به گزارش خبرگزاری ایمنا، مسئولان وزارت بهداشت با استناد به نتایج آخرین رصدهای آزمایشگاهی، از شیوع بالای سویه H1N1 آنفلوانزای فصلی خبر داده و خواستار اجتناب افراد از حضور در مکان‌های شلوغ و همچنین لزوم استفاده از ماسک شده‌اند.
بیماری‌های تنفسی یکی از مهمترین دلایل مرگ‌ومیر و ناتوانی در جهان و ایران هستند، بیماری‌های تنفسی ویروسی از جمله مشکلات بهداشتی رایج در سطح جهانی هستند که سالانه میلیون‌ها نفر را در معرض خطر قرار می‌دهند، این بیماری در زمان‌های اوج شیوع ویروس‌ها به ویژه در فصل‌های پاییز و زمستان موجب ابتلای موارد زیاد، بستری شدن میلیون‌ها نفر و مرگ‌های زیادی در جهان می‌شوند.
بیماری‌های حاد تنفسی واگیر، علائم، عوامل خطر و راهبردها و استراتژی‌های پیشگیری مشابهی دارند.
ویروس‌های تنفسی می‌تواند منجر به عفونت‌های جدی ریه مانند ذات‌الریه شود، علائم ویروس‌های تنفسی ممکن است شامل تب، لرز، خستگی، سرفه، آبریزش یا گرفتگی بینی، کاهش اشتها، گلودرد، استفراغ، از دست دادن حس چشایی یا بویایی، سردرد، درد عضلانی یا بدن درد و اسهال باشد.
سالمندان به ویژه سالمندان با بیماری‌های زمینه‌ای، افراد چاق، زنان باردار تا دو هفته پس از زایمان، افراد با بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های خونی، نارسایی‌های مزمن کلیوی، کبدی، مبتلایان به بیماری‌های قلبی، دیابتی‌ها و کودکان از جمله افراد در معرض خطر این بیماری هستند.
تماس نزدیک و انتقال از طریق تنفس یا تماس با سطوح فضاهای سرپوشیده با تهویه نامناسب و شلوغی و تجمع افراد از عوامل انتقال این بیماری‌های تنفسی هستند.
آخرین وضعیت آنفلوانزا و کووید ۱۹
در نیمکره شمالی فعالیت آنفلوانزا در بسیاری از کشورهای اروپایی، آمریکای مرکزی، کارائیب، غرب آفریقا و آفریقای میانی، آفریقای شمالی و آسیا افزایش یافته است، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد در کشورهای اروپایی فعالیت آنفلوانزا افزایش یافته است و در هشت کشور اروپایی درصد مثبت شدن آنفلوانزا بالای ۱۰ درصد است.
آنفلوانزا یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ویروسی تنفسی است که سالانه حدود یک میلیارد مورد ابتلاء به آن در جهان گزارش می‌شود و از این تعداد حدود سه تا پنج میلیون مورد به بیماری شدید تنفسی منجر می‌شود و سالانه ۲۹۰ هزار تا ۶۵۰ هزار مرگ به علت بیماری تنفسی رخ می‌دهد.
تا این لحظه وضعیت جهانی کووید ۱۹ در مقایسه با اوج همه‌گیری بیماری به طور قابل توجهی بهبود یافته است، به طوری که سازمان جهانی بهداشت در تاریخ پنجم می ۲۰۲۳ مطابق با پانزدهم اردیبهشت سال ۱۴۰۲، خاتمه وضعیت اضطراری بهداشتی با دغدغه بین‌المللی به علت کووید ۱۹ در جهان را اعلام کرد.
سازمان جهانی بهداشت تاکید کرده است که آمار موارد جدید و مرگ به علت کووید ۱۹ کمتر از میزان واقعی است، زیرا بسیاری از کشورها ارسال گزارش کووید ۱۹ را متوقف کرده یا تواتر ارسال آن را تغییر داده‌اند، لذا ضروری است تعداد موارد جدید کووید ۱۹ و مرگ جدید کووید ۱۹ در جهان به علت کاهش تعداد تست‌های انجام شده و تأخیر در گزارش‌دهی با احتیاط تفسیر شود.
در بازه زمانی شانزدهم سپتامبر ۲۰۲۴ تا سیزدهم اکتبر ۲۰۲۴ یعنی از بیست‌وششم شهریور تا بیست‌ودوم مهر ۱۴۰۳ در مقایسه با بازه زمانی ۲۸ روز قبل از آن باید گفت که تعداد موارد جدید شناسایی شده کووید ۱۹ در جهان ۱۸ درصد افزایش و تعداد موارد جدید مرگ به علت کووید ۲۵.۱۹ درصد کاهش یافته است.
از میان کشورهایی که داده‌های بستری و بستری در ICU را گزارش می‌کنند ، ۹ درصد کاهش بستری جدید و ۳۹ درصد کاهش بستری جدید ICU را گزارش کرده‌اند.
فعالیت ویروس و بیماری کووید ۱۹ در بسیاری از کشورهای اروپایی بعد از پیک ماه جولای یعنی تیر ۱۴۰۳ روند نزولی داشته است، هرچند هنوز در برخی کشورهای اروپایی فعالیت این ویروس بالا باقی مانده است، در آسیای جنوب شرقی نیز افزایش فعالیت کووید ۱۹ مشاهده می‌شود.
سال جاری فعالیت RSV (از علل شایع عفونت‌های تنفسی) در اروپا دو هفته زودتر نسبت به سال گذشته شروع شده است و در حال حاضر در اروپا افزایش موارد RSV وجود دارد که برای این مقطع زمانی از سال قابل انتظار است.
همچنین تا هشتم دی سال جاری در جهان حدود ۲۵۸ هزار تست آنفلوانزا انجام شده است که ۱۱.۹۸ درصد از این تست‌ها مثبت شدند، همچنین تا این تاریخ برای کووید ۱۹ بیش از ۳۲۹ هزار تست انجام شده که ۱۵.۰۶ درصد موارد مثبت واقع شده‌اند.
آخرین وضعیت بیماری‌های تنفسی در ایران
وضعیت بیماری‌های تنفسی در ایران مانند سایر کشورها، با شروع فصل سرما، تعداد بیماران آنفلوانزا به ویژه در میان کودکان، سالمندان و افراد با بیماری‌های زمینه‌ای افزایش می‌یابد، در همین راستا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نظام‌هایی برای رصد و مراقبت بیماری‌های تنفسی در کشور دارد، به صورت خلاصه در این نظام‌ها نمونه برخی بیماران با علائم بیماری‌های تنفسی از نظر آزمایشگاهی برای شناسایی علت عفونت تنفسی مورد بررسی قرار می‌گیرند و گزارشات دو هفتگی یا هفتگی در وزارت بهداشت جمع‌بندی می‌شوند.
یافته‌های مربوط به این نظام‌های رصد در هفته منتهی به سی‌ام آذر سال جاری نشان می‌دهند که بین ۲۱ تا ۲۳ درصد کل موارد عفونت‌های تنفسی جاری آنفلوانزا هستند، نوع آنفلوانزا در بیشتر موارد از نوع آنفلوآنزای A و از زیرگونه H1N1 است که همان آنفلوآنزای فصلی است.
رصد آنفلوانزا در دو ماه اخیر نشان دهنده افزایش تدریجی ابتلاء و شیوع این بیماری است، میزان شیوع آنفلوانزا بالای ۲۰ درصد در بین همه عفونت‌های تنفسی در چرخش در جامعه نشان دهنده افزایش آن در این فصل از سال است، البته این نسبت در بین افراد بستری به علت عفونت‌های تنفسی بیشتر است.
این الگو یعنی شیوع بیشتر در این فصل سال با الگوی شیوع آنفلوانزا پیش از بحران کووید ۱۹ همخوانی زیادی دارد، البته در برخی استان‌ها فراوانی آنفلوانزا در بین عفونت‌های تنفسی بیشتر است.
مهمترین توصیه مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در حال حاضر و با توجه به شیوع بیشتر آنفلوانزا رعایت آداب تنفسی شامل اجتناب از حضور در مکان‌های پر ازدحام به ویژه برای سالمندان و افراد با بیماری‌های زمینه‌ای است، استفاده از ماسک می‌تواند در مقابل ابتلاء محافظت کننده باشد، شست و شوی مرتب دست‌ها نیز بسیار توصیه می‌شود، همچنین به افرادی که دارای علائم بیماری‌های تنفسی هستند توصیه می‌شود تا زمان بهبودی با نظر پزشک در منزل استراحت و از حضور در اماکن تجمعی پرهیز کنند.
بعد از آنفلوانزا، رینوویروس‌ها که عامل سرماخوردگی هستند، دومین عامل مهم عفونت‌های تنفسی است، وزارت بهداشت از طریق شبکه آزمایشگاهی علت بیماری‌های تنفسی را به صورت منظم رصد می‌کند، بر اساس رصد و پایش ویروس‌های در گردش بیماری‌های حاد تنفسی در کشور در آذر سال جاری، ۱۱۹ نمونه از نظر ۲۱ پاتوژن تنفسی در دانشگاه‌های منتخب علوم پزشکی تهران، ایران، هرمزگان و شهید بهشتی بررسی شده است، نتایج نشان دهنده آن است که ویروس‌های آنفلوانزا با ۲۱ درصد، رینوویروس‌ها با ۱۱.۸ درصد و ویروس کرونا با ۶.۷ درصد در رأس ویروس‌های در گردش هستند.
چگونه از بیماری‌های تنفسی پیشگیری کنیم؟
اقدامات بهداشتی: شستن مرتب دست‌ها، پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه یا عطسه و ضدعفونی برای کاهش انتقال بیماری.
ماسک‌ها و تجهیزات حفاظتی: استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ و اطمینان از دسترسی پرسنل بهداشتی به تجهیزات حفاظت فردی مناسب.
عادت‌های سالم: تشویق به ورزش، خواب کافی، تغذیه متعادل برای تقویت ایمنی بدن و تشویق افراد به خودداری از حضور در مکان‌های شلوغ در مواقع همه‌گیری.
توصیه‌های بهداشتی مورد تاکید: مراقبت بیشتر از افراد در معرض خطر به ویژه در فصول و زمان‌های شیوع بیشتر بیماری‌های تنفسی مانند روزهای اخیر در اوایل زمستان ۱۴۰۳ و تا حد امکان پرهیز از حضور در مکان‌های متراکم، تاکید بر استفاده از ماسک به ویژه در فضای بسته و اماکن تجمعی و پرجمعیت به ویژه در افراد پرخطر، رعایت آداب تنفسی و شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون، رعایت تهویه مناسب در حد امکان.