص دوفاستون و دوقلوزایی

برخی افراد و پزشکان برا این باور هستند که دوفاستون می‌تواند سبب دوقلوزایی در زنان شود. این دارو به صورت مستقیم سبب دوقلوزایی نمی‌شود، تنها در برخی شرایط ممکن است با افزایش پایداری بارداری، احتمال ماندگاری جنین‌های چندقلویی را افزایش دهد.

قرص دوفاستون و سقط جنین

پروژسترون هورمونی کلیدی در حفظ بارداری است و دوفاستون جایگزین پروژسترون طبیعی محسوب می‌شود. این دارو سبب تقویت دیواره رحم و جلوگیری از ریزش آندومتر، کاهش انقباضات رحمی و جلوگیری از کمبود پروژسترون در بارداری‌ می‌شود.

قرص دوفاستون برای تخمک گذاری

قرص duphaston به شکل غیرمستقیم از جمله تنظیم چرخه قاعدگی و بهبود شرایط تخمک‌گذاری باعث تحریک تخمک‌گذاری می‌شود.

طریقه مصرف قرص دوفاستون

قبل از مصرف دوفاستون، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. این دارو باید با مشورت و تایید متخصص زنان و زایمان برای بیماران تجویز شود. توجه داشته باشید که دوز مصرفی که در ادامه بیان می‌شود، دوز عمومی موجود در اطلاعات دارویی شرکت سازنده است و مقدار و زمان مصرف این دارو باید براساس شرایط بیمار مشخص شود. در ادامه به بررسی طریقه مصرف قرص دوفاستون خواهیم پرداخت؛

طریقه مصرف قرص دوفاستون برای تنظیم قاعدگی

دوز معمول دوفاستون برای تنظیم قاعدگی 10 میلی گرم دو بار در روز برای ۱۰ روز از روز ۱۶ تا ۲۵ چرخه قاعدگی است که پس از قطع دارو، پریود ۲ تا ۷ روز پس از آن شروع می‌شود. برای تنظیم قاعدگی، باید شروع مصرف دارو را در روز ۱۶ از شروع آخرین قاعدگی یا طبق تجویز پزشک آغاز کنید.

بیشتر بدانید: آمپول گنادوتروپین برای چیست؟ نحوه تزریق و عوارض

نحوه مصرف دوفاستون برای قطع خونریزی

برای خونریزی غیر طبیعی، دوفاستون باید به محض شروع خونریزی مصرف شود. دوز مصرفی این قرص برای قطع خونریزی 10 میلی گرم دو بار در روز، برای ۵ تا ۱۰ روز بسته به شدت و نوع خونریزی تجویز می‌شود. بعد از اتمام مصرف دارو، خونریزی قطع و سپس دوره قاعدگی بعدی شروع می‌شود.

طریقه مصرف قرص دوفاستون برای تنبلی تخمدان

همانطور که بیان شد، مقدار و زمان مصرف دوفاستون برای تنبلی تخمدان یا دیگر موارد مصرف باید با تایید و نسخه پزشک مشخص شود. با این حال، دوز مصرفی عمومی برای تنبلی تخمدان، 10 میلی گرم دو بار در روز از روز ۱۶ تا ۲۵ چرخه قاعدگی است. پزشک ممکن است داروهای دیگری از جمله کلومیفن سیترات (Clomid) یا لتروزول را برای تحریک تخمک‌گذاری در کنار این قرص تجویز کند.

نحوه مصرف قرص دوفاستون برای باردار شدن

دوفاستون در بارداری برای مواردی که مشکلات هورمونی از جمله عدم تعادل پروژسترون یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) وجود داشته باشد، استفاده می‌شود. دوز پیشنهادی 10 میلی گرم دو بار در روز برای ۱۰ تا ۱۴ روز از روز ۱۶ تا ۲۵ چرخه قاعدگی (طبق دستور پزشک) می‌باشد.

بیشتر بدانید: قرص مجسترول چیست؟ طریقه مصرف و عوارض مجسترول

بهترین ساعت مصرف قرص دوفاستون

برای دریافت بهترین اثر از دارو و حفظ سطح پایدار هورمون‌ها در بدن، باید آن را طبق دستور پزشک و در ساعات مشخص مصرف کنید. با این حال، مصرف روزانه دو بار و در ساعات مشخص یکی از نکات مهم در مصرف دوفاستون است. فاصله زمانی بین دوزها باید حداقل ۱۲ ساعت باشد تا سطح دارو در بدن به طور ثابت حفظ شود.

نحوه عملکرد دوفاستون

قرص دوفاستون (Duphaston) حاوی دیدروژسترون (Dydrogesterone) است. این دارو در واقع یک پروژسترون مصنوعی است که جایگزین هورمون پروژسترون طبیعی در بدن می‌شود. پروژسترون یک هورمون جنسی زنانه است که نقش مهمی در چرخه قاعدگی، تخمک‌گذاری و بارداری دارد. دوفاستون در درمان اختلالات هورمونی و مشکلات مربوط به چرخه قاعدگی نیز موثر است.

بیشتر بدانید: قرص استرومارین چیست؟ طریقه مصرف و عوارض

عوارض قرص دوفاستون

مصرف قرص دوفاستون مانند بسیاری از داروهای دیگر با عوارض جانبی همراه است. در ادامه به برخی از عوارض دوفاستون اشاره می‌شود؛

• درد در ناحیه سینه‌ها (پستان)
• تغییرات در قاعدگی
• خونریزی نامنظم
• حالت تهوع و استفراغ
• سردرد
• سرگیجه
• احساس افسردگی
• بی‌حوصلگی یا تغییرات خلقی
• کهیر یا خارش

عوارض دوفاستون در سینه یا پستان

یکی از عوارض شایع قرص duphaston درد سینه یا درد در ناحیه پستان است. توجه داشته باشید که این دردها موقتی است و بعد از قطع مصرف دارو، از بین می‌‍رود. با این حال، در صورت بروز درد شدید در ناحیه پستان یا سینه‌ها، با پزشک یا متخصص زنان مشورت کنید.

موارد احتیاط و منع مصرف

قبل از استفاده از قرص دوفاستون، موارد احتیاط و خطرات زیر را مطالعه کنید؛

• اگر سابقه بیماری خاص از جمله بیماری‌های کبدی (مانند هپاتیت، یرقان یا مشکلات کبدی مزمن) دارید یا کبد شما به شکل کلی دچار اختلال است، باید قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
• اگر شما یا خانواده خود دچار سابقه مشکلات قلبی یا لخته شدن خون (ترومبوز وریدی یا آمبولی ریه) هستید، مصرف دوفاستون ممکن است خطر لخته شدن خون را افزایش دهد.
• اگر به سرطان‌های وابسته به هورمون‌ها از جمله سرطان پستان، سرطان رحم یا سرطان تخمدان مبتلا هستید، مصرف این دارو باید با احتیاط صورت گیرد.
• اگر دچار خونریزی غیر طبیعی از رحم یا اختلالات تخمدانی (سندرم تخمدان پلی‌کیستیک) هستید، باید قرص دوفاستون را تحت نظر پزشک مصرف کنید. در برخی موارد، خونریزی‌های غیر طبیعی ممکن است نشانه‌ای از مشکلات دیگر از جمله نئوپلازی رحم باشد که نیاز به ارزیابی دقیق‌تر دارد.
• در صورتی که باردار هستید یا در حال شیردهی هستید، باید مصرف دوفاستون فقط تحت نظر پزشک انجام شود.
• در بیماران مبتلا به دیابت، این دارو باید با احتیاط و مشورت پزشک مصرف شود. لازم است پزشک از وضعیت دیابت شما مطلع باشد تا بتواند دوز مناسبی از دارو را تجویز کند.

قرص دوفاستون و چاقی

قرص duphaston به صورت مستقیم تاثیری بر روی وزن یا اشتهای شما ندارد. با این حال، در برخی بیماران شاهد افزایش وزن هستیم که مربوط به اثرات هورمونی آن است.

بیشتر بدانید: اکتوژست پروژسترون چیست؟ موارد مصرف و عوارض

قرص دوفاستون و لاغری

در مورد اثرات دوفاستون بر لاغری یا کاهش وزن، باید بدانیم که این دارو به شکل مستقیم باعث کاهش وزن نمی‌شود. در واقع، تاثیرات هورمونی آن بیشتر به افزایش اشتها و احتباس آب در بدن مرتبط است که می‌تواند به صورت موقت باعث افزایش وزن شود.

خونریزی حین مصرف قرص دوفاستون

یکی از عوارض جانبی شایع که ممکن است در برخی زنان در آغاز مصرف دوفاستون مشاهده شود، خونریزی‌های غیر طبیعی یا لکه‌بینی است.

مصرف در کودکان

این دارو به صورت کلی برای بزرگسالان طراحی شده است و کاربرد خاصی در کودکان ندارد. مصرف دوفاستون در کودکان ممکن است خطراتی را به همراه داشته باشد و ممنوع است.

مصرف در سالمندان

زنان سالمند یائسه ممکن است دچار اختلالات هورمونی ناشی از کاهش سطح هورمون‌های جنسی از جمله استروژن و پروژسترون شوند. در این موارد، دوفاستون ممکن است به عنوان یک داروی هورمونی جایگزین یا در ترکیب با سایر داروها برای تنظیم هورمونی و پیشگیری از مشکلات ناشی از یائسگی مانند خونریزی‌های غیرطبیعی تجویز شود. با این حال، در سالمندان احتیاط بیشتری لازم است.

شرایط نگهداری دوفاستون

قرص دوفاستون باید در دمای اتاق و به دور از نور نگهداری شود. توجه داشته باشید که اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، شربت، شیاف، کرم، محلول تزریقی و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.

کلام آخر

این مقاله به بررسی درمان تنبلی تخمدان یا اختلالات قاعدگی با قرص دوفاستون، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. این دارو به عنوان یک پروژسترون مصنوعی عمل کرده و به تنظیم چرخه قاعدگی، درمان عدم تعادل هورمونی و بهبود شرایطی از جمله آمنوره (قطع قاعدگی)، سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و لکه‌بینی غیرطبیعی کمک می‌کند. همچنین، در مواردی مانند درمان ناباروری ناشی از کمبود پروژسترون و پیشگیری از سقط جنین مکرر مورد استفاده قرار می‌گیرد.