به گزارش خبرنگار ایمنا، کودک ممکن است به دلایل زیادی مثل کنجکاوی، بی‌حوصلگی، تسکین استرس، عادت یا تقلید، ناخن‌هایش را بجود. ناخن جویدن متداول‌ترین مورد از به اصطلاح «عادت‌های عصبی» است که شامل مکیدن انگشت شست، پیچاندن مو یا کندن مو و دندان قروچه می‌شود، این عادت همچنین یکی از مواردی است که می‌تواند در بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند.
بزرگ شدن می‌تواند بچه‌ها را مضطرب کند و بسیاری از این تنش‌ها و فشارها برای والدین قابل مشاهده نیست. اگر کودک ناخن‌هایش را در حد متوسطی می‌جود و به خودش آسیب نمی‌رساند و این کار را ناخودآگاه می‌کند، به طور مثال هنگام تماشای تلویزیون، یا اگر در پاسخ به موقعیت‌های خاصی مانند یک اجرا یا امتحان تمایل به جویدن ناخن دارد، این فقط روش کنار آمدن با استرس جزئی است.
ناخن جویدن نشانه اضطراب درونی کودک است
متخصصان اطفال تاکید دارند یکی از رفتارهای شایع که در کودکان و حتی نوجوانان دیده می‌شود، ناخن جویدن است که گاهی اوقات موجب بروز اختلالات روانی در این افراد می‌شود. ناخن جویدن بیشتر نشانه اضطراب درونی کودک است که این حالت در افراد بزرگ‌تر شایع‌تر است. کودک از این طریق حالت تهاجمی خود را کنترل کرده و سعی می‌کند بر اضطراب خود غلبه کند و توجهش را از دنیای خارج قطع می‌کند و به درون خویش بازمی‌گردد.
گاهی اوقات این ناخن جویدن کودکان باعث مجروح شدن انگشتان آنها می‌شود؛ زیرا جویدن ناخن در کودکان منقلب و هراسان، تسکین ایجاد می‌کند و باعث آرامش آنها می‌شود، این کودکان به محض رها کردن این کار دچار اضطراب می‌شوند و دوباره شروع به ناخن جویدن می‌کنند.
متخصصان اطفال اعلام کرده‌اند که گاهی اوقات نیز ناخن جویدن بر اثر تقلید به وجود می‌آید؛ به این صورت که کودک ابتدا تقلید می‌کند و کم کم به صورت عادت در آنها به وجود می‌آید. کودکان خجالتی و کم رو اغلب دچار این عادت ناپسند می‌شوند و در صورتی که عامل محیطی باعث ناخن جویدن شده است، باید تا حد امکان سعی شود که فشار روحی بر کودک وارد نشود و از سختگیری نسبت به کودک پرهیز شود.
چه موقع باید نگران ناخن جویدن کودک باشید؟
در موارد نادر، ناخن جویدن شدید می‌تواند نشانه اضطراب بیش از حد باشد. اگر ناخن جویدن باعث می‌شود انگشتان کودک دردناک یا خون‌آلود شود، اگر رفتارهای نگران‌کننده دیگری نیز دارد، مانند کندن پوست جایی از بدن خود یا بیرون کشیدن مژه‌ها یا موهایش، یا اگر خواب خوبی ندارد با پزشک کودکتان مشورت کنید.
به طور کلی دلیل زیادی برای نگرانی وجود ندارد، به احتمال زیاد فرزند شما این عادت را سرانجام خودبه‌خود ترک خواهد کرد، اما اگر حدس می‌زنید این موضوع خیلی طولانی شده است و اگر عادت ناخن جویدن فرزندتان به طور ناگهانی ظاهر و به سرعت زیاد شد با پزشک مشورت کنید. در هر دو صورت، مراجعه به یک مشاور آگاه کودکان هم می‌تواند کار بهتر و درستی باشد.
راه‌های درمان و مقابله با ناخن جویدن کودکان
گرچه ناخن جویدن می‌تواند به یک مشکل مزمن و کلافه‌کننده برای والدین تبدیل شود، اما روش‌های متعددی وجود دارد که والدین می‌توانند به کودکان خود کمک کنند تا رفتار ناخن جویدن خود را کنترل کنند، این روش‌ها عبارتند از:
شناسایی زمان و مکان رفتار: در مرحله اول کودک خود را با دقت مشاهد کنید و زمان و مکانی که فراوانی این رفتار زیاد است را به مدت حداقل یک هفته یادداشت کنید، برای مثال زمانی که او را دعوا می‌کنید و یا زمانی که تلویزیون نگاه می‌کند.
آگاهی دادن به کودک: او را از رفتارش آگاه کنید و برای مثال می‌توانید وقتی ناخن‌هایش را می‌جود روبروی او آینه بگیرید و یا از او فیلم برداری کنید و بعد به او نشان دهید و یا هر از چند گاهی موضوع را با گفتن جملاتی مانند «من متوجه می‌شوم ناخن‌هایت را می‌جوی، آیا بچه‌های مدرسه هرگز متوجه این موضوع شده‌اند؟» مطرح کنید. گفتن این نکته که دیگران ممکن است آنها را در حال انجام این کار ببینند ممکن است باعث شود شدت این رفتار کاهش یابد.
تحریک کردن دست و دهان کودک: دست کودک را با انجام یکسری کارها درگیر کنید. برای مثال از تیوپ‌های پلاستیکی کوچک و یا خمیربازی استفاده کنید و یا به او آب نبات و یا آدامس پیشنهاد دهید تا دست و دهانش مشغول فعالیتی غیر از ناخن جویدن شود.
ماساژ دادن: انگشتان کودک را روزی سه بار به مدت پنج دقیقه ماساژ دهید. ماساژها باید به شکل دورانی انجام شود. بند بند انگشتان را جداگانه انجام دهید. هر حرکت دورانی با فشار حدود یک تا سه کیلو باشد.
تحریک گیرنده‌های لب: برای تحریک لب‌ها از چوب کبریت استفاده کنید. از او بخواهید آن را از یک گوشه لب بدون کمک دندان‌ها به گوشه دیگر لب خود ببرد (در صورت سخت بودن می‌توانید از لوله خودکار و یا کمک دندان استفاده کنید.)
قرار دادن رمز بین خود و کودک: هیچ‌گاه به صورت مستقیم به کودک واکنش ندهید، مثلاً نگویید این کار را نکن یا دستش را بکشید می‌توانید به صورت غیر مستقیم او را نسبت به رفتارش هشیار کنید. مثلاً بپرسید «دوست داری الان چه کار کنی؟» یا از او در انجام کاری کمک بخواهید و یا او را سرگرم کنید. یک رمز بین خودتان انتخاب کنید، هنگامی که می‌بینید مشغول جویدن ناخن‌هایش است، به آرامی روی بازویش را لمس کنید یا از یک کلمه رمز استفاده کنید که بدون اعلام آن به دیگران، به او هشدار دهد. این به آنها کمک می‌کند تا هنگام انجام این کار آگاهی بیشتری کسب کند و از حالت ناخودآگاه در بیاید.
داستان گفتن: گاهی دادن اطلاعات ساده در قالب داستان می‌تواند کمک کننده باشد، به طور مثال داستان کودکی را تعریف کنید که این کار را می‌کرد و میکروب‌ها چگونه او را مریض کردند.
نادیده گرفتن: سعی کنید اگر کودک در طول روز ۵ بار این کار را انجام می‌دهد ۳ بار نادیده بگیرید و یک یا دو بار فقط اشاره کنید. شما می‌توانید با کودک علامتی را طراحی کنید و به او بگویید هر زمان علامت را دیدی دستت را از دهانت بیرون بیاور.
تشویق کردن: وقتی کودک خود را در حال پیشرفت می‌بینید، تشویق کنید. سرزنش و یا تنبیه باعث می‌شود که او استرس بیشتری داشته باشد و باعث شود او ناخن‌های خود را بیشتر بجود. در هنگام تلاش برای ترک این رفتار، منعطف و حمایت کننده باشید. تقویت مثبت تا حد زیادی جواب می‌دهد. می‌توانید از جدول ستاره‌ها کمک بگیرید. یک نمودار برچسب ایجاد کنید و هر روز علامت گذاری کنید که کودک ناخن‌های خود را نمی‌جود. اگر کودک شما نمی‌تواند یک روز کامل را بسازد، ممکن است لازم باشد روز را به چند قسمت کوچک‌تر از زمان تقسیم کنید، مانند قبل از صبحانه یا در هنگام شام و هنگامی که او مقدار مشخصی از برچسب‌ها را جمع کرد به او جایزه دهید.
مواجه‌سازی: از وقوع پیامدهای طبیعی جلوگیری نکنید. به خاطر داشته باشید که پیامدهای طبیعی می‌توانند معلمان خوبی باشند، بنابراین اگر کودک شما گاهی آنقدر ناخن‌هایش را می‌جود که از آنها خون می‌آید و یا درد می‌گیرد یا می‌سوزد، اظهار تأسف کنید، اما بگذارید ببیند رفتارش چه عواقبی به همراه دارد.