طبیعی است که در برخی موقعیت های اجتماعی احساس عصبی کنید. برای مثال، رفتن به یک قرار یا ارائه یک سخنرانی ممکن است باعث ایجاد آن احساس پروانه در شکم شما شود. اما در اختلال اضطراب اجتماعی، که فوبیای اجتماعی نیز نامیده می‌شود، تعاملات روزمره باعث اضطراب، خودآگاهی و خجالت قابل توجهی می‌شود، زیرا می‌ترسید که مورد بررسی دقیق یا قضاوت منفی دیگران قرار بگیرید.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از مایو کلینیک ، در اختلال اضطراب اجتماعی، ترس و اضطراب منجر به اجتناب می شود که می تواند زندگی شما را مختل کند. استرس شدید می تواند بر روابط، روال روزانه، کار، مدرسه یا سایر فعالیت های شما تأثیر بگذارد.
اختلال اضطراب اجتماعی می تواند یک بیماری مزمن سلامت روان باشد، اما یادگیری مهارت های مقابله ای در روان درمانی و مصرف داروها می تواند به شما کمک کند اعتماد به نفس داشته باشید و توانایی خود را برای تعامل با دیگران بهبود بخشد.
اختلال اضطراب اجتماعی یا فوبیای اجتماعی یکی از شایع‌ترین و درعین‌حال چالش‌برانگیزترین اختلالات روانی است که می‌تواند زندگی فرد را به‌طور جدی تحت تأثیر قرار دهد. این اختلال شامل ترس شدید و پایدار از موقعیت‌های اجتماعی و ترس از قضاوت دیگران است. در ادامه به بررسی جزئی‌تر این بیماری، علائم، علل و درمان‌های آن پرداخته می‌شود.
اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟
اختلال اضطراب اجتماعی نوعی بیماری مزمن روانی است که باعث ایجاد ترس و اضطراب شدید در موقعیت‌های اجتماعی می‌شود. این ترس ممکن است منجر به اجتناب از چنین موقعیت‌هایی شود و در نهایت زندگی فرد را مختل کند. افراد مبتلا ممکن است حتی در انجام فعالیت‌های روزمره‌ای مانند خرید، شرکت در جلسات کاری یا برقراری مکالمات ساده با دیگران نیز دچار استرس شوند.
علائم اختلال اضطراب اجتماعی
علائم عاطفی و رفتاری
- ترس از قضاوت منفی: ترس شدید از اینکه دیگران درباره فرد قضاوت کنند.
- نگرانی از خجالت‌زدگی یا شرمساری: افراد مبتلا ممکن است از انجام کارهایی که به نظرشان باعث تحقیر یا خجالت می‌شود، اجتناب کنند.
- ترس از صحبت با غریبه‌ها: حتی تعامل ساده با افرادی که برای اولین بار ملاقات می‌شوند، ممکن است اضطراب شدید ایجاد کند.
- تحلیل بیش‌ازحد رفتار: بازبینی مکرر عملکرد خود پس از یک موقعیت اجتماعی و شناسایی نقص‌های احتمالی.
- انتظار نتایج منفی: پیش‌بینی بدترین نتایج ممکن از هر تعامل اجتماعی.
علائم جسمانی
علائم فیزیکی همراه با اضطراب اجتماعی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سرخ شدن
- تعریق زیاد
- لرزش و تپش قلب شدید
- ناراحتی معده یا تهوع
- سبکی سر یا سرگیجه
- احساس خالی شدن ذهن
- تنش عضلانی یا دشواری در تنفس
اجتناب از موقعیت‌های اجتماعی
افراد مبتلا به این اختلال ممکن است از انجام بسیاری از فعالیت‌های روزمره اجتناب کنند، از جمله:
- صحبت کردن در جمع یا اجرای عمومی
- شرکت در مهمانی‌ها
- مراجعه به فروشگاه‌ها برای بازگرداندن کالا
- برقراری تماس چشمی یا شروع مکالمه
- استفاده از سرویس بهداشتی عمومی
- خوردن یا نوشیدن در مقابل دیگران
علل و عوامل خطر اختلال اضطراب اجتماعی
علل
اختلال اضطراب اجتماعی ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، زیستی و محیطی است.
- ژنتیک: وجود سابقه اضطراب در خانواده می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد، هرچند مشخص نیست که این به‌دلیل ژنتیک است یا رفتارهای آموخته شده.
- ساختار مغز: آمیگدال، بخشی از مغز که پاسخ‌های ترس را کنترل می‌کند، در افراد مبتلا به این اختلال ممکن است بیش‌فعال باشد و به اضطراب شدید در موقعیت‌های اجتماعی منجر شود.
- عوامل محیطی: تجربه موقعیت‌های شرم‌آور یا تحقیرآمیز در گذشته، به‌ویژه در کودکی، ممکن است باعث افزایش احتمال ابتلا شود.
عوامل خطر
برخی افراد ممکن است به دلایل زیر بیشتر در معرض خطر ابتلا به این اختلال باشند:
- سابقه خانوادگی: داشتن اعضای خانواده مبتلا به اضطراب اجتماعی.
- تجربیات منفی در کودکی: تجربه قلدری، طرد شدن یا تحقیر.
- ویژگی‌های شخصیتی: افراد خجالتی یا درون‌گرا.
- چالش‌های جدید اجتماعی: مانند شروع یک شغل جدید یا ورود به دانشگاه.
- ویژگی‌های فیزیکی جلب توجه‌کننده: مانند لکنت زبان یا تغییرات ظاهری.
عوارض اختلال اضطراب اجتماعی
در صورت عدم درمان، این اختلال می‌تواند تأثیرات منفی عمیقی بر جنبه‌های مختلف زندگی فرد داشته باشد، از جمله:
- کاهش اعتماد به نفس
- ایجاد مهارت‌های اجتماعی ضعیف
- انزوا و گوشه‌گیری
- مشکلات تحصیلی و شغلی
- افزایش خطر سوءمصرف مواد مخدر یا الکل
- خطر خودکشی یا اقدام به خودکشی
درمان اختلال اضطراب اجتماعی
روان‌درمانی
روان‌درمانی، به‌ویژه درمان شناختی-رفتاری (CBT)، یکی از مؤثرترین روش‌های درمان است. این روش به افراد کمک می‌کند افکار منفی خود را شناسایی کرده و آنها را با الگوهای مثبت جایگزین کنند.
دارودرمانی
در برخی موارد، پزشکان ممکن است از داروهایی مانند:
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI)
- بنزودیازپین‌ها
- بتابلوکرها برای کاهش علائم جسمانی اضطراب استفاده کنند.
تمرین‌های مواجهه
مواجهه تدریجی با موقعیت‌های اجتماعی می‌تواند به فرد کمک کند تا با ترس‌های خود روبه‌رو شود و آنها را کاهش دهد.
پیشگیری و مدیریت اختلال اضطراب اجتماعی
اگرچه هیچ روش قطعی برای پیشگیری از این اختلال وجود ندارد، اقداماتی می‌تواند شدت آن را کاهش دهد:
- کمک گرفتن زودهنگام: در صورت مشاهده علائم اولیه، به متخصص مراجعه کنید.
- ثبت روزانه علائم: با نگه داشتن یک دفترچه، محرک‌های اضطراب خود را شناسایی کنید.
- مدیریت استرس: تمرکز بر فعالیت‌هایی که برای شما لذت‌بخش است، می‌تواند استرس را کاهش دهد.
- اجتناب از مواد مضر: مصرف الکل، مواد مخدر، کافئین و نیکوتین می‌تواند علائم اضطراب را تشدید کند.
نتیجه‌گیری
اختلال اضطراب اجتماعی بیماری‌ای جدی است که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر کیفیت زندگی داشته باشد. با این‌حال، درمان مناسب، حمایت اطرافیان و تلاش برای تغییر رفتار می‌تواند به کاهش علائم و بازگشت به زندگی عادی کمک کند. اگر از این اختلال رنج می‌برید، به یاد داشته باشید که کمک در دسترس است و شما تنها نیستید.