اسکولیوز چیست؟

گاهی ستون فقرات دچار یک انحنای غیر طبیعی می‌شود که به آن اسکولیوز یا کژپشتی گفته می‌شود. ستون فقرات به طور طبیعی دارای انحنای کمی است. این انحنای طبیعی به سمت جلو و عقب است (برآمدگی و فرورفتگی) اما زمانی که ستون فقرات به سمت چپ یا راست انحنا پیدا کند، غیر طبیعی است و به آن کژپشتی گفته می‌شود. بسیاری از افراد، دچار اسکولیوز خفیف می‌شوند و علائم خاصی مشاهده نمی‌کنند و نیازی به درمان خاصی ندارند اما با این حال زمانی که کژپشتی شدیدتر شود می‌تواند باعث مشکلات مختلف مانند احساس درد شود. در این شرایط باید نسبت به درمان آن اقدام کنید.

انواع اسکولیوز

اسکولیوز سه نوع دارد که عبارتند از:

• اسکولیوز ایدیوپاتیک: کژپشتی ایدیوپاتیک شایع‌ترین نوع اسکولیوز است. این نوع بیشتر در نوجوانان رخ می‌دهد و علائمی ندارد.
• اسکولیوز مادرزادی: کژپشتی مادرزادی نوعی نادر از کژپشتی است که حین تولد نوزاد رخ می‌دهد و در بدو تولد پزشک می‌تواند آن را تشخیص دهد.
• اسکولیوز عصبی عضلانی: در این نوع از اسکولیوز ماهیچه‌های کنار ستون فقرات باعث بروز این بیماری می‌شوند. این نوع از کژپشتی معمولا همراه با فلج مغزی، اسپینا بیفیدا یا دیستروفی عضلانی رخ می‌دهد.

اسکولیوز ایدیوپاتیک بر اساس زمان تشخیص می‌تواند نام‌های مختلفی نیز داشته باشد که شامل موارد زیر می‌شود:

• کژپشتی نوزادی: کمتر از ۳ سال
• کژپشتی نوجوانان: ۴ تا ۱۰ سالگی
• کژپشتی نوجوانان: ۱۱ تا ۱۸ سالگی
• کژپشتی ایدیوپاتیک بزرگسالان: بالای ۱۸ سال

علائم اسکولیوز

اسکولیوز معمولا علائم خاصی ندارد اما گاهی ممکن است حین مواجه شدن با این بیماری علائم زیر را مشاهده کنید.

• کمر درد
• مشکل در ایستادن
• ضعف عضلات مرکزی
• درد پا، بی‌حسی یا ضعف آن

علائم ظاهری اسکولیوز

زمانی که اسکولیوز رخ می‌دهد در ظاهر بدن شما تغییراتی ایجاد می‌شود. این علائم ظاهری اسکولیوز ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تغییر در ظاهر یا بافت پوست (گودی، لکه‌های مو، تغییر رنگ پوست)
• خم شدن بدن به یک طرف
• برجسته شدن یکی از باسن‌ها
• تغییر در طول پا

اسکولیوز چه قسمتی از ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟

اسکولیوز می‌تواند هر بخشی از ستون فقرات را درگیر کند. با توجه به سن تفاوت‌هایی وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

• نوجوانان: این بیماری در نوجوانان بیشتر در ناحیه قفس سینه رخ می‌دهد.
• بزرگسالان: در بزرگسالی این بیماری بیشتر در ناحیه کمر یا پایین ستون فقرات رخ می‌دهد. با بالا رفتن سن، ستون فقرات کمر بیشتر در معرض خطرات مختلف قرار دارد.

علل اسکولیوز

علت کژپشتی بسته به نوع آن می‌تواند متفاوت باشد امابه طور کلی شامل موارد زیر می‌باشد:

• آسیب دیدن ستون فقرات
• رشد تومور در ستون فقرات
• برخی از شرایط عصبی عضلانی، مانند فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی
• نقایص مادرزادی
• جراحی قبلی روی دیواره قفسه سینه در دوران کودکی
• آسیب یا عفونت ستون فقرات

آیا بیماری اسکولیوز خطرناک است؟

اسکولیوز در حالت کلی درمان دارد و قبل از بدتر شدن شرایط می‌توانید این بیماری را درمان کنید، با این حال در صورت‌ عدم درمان، بیماری کژپشتی ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد.

• درد طولانی مدت
• تغییر شکل بدن
• آسیب دیدن اندام‌ها
• آسیب عصبی
• آرتریت
• نشت مایع نخاعی
• دشواری در تنفس

در صورتی که بیماری اسکولیوز شدت یافت و دچار مشکل تنفسی شدید باید فورا به اورژانس مراجعه کنید.

تشخیص اسکولیوز

اولین مرحله تشخیص اسکولیوز، غربالگری کژپشتی است. این غربالگری معمولا در کودکی و یا نوجوانی انجام می‌شود. هدف انجام این نوع غربالگری در این سنین تشخیص زود هنگام این بیماری است. در صورتی که پزشک متخصص این بیماری را زود تشخیص دهد می‌تواند به راحتی آن را درمان و ستون فقرات شما را اصلاح کند. در طول این غرباگری پزشک از شما می‌خواهد تا:

• پیراهن خود را درآورید
• صاف بایستید
• به جلو خم شوید (مثل اینکه در حال لمس انگشتان پا هستید)

در این حالت پزشک می‌تواند انحنای ستون فقرات شما را اندازه بگیرد و متوجه شود که دچار بیماری اسکولیوز شده‌اید یا خیر. در صورت نیاز، پزشک ممکن است نیاز داشته باشد از ستون فقرات شما عکس برداری کند تا این بیماری را دقیق تشخیص دهد. اگر پزشک تشخیص دهد که کژپشتی دارید که نیاز به درمان دارد، شما را به یک متخصص ارتوپدی ستون فقرات ارجاع می‌دهد. این بیماری معمولا بین سنین ۱۰ تا ۱۵ سالگی تشخیص داده می‌شود.

میزان انحنای ستون فقرات در کژپشتی چقدر است؟

همانطور که گفته شد پزشک با اندازه گیری میزان انحنای ستون فقرات به چپ و راست می‌تواند این مشکل را تشخیص دهد. اندازه انحنای ستون فقرات در همه حالات شامل جدول زیر می‌شود:

درمان اسکولیوز

همیشه درمان اسکولیوز ضروری نیست. پزشک ابتدا با بررسی وضعیت کژپشتی، به شما اعلام می‌کند که به درمان نیاز دارید یا خیر. برخی از عواملی که می‌تواند بر درمان کژپشتی تاثیر داشته باشد شامل موارد زیر می‌شود:

• نوع کژپشتی
• درجه انحنا
• سابقه خانوادگی کژپشتی
• سن
• تعداد سال‌های باقیمانده تا بلوغ اسکلتی (کامل شدن رشد استخوان ها)

درمان‌هایی که برای کژپشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد بر روی کاهش علائم تمرکز دارد. این یعنی ممکن است بعد از طی کردن روند درمان انحنا به صورت کامل صاف نشود اما از انحنای بیشتر جلوگیری می‌کند و عملکرد ستون فقرات را بهبود می‌دهد. دو درمانی که به صورت کلی برای کژپشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد عبارت است از:

• درمان غیر جراحی
• عمل جراحی

درمان غیر جراحی

کژپشتی در بیشتر موارد نیازی به عمل جراحی ندارد و با روش‌های غیر جراحی به راحتی درمان می‌شود. مراحل درمان کژپشتی بدون نیاز به جراحی شامل موارد زیر می‌شود:

• مراجعه منظم به پزشک (معمولا هر شش ماه)
• مصرف مسکن‌های بدون نسخه یا داروهای ضد التهاب
• ورزش برای تقویت عضلات مرکزی بدن و بهبود انعطاف‌پذیری
• بریس کمر

همچنین در برخی موارد پزشک ممکن است به شما فیزیوتراپی را توصیه کند. فیزیوتراپی می‌تواند به تقویت عضلات و تسکین درد کمک کند. فیزیوتراپیست شما ممکن است در موارد زیر به شما کمک کند:

• بهبود وضعیت بدن
• انجام ورزش‌های مناسب کژپشتی
• انجام ورزش‌های کششی

عمل جراحی

با اینکه معمولا کژپشتی نیازی به جراحی ندارد اما در برخی موارد شخص برای درمان این بیماری راهی جز عمل جراحی ندارد. عمل جراحی برای کژپشتی با هدف بازگرداندن تعادل، کاهش فشار روی اعصاب و تثبیت ستون فقرات است. تکنیک‌های مختلفی وجود دارد که جراح شما ممکن است برای درمان اسکولیوز استفاده کند. این جراحی معمولا بی‌خطر است اما با این حال گاهی ممکن است عوارض‌هایی مانند موارد زیر داشته باشد:

• عفونت
• خونریزی
• لخته شدن خون
• آسیب عصبی
• محدود شدن حرکت‌ها

ورزش‌های مضر برای اسکولیوز

بسیاری از افراد زمانی که با مشکل کژپشتی مواجه می‌شوند از ورزش کردند می‌ترسند و تصور می‌کنند که برخی از حرکات ورزشی ممکن است کژپشتی را بدتر کند. این تصوری غلط است و بالعکس آن زمانی که شخصی دچار کژپشتی می‌شود ورزش برای او مفید است و به بهبود ستون فقرات شخص می‌تواند کمک کند. برخی از ورزش‌هایی که برای کژپشتی می‌تواند بسیار مفید باشد شامل شنا و ژیمناستیک می‌شود. ژیمناستیک می‌تواند انعطاف‌پذیری شخص را افزایش دهد و قدرت مرکزی بدن را بهبود بخشد. با این حال می‌توانید با پزشک خود صحبت کنید و از او درباره ورزش‌های مضر بپرسید.

سخن پایانی

در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به بررسی کامل بیماری اسکولیوز یا کژپشتی پرداختیم. کژپشتی یک وضعیت پزشکی است که نیاز به توجه و درمان مناسب دارد. تشخیص زودهنگام و استفاده از بهترین روش درمانی می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشند.