شاید برای شما هم پیش آمده باشد که به هر دلیلی یک رابطه جنسی محافظت‌نشده داشته باشید یا روش پیشگیری معمول شما به‌درستی عمل نکرده باشد. اینجا است که قرص اورژانسی، که با نام قرص صبح روز بعد هم شناخته می‌شود، می‌تواند یک انتخاب مناسب برای جلوگیری از بارداری ناخواسته باشد.

قرص اورژانسی برای شرایط اضطراری طراحی شده و به شما این امکان را می‌دهد که در زمان کوتاهی پس از رابطه جنسی، شانس بارداری را به حداقل برسانید. این قرص با استفاده از هورمون‌هایی خاص عمل می‌کند و گزینه‌ای امن و در دسترس برای مواقع ضروری است.

در ادامه، همه چیز درباره قرص اورژانسی را به زبان ساده و قابل‌فهم توضیح می‌دهیم: اینکه این قرص چطور کار می‌کند، چه انواعی دارد، چگونه باید مصرف شود، چه عوارضی ممکن است داشته باشد و چه نکاتی را باید حتماً در نظر بگیرید.

نحوه مصرف قرص اورژانسی

قرص اورژانسی یکی از موثرترین روش‌ها برای جلوگیری از بارداری ناخواسته پس از رابطه جنسی محافظت‌نشده است. نکته کلیدی در استفاده از این قرص، زمان مصرف است؛ هرچه زودتر پس از رابطه آن را استفاده کنید، اثربخشی بیشتری خواهد داشت.

این قرص معمولاً به صورت یک دوز مصرف می‌شود، که شامل یک یا دو قرص است. توصیه می‌شود قرص اورژانسی را تنها یک بار در هر سیکل قاعدگی استفاده کنید، زیرا مصرف مکرر آن ممکن است به عوارض جانبی شدید منجر شود و تعادل هورمونی بدن را مختل کند.

برای اطمینان از مصرف صحیح و کاهش خطرات احتمالی، همواره با یک پزشک متخصص زنان مشورت کنید. پزشک می‌تواند بهترین توصیه‌ها و راهنمایی‌ها را برای شرایط خاص شما ارائه دهد.

طریقه مصرف قرص اورژانسی تکی

اگر قرص اورژانسی به صورت تک‌دوزی باشد دستورالعمل ساده‌ای برای مصرف آن وجود دارد:

زمان مصرف

• هرچه زودتر پس از رابطه جنسی محافظت‌نشده مصرف کنید، ترجیحاً ظرف 72 ساعت.
• بهترین اثربخشی در 24 ساعت اول است.

روش مصرف

• کل قرص را به صورت یک‌جا و در یک نوبت مصرف کنید.
• قرص را با یک لیوان آب میل کنید.

نکات مهم

• اگر طی دو ساعت پس از مصرف قرص، استفراغ کردید، باید یک دوز دیگر مصرف کنید، زیرا ممکن است قرص کاملاً جذب نشده باشد.
• این قرص را بیش از یک بار در یک سیکل قاعدگی مصرف نکنید، زیرا ممکن است تعادل هورمونی بدن را مختل کند.

نحوه مصرف قرص اورژانسی دو عددی

قرص اورژانسی دو عددی معمولاً شامل دو قرص با دوز 0.75 میلی‌گرم لوونورژسترول است که برای پیشگیری از بارداری ناخواسته استفاده می‌شود.

زمان‌بندی مصرف

• اولین قرص: هرچه زودتر پس از رابطه جنسی محافظت‌نشده مصرف کنید. بهترین زمان مصرف ظرف 72 ساعت پس از رابطه است، اما اثربخشی آن در 24 ساعت اول بیشتر است.
• دومین قرص: دقیقاً 12 ساعت پس از مصرف اولین قرص مصرف کنید.

روش مصرف

• قرص‌ها را با یک لیوان آب میل کنید.
• اطمینان حاصل کنید که هر دو قرص در زمان‌های مشخص‌شده مصرف شوند تا اثربخشی بیشتری داشته باشند.

نکات مهم

• استفراغ: اگر ظرف 2 ساعت پس از مصرف هر کدام از قرص‌ها استفراغ کردید، باید دوز جایگزین مصرف کنید، زیرا ممکن است دارو جذب نشده باشد.
• مصرف در یک نوبت: در صورت لزوم، می‌توانید هر دو قرص را به‌طور هم‌زمان مصرف کنید، اما روش دوز تفکیکی (12 ساعت فاصله) توصیه می‌شود.

نحوه مصرف قرص اورژانسی تنسی

قرص اورژانسی تنسی (Tansy) یک قرص تک‌دوزی حاوی 1.5 میلی‌گرم لوونورژسترول است که برای پیشگیری از بارداری ناخواسته پس از رابطه جنسی محافظت‌نشده استفاده می‌شود. در ادامه نحوه صحیح مصرف آن توضیح داده شده است:

زمان مصرف

• بهترین زمان: قرص تنسی باید در 72 ساعت (3 روز) اول پس از رابطه جنسی مصرف شود.
• بالاترین اثربخشی: در صورتی که ظرف 24 ساعت اول مصرف شود، اثربخشی تا 95 درصد خواهد بود.

روش مصرف

• کل قرص را به صورت یک‌جا و در یک نوبت مصرف کنید.
• قرص را با یک لیوان آب میل کنید.
• قرص تنسی معمولاً بدون نیاز به وعده غذایی مصرف می‌شود، اما در صورت تهوع، همراه غذا مصرف شود.

نحوه مصرف قرص اورژانسی ال دی

قرص‌های ال‌دی (LD) که به طور معمول برای پیشگیری روزانه از بارداری استفاده می‌شوند، می‌توانند در شرایط اضطراری نیز به عنوان روش پیشگیری از بارداری اورژانسی مورد استفاده قرار گیرند. در ادامه، نحوه صحیح مصرف این قرص‌ها در موارد اضطراری توضیح داده شده است:

 تعداد قرص مورد نیاز برای استفاده

از قرص ال‌دی به صورت اورژانسی:

• دوز اول: 4 قرص ال‌دی به طور هم‌زمان مصرف کنید.
• دوز دوم: 4 قرص دیگر را 12 ساعت پس از دوز اول مصرف کنید.

زمان مصرف

• بهترین زمان: مصرف اولین دوز باید ظرف 72 ساعت پس از رابطه جنسی محافظت‌نشده باشد.
• هرچه زودتر مصرف کنید، اثربخشی قرص بیشتر خواهد بود.

روش مصرف

• قرص‌ها را با یک لیوان آب میل کنید.
• در صورت تهوع، می‌توانید قرص‌ها را همراه با غذا مصرف کنید.

نحوه مصرف قرص اورژانسی لوونورژسترول

قرص اورژانسی لوونورژسترول یکی از موثرترین روش‌ها برای پیشگیری از بارداری ناخواسته پس از رابطه جنسی محافظت‌نشده است. این قرص معمولاً به صورت تک‌دوزی یا دوز دوتایی عرضه می‌شود. در ادامه، نحوه صحیح مصرف آن توضیح داده شده است:

زمان مصرف

تک‌دوزی (1.5 میلی‌گرم):

• تمام قرص را در یک نوبت و هرچه سریع‌تر پس از رابطه جنسی محافظت‌نشده مصرف کنید.

دوز دوتایی (0.75 میلی‌گرم):

• اولین قرص را بلافاصله پس از رابطه مصرف کنید.
• دومین قرص را 12 ساعت بعد از دوز اول مصرف کنید.

بهترین زمان مصرف:

ظرف 72 ساعت اول پس از رابطه جنسی. با این حال، هرچه زودتر مصرف کنید، اثربخشی بالاتر خواهد بود.

روش مصرف

قرص را با یک لیوان آب میل کنید.

می‌توانید قرص را با معده خالی یا همراه غذا مصرف کنید.

نحوه مصرف قرص اورژانسی 75

قرص‌های اورژانسی حاوی 0.75 میلی‌گرم لوونورژسترول یکی از روش‌های موثر برای پیشگیری از بارداری ناخواسته هستند. روش مصرف این قرص‌ها بسته به زمان رابطه جنسی محافظت‌نشده به شرح زیر است:

اگر از رابطه جنسی کمتر از 12 ساعت گذشته باشد

یک عدد قرص 0.75 میلی‌گرم را بلافاصله مصرف کنید.

دوز دوم را 12 ساعت پس از مصرف دوز اول میل کنید.

اگر از رابطه جنسی بیشتر از 12 ساعت گذشته باشد

دو عدد قرص 0.75 میلی‌گرم را به صورت هم‌زمان مصرف کنید.

طریقه مصرف قرص اورژانسی اووسیز (Ovosist) 1.5 میلی‌گرمی

قرص اورژانسی اووسیز حاوی لوونورژسترول است و به‌عنوان یک روش پیشگیری اضطراری از بارداری پس از رابطه جنسی محافظت‌نشده استفاده می‌شود. نحوه مصرف آن بسته به زمان رابطه و شرایط خاص متفاوت است.

اگر از زمان مقاربت کمتر از 12 ساعت گذشته باشد

• دوز اول: یک عدد قرص 0.75 میلی‌گرمی اووسیز را بلافاصله مصرف کنید.
• دوز دوم: 12 ساعت بعد، قرص دوم 0.75 میلی‌گرمی را همراه با آب میل کنید.

اگر از زمان مقاربت بیش از 12 ساعت گذشته باشد

• روش اول: هر دو قرص 0.75 میلی‌گرمی اووسیز را به‌صورت همزمان و یکجا مصرف کنید.
• روش دوم: یک قرص 1.5 میلی‌گرمی اووسیز را به صورت یک‌جا و همراه با آب مصرف کنید.

در دوران شیردهی

• دارو را بلافاصله پس از آخرین وعده شیردهی مصرف کنید.
• پس از مصرف قرص، به مدت 6 ساعت شیر را با پمپ تخلیه کرده و دور بریزید.
• این اقدام به کاهش انتقال احتمالی لوونورژسترول به نوزاد کمک می‌کند.

اثربخشی و عوارض جانبی

• اثربخشی: بر اساس مطالعات علمی، قرص اووسیز تا 95% موثر است اگر در 24 ساعت اول مصرف شود.
• عوارض جانبی: ممکن است شامل تهوع، سرگیجه، سردرد، تغییرات در زمان قاعدگی یا درد شکمی باشد.

تعداد مصرف قرص اورژانسی در ماه

مطالعات علمی تأکید دارند که قرص اورژانسی تنها برای مواقع ضروری و آن هم یک‌بار در هر سیکل قاعدگی استفاده شود. مصرف بیش از یک ‌بار در هر سیکل یا استفاده مکرر از این قرص‌ها نه تنها مجاز نیست، بلکه می‌تواند اثربخشی آن را کاهش دهد.

مصرف مکرر یا بی‌رویه قرص اورژانسی ممکن است باعث بروز مشکلاتی مانند:

• اختلالات هورمونی
• تغییرات در چرخه قاعدگی
• عوارض گوارشی و عصبی

همچنین، جایگزین کردن قرص اورژانسی با روش‌های پیشگیری منظم می‌تواند خطر بارداری ناخواسته را افزایش دهد. این قرص‌ها فقط در مواقع اضطراری قابل استفاده‌اند و نباید به عنوان یک روش پیشگیری دائمی در نظر گرفته شوند.

بهترین راه جلوگیری از بارداری ناخواسته، استفاده از روش‌های پیشگیری منظم و مطمئن مانند کاندوم یا قرص‌های ضدبارداری روزانه است. با این روش‌ها، علاوه بر کنترل بهتر، خطر عوارض جانبی نیز به حداقل می‌رسد.

نکته کلیدی: اگر نیاز به مصرف قرص اورژانسی دارید، حتماً یک‌بار در هر سیکل قاعدگی و تنها در شرایط ضروری از آن استفاده کنید تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

قرص اورژانسی در چه صورتی اثر نمی‌کند؟

قرص اورژانسی یک روش موثر برای پیشگیری از بارداری ناخواسته است، اما در برخی شرایط ممکن است اثربخشی آن کاهش یابد یا به‌طور کامل عمل نکند. این شرایط شامل موارد زیر است:

مصرف با تأخیر

اگر قرص اورژانسی پس از 72 ساعت (در مورد لوونورژسترول) یا 120 ساعت (در مورد اولیپریستال استات) مصرف شود، احتمال بارداری افزایش می‌یابد. زمان عامل بسیار مهمی در اثربخشی قرص است.

تخمک‌گذاری در زمان مصرف

قرص اورژانسی عمدتاً با جلوگیری از تخمک‌گذاری عمل می‌کند. اگر تخمک‌گذاری پیش از مصرف قرص رخ داده باشد، قرص نمی‌تواند از لقاح یا لانه‌گزینی جلوگیری کند.

لانه‌گزینی تخمک بارور شده

اگر تخمک بارور شده پیش از مصرف قرص در دیواره رحم لانه‌گزینی کرده باشد، قرص اورژانسی دیگر تاثیری نخواهد داشت.

وزن بالا یا شاخص توده بدنی (BMI) بالا

در افرادی که وزن بالایی دارند یا شاخص توده بدنی (BMI) آن‌ها بیشتر از 30 است، اثربخشی قرص ممکن است کاهش یابد.

مصرف همزمان داروهای دیگر

برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها (ریفامپین)، داروهای ضدصرع، یا داروهای گیاهی مانند گل راعی می‌توانند اثربخشی قرص اورژانسی را کاهش دهند.

استفراغ یا اسهال پس از مصرف

اگر فرد ظرف دو ساعت پس از مصرف قرص استفراغ کند، دارو جذب نمی‌شود و اثر آن از بین می‌رود. در چنین شرایطی باید یک دوز دیگر مصرف شود.

مصرف نادرست یا ناقص قرص

مصرف کمتر از دوز توصیه‌شده یا عدم رعایت دستورالعمل مصرف می‌تواند مانع اثربخشی شود.

اشتباه گرفتن قرص اورژانسی با قرص‌های دیگر

گاهی افراد ممکن است قرص اورژانسی را با داروهای مشابه اشتباه بگیرند که ترکیبات یا عملکرد متفاوتی دارند.

بیشتر بدانید: اثرات قرص اورژانسی تا چند روز در بدن باقی می ماند؟

دوزهای مختلف قرص‌ اورژانسی ضد بارداری

دوزهای مختلفی از قرص اورژانسی ضد بارداری شامل قرص لوونورژسترول ۱.۵ میلی‌گرم و قرص لوونورژسترل 0.75 میلی گرم در بازار موجود است که نوع 1.5 میلی گرمی آن رایج‌ترین دوز مصرفی مصرف کنندگان می‌باشد. این دوز مصرفی بعد از رابطه جنسی محافظت نشده به صورت تک دوز مصرف می‌شود. همچنین قرص 0.75 میلی گرم این دارو در دو دوز مصرفی به فاصله ۱۲ ساعت مصرف می‌شود.

موارد احتیاط

1. وزن بدن بالا (شاخص توده بدنی (BMI) بیشتر از 25) در برخی زنان اثربخشی را کاهش می‌دهد. برای اطمینان از استفاده دوز مصرفی و داروی مناسب، با پزشک در رابطه با آن مشورت کنید.
2. اگر ظرف دو ساعت پس از مصرف قرص اورژانسی ECP استفراغ کردید، با پزشک در رابطه با عوارض و خطرات آن مشورت کنید (شاید نیاز به مصرف دوباره قرص داشته باشید). در صورت نیاز پزشک به شما پیشنهاد می‌کند، از اشکال دارویی دیگر قرص اورژانسی استفاده کنید.
3. اگر قاعدگی شما بیش از یک هفته از موعد مقرر دیر شده باشد، باید اقدام به تست بارداری کنید.
4. قرص اورژانسی ECP در برابر عفونت HIV و سایر عفونت‌های مقاربتی (STI) محافظت نمی‌کند. رابطه جنسی ایمن داشته باشید و همیشه هنگام داشتن رابطه جنسی دهانی، واژینال یا مقعدی از کاندوم همراه با روان‌کننده استفاده کنید.
5. تحقیقات و اطلاعات خاصی در رابطه با مصرف این قرص در افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی یا کبدی در دسترس نیست. این افراد قبل از مصرف قرص اورژانسی با پزشک در رابطه با خطرات استفاده آن برای کلیه یا کبد مشورت کنند. زیرا برخی اشکال دارویی قرص اورژانسی (دوز بالا) سبب خطرات و حتی سمیت در بیماران می‌شود.
6. این قرص برای سنین زیر 17 سال ( قبل از قاعدگی) در نظر گرفته نشده است و اطلاعات خاصی در رابطه با اثرات این دارو بر این افراد در دسترس نیست.
7. استفاده از قرص اورژانسی تنها در موارد ضروری پیشنهاد می‌شود، مصرف مداوم و بی‌رویه این دارو سبب عوارض جانبی خواهد شد.
8. در صورت احساس هرگونه درد در قسمت‌های پایینی شکم یا هرگونه خونریزی غیرطبیعی در هفته‌های بعد از مصرف این دارو، به پزشک مراجعه کنید.

موارد منع مصرف قرص اورژانسی

1. بارداری یا خونریزی تشخیص داده نشده واژن
2. بیماری شدید شریانی
3. آدنومای کبدی
4. پورفیری، بعد از برداشتن مول هيدراتی فرم ( تا زمانی كه ميزان گونادوتروپين‌های پلاسما و ادرار به حد طبيعی برگردد)
5. سرطان پستان و دستگاه تناسلی

بیشتر بدانید: عوارض قرص اورژانسی

تداخل دارویی قرص اورژانسی

1. تداخلات رده X (پرهیز): انکورافنیب، گریزئوفولوین، ایکسازومیب، پکسیدارتینیب، ترانگزامیک اسید، یولی‌پریستال
2. کاهش اثرات داروها توسط قرص اورژانسی: داروهای ضد انعقاد، داروهای ضد دیابت، فوس آمپرناویر، یولی‌پریستال، آنتاگونیست ویتامین کا
3. کاهش اثرات قرص اورژانسی توسط داروها: لیکسیسناتید، لوپیناویر، لوماکافتور و ایواکافتور، مترلپتین، میفپریستون، میتوتان، مایکوفنولات، نلفیناویر، نینتدانیب، اوکتروتید، اکس‌کاربازپین، پرامپانل، پکسیدارتینیب، فنی‌توئین، پیتولیسانت، پریمیدون، مشتقات رتینوئیک اسید، مشتقات ریفامایسین، ساکوئیناویر، ساریلومب، سیلتوکسیمب، گیاه علف چای، سوگامادکس، تازمتوستات، تتراهیدروکانابینول و کانابیدیول، توسیلیزومب، توپیرامات، یولی‌پریستال، دابرافنیب، داروناویر، دفراسیروکس، افاویرنز، انکورافنیب، انزالوتامید، اردافیتینیب، اسلی‌کاربازپین، اکسناتید، فلبامات، فوس آمپرناویر، فوس اپرپیتانت، فوس فنی‌توئین، گریزئوفولوین
4. افزایش اثرات قرص اورژانسی توسط داروها: آتازاناویر، کارفیلزومیب، کوبیسیستات، گیاهان (با خاصیت پروژسترونی)، لوپیناویر، مترلپتین، میفپریستون، تیپراناویر، وریکونازول

مصرف قرص اورژانسی در دوران بارداری و شیردهی

قرص اورژانسی در زنان باردار یا شیرده به هیچ وجه نباید استفاده شود. مطالعات حیوانی و انسانی مواردی از نقص مادرزادی و یا خطر مرگ جنین ناشی از عوارض مصرف این دارو در دوران بارداری را گزارش کرده‌اند. این شواهد به واسطه تحقیقات، تجربه عرضه در بازار و یا مطالعات انسانی به دست آمده است. بنابراین ریسک خطر مصرف این دارو در بارداری بیش از منافع احتمالی آن است و نباید استفاده شود.

شرایط نگهداری قرص اورژانسی

قرص اورژانسی باید در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. نحوه نگهداری این قرص بر روی بسته‌بندی آن بیان شده است. همچنین تمام داروهای شیمیایی و گیاهی را دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری کنید.

کلام آخر در مورد قرص اورژانسی

همان طور که در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز گفتیم، استفاده از قرص‌های اورژانسی یک تصمیم فردی است که باید با دقت و آگاهی انجام شود. این مقاله به مخاطبان اطلاعاتی جامع در مورد این قرص ارائه داده تا آن‌ها بتوانند تصمیم‌گیری مناسب در مورد کنترل باروری خود داشته باشند. این قرص در کنار مزایای عالی، دارای عوارض جانبی زیادی بوده و در صورت مصرف بیش از اندازه در مصرف‌کننده ظاهر می‌شود. علاوه بر مزایا و معایب فیزیکی، تصمیم به مصرف این دارو می‌تواند تأثیرات اجتماعی و فرهنگی داشته باشد.