بیماری پسوریازیس چیست؟

پسوریازیس یک بیماری پوستی خودایمنی و مزمن است که با سرعت بالا در تکثیر سلول‌های پوستی و تجمع آن‌ها روی سطح پوست همراه است. بیماری پسوریازیس منجر به تشکیل پلاک‌های ضخیم (ضایعه‌ای سطحی و قابل لمس روی پوست)، نقره‌ای رنگ و پوسته‌پوسته روی پوست می‌شود که اغلب باعث خارش، سوزش و درد می‌شوند. بیماری پسوریازیس می‌تواند روی هر قسمت از بدن ظاهر شود، اما به طور معمول در نواحی مانند زانوها، آرنج‌ها، پوست سر و پایین کمر دیده می‌شود. پسوریازیس یک بیماری مزمن پوستی است، این یعنی می‌تواند به صورت غیر منتظره برای شما اتفاق بی‌افتد و هیچ درمانی نداشته باشد.

انواع بیماری پوستی پسوریازیس

بیماری پسوریازیس انواع مختلفی دارد که هر کدام ممکن است در بخش‌های مختلف بدن اتفاق بی‌افتد. انواع این بیماری شامل موارد زیر می‌شود:

• پسوریازیس پلاکی
• پسوریازیس خالدار یا قطره‌ای
• پسوریازیس پوسچولار
• پسوریازیس معکوس
• پسوریازیس اریترودرمیک
• پسوریازیس ناخن
• سبوپسوریازیس
• آرتریت پسوریاتیک

پسوریازیس پلاکی

این نوع، شایع‌ترین نوع پسوریازیس است که حدود ۸۰-۹۰ درصد از موارد پسوریازیس را شامل می‌شود. مشخصه اصلی آن وجود پلاک‌های قرمز و برجسته با پوسته‌های سفید یا نقره‌ای روی پوست است. این پلاک‌ها معمولا در نواحی آرنج، زانو، پوست سر و پایین کمر ظاهر می‌شوند. پلاک‌ها می‌توانند باعث خارش و درد شوند و گاهی ترک بخورند و خونریزی کنند.

پسوریازیس خالدار یا قطره‌ای

این نوع بیماری پوستی پسوریازیس باعث ایجاد لکه‌های کوچک صورتی یا بنفش می‌شود. شایع‌ترین محل‌های پسوریازیس قطره‌ای شامل تنه، بازوها و پاها است. این لکه‌ها به ندرت ضخیم هستند یا مانند پسوریازیس پلاکی برجسته می‌شوند. عفونت‌های باکتریایی مانند عفونت استرپتوکوکی گلو می‌توانند باعث شروع یا تشدید پسوریازیس قطره‌ای شوند.

پسوریازیس پوسچولار

بیماری پوستی پسوریازیس پوسچولار در بزرگسالان شایع‌تر است. در این نوع از پسوریازیس، پلاک‌های قرمز همراه با تاول‌های سفید کوچک حاوی چرک (غیرعفونی) ظاهر می‌شوند. پسوریازیس پوسچولار می‌تواند به صورت موضعی (محدود به نواحی کوچک) یا گسترده (در سراسر بدن) باشد. نوع گسترده آن می‌تواند جدی باشد و نیاز به مراقبت پزشکی فوری داشته باشد.

پسوریازیس معکوس

این نوع بیماری پوستی پسوریازیس، معمولا در چین‌های پوستی مانند زیر بغل، زیر سینه‌ها، کشاله ران و نواحی تناسلی رخ می‌دهد. پلاک‌ها در این نوع صاف و قرمز هستند و به دلیل رطوبت و عرق در این مناطق، کمتر پوسته‌پوسته می‌شوند. تحریکات ناشی از عرق و مالش می‌تواند باعث بدتر شدن این نوع پسوریازیس شود.

پسوریازیس اریترودرمیک

این نوع نادر و شدید پسوریازیس باعث قرمزی و التهاب گسترده پوست در سراسر بدن می‌شود. پوست به شدت قرمز، پوسته‌پوسته و اغلب خارش‌دار و سوزان است. این نوع می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند عدم تعادل الکترولیت‌ها و عفونت شود و معمولا نیاز به درمان فوری و مراقبت پزشکی دارد.

پسوریازیس ناخن

در بسیاری از افراد مبتلا به پسوریازیس، تغییرات ناخن نیز دیده می‌شود. تغییراتی که در پسوریازیس ناخن مشاهده می‌شود، می‌تواند شامل چاله‌دار شدن ناخن‌ها، ضخیم شدن، جدا شدن ناخن از جای خود (اونیکولیز) و تغییر رنگ باشد. پسوریازیس ناخن می‌تواند با سایر انواع پسوریازیس همراه باشد و گاهی تشخیص آن دشوار است.

سبوپسوریازیس

سبوپسوریازیس (Sebopsoriasis) یک وضعیت پوستی است که ویژگی‌های پسوریازیس و درماتیت سبورئیک را با هم ترکیب می‌کند. این شرایط اغلب در نواحی چرب پوست مانند پوست سر، صورت و قسمت‌های بالایی تنه ظاهر می‌شود. سبوپسوریازیس به عنوان یک حالت میانه بین پسوریازیس و درماتیت سبورئیک در نظر گرفته می‌شود.

آرتریت پسوریاتیک

حدود ۳۰ درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس به آرتریت پسوریاتیک نیز دچار می‌شوند. این حالت باعث التهاب و درد در مفاصل می‌شود و می‌تواند منجر به سفتی و محدودیت حرکت در مفاصل شود. آرتریت پسوریاتیک می‌تواند مفاصل بزرگ و کوچک را تحت تأثیر قرار دهد و اگر درمان نشود، ممکن است منجر به آسیب دائمی مفاصل شود.

عکس انواع پسوریازیس

انواع مختلف پسوریازیس روی پوست به شکل‌های مختلفی ظاهر می‌شوند. به عنوان مثال پسوریازیس پلاکی به شکل زیر ممکن است روی پوست تشکیل شود.

پسوریازیس خالدار یا قطره‌ای نیز به شکل زیر روی پوست ایجاد می‌شود.

پسوریازیس‌های ناخن و اریترودرمیک نیز به شکل‌های زیر ممکن است رخ دهند.

پسوریازیس چه قسمتی از بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟

بثورات بیماری پسوریازیس می‌تواند در هر نقطه از پوست شما ظاهر شود. پسوریازیس در قسمت‌های زیر بیشتر شایع است:

• آرنج و زانو
• صورت و داخل دهان شما
• پوست سر
• ناخن‌های دست و پا
• اندام تناسلی
• پایین کمر
• کف دست و پا

در بیشتر افراد، پسوریازیس ناحیه کوچکی از پوست آن‌ها را درگیر می‌کند. در موارد شدیدتر، بثورات و زخم‌ها‌ به هم متصل می‌شوند و ناحیه بزرگی از بدن شما را می‌پوشانند.

تفاوت اگزما و پسوریازیس

برخی افراد ممکن است بیماری‌های اگزما و پسوریازیس را با یکدیگر اشتباه بگیرند. اگزما و پسوریازیس هر دو بیماری‌های پوستی التهابی هستند، اما تفاوت‌های کلیدی در علل، علائم و نواحی درگیر دارند. اگزما (درماتیت آتوپیک) عمدتا به عنوان یک واکنش آلرژیک یا پاسخ التهابی به تحریک‌کننده‌های محیطی، استرس یا آلرژن‌ها شناخته می‌شود. این بیماری معمولا در کودکی شروع می‌شود و با خارش شدید، خشکی و ترک‌های پوست همراه است. اگزما بیشتر در نواحی خم شدن مفاصل مانند پشت زانوها، داخل آرنج‌ها و مچ‌ها ظاهر می‌شود و می‌تواند با تحریک یا خراشیدن پوست تشدید شود؛ همچنین، پوسته‌های اگزما معمولا رطوبت بیشتری دارند و ممکن است ترشح داشته باشند.

از سوی دیگر، پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم پوست حمله می‌کند و باعث تسریع در رشد آن‌ها می‌شود. این منجر به تشکیل پلاک‌های ضخیم، نقره‌ای یا سفیدرنگ می‌شود که اغلب در نواحی مانند آرنج‌ها، زانوها، پوست سر و پایین کمر ظاهر می‌شوند. برخلاف اگزما، پلاک‌های بیماری پسوریازیس معمولا خشک و برجسته هستند و با خارش، سوزش و گاهی درد همراه هستند.

علائم بیماری پسوریازیس

علائم پسوریازیس می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. مهمترین علامت بیماری پسوریازیس پلاک‌های ایجاد شده بر روی پوست است. پلاک‌ها به صورت زیر هستند:

• تغییر رنگ پوست روی پلاک
• راش یا ایجاد ناحیه برجسته (ضخیم شدن پوست)
• پوسته‌پوسته شدن پوست

علاوه بر پلاک‌های پوستی یا بثورات پوستی، ممکن است علائمی داشته باشید که عبارتند از:

• خارش پوست
• پوست ترک خورده و خشک
• درد پوست
• سوراخ، ترک خوردن یا خرد شدن ناخن
• درد مفاصل

علت‌های بیماری پوستی پسوریازیس

علت دقیق بیماری پسوریازیس هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما به نظر می‌رسد ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند. در پسوریازیس، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های پوست حمله می‌کند و باعث افزایش سرعت تولید آن‌ها می‌شود. معمولا تا ۳۰ روز طول می‌کشد تا سلول‌های جدید پوست رشد کرده و جایگزین سلول‌های قدیمی پوست شوند. این بیماری می‌تواند این زمان را کاهش دهد و رشد سلول‌های جدید پوست را در ۳ الی ۴ روز تمام کند. در نتیجه، سلول‌های جدید به سرعت به سطح پوست می‌آیند و لایه‌های ضخیم و پوسته‌پوسته ایجاد می‌کنند.

عوامل تشدید کننده پسوریازیس

شیوع بیماری پسوریازیس یا شعله‌ور شدن پسوریازیس در نتیجه تماس با یک محرک (یا آلرژن) باشد. شیوع پسوریازیس از فردی به فرد دیگر متفاوت است. محرک‌های رایج برای تشدید بیماری پوستی پسوریازیس عبارتند از:

• استرس عاطفی
• عفونت (عفونت استرپتوکوک)
• آسیب پوستی مانند بریدگی، خراش یا جراحی
• برخی داروها مانند لیتیوم و بتا بلوکرها
• تغییر دمای بدن به دلیل آب و هوا

نحوه تشخیص بیماری پسوریازیس

برای تشخیص دقیق انواع مختلف پسوریازیس، مانند پسوریازیس سر بعد از مشاهده علائم آن بر روی پوست خود باید به دکتر متخصص مراجعه کنید. دکتر پوست با بررسی علائم و وضعیت سلامتی شما می‌تواند این بیماری را به صورت دقیق تشخیص دهد. آن‌ها از شما سؤالاتی می‌پرسند که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• سابقه بیماری‌های پوستی در خانواده
• زمانی که اولین بار علائم را مشاهده کردید
• داروهای خانگی که استفاده کردید
• سابقه بیماری‌های پوستی خودتان
• نوع صابون یا شامپویی که استفاده می‌کنید

ظاهر پلاک پوستی ایجاد شده روی پوست شما می‌تواند تشخیص بیماری پسوریازیس را راحت‌تر کند اما این علائم گاهی با علائم سایر بیماری‌های پوستی یکسان هستند؛ بنابراین پزشک ممکن است از آزمایش بیوپسی استفاده کند تا از نوع بیماری اطمینان پیدا کند.

عوارض پسوریازیس

گاهی بیماری پسوریازیس عوارضی بیشتر از خارش، پوسته پوسته شدن پوست و تغییر رنگ پوست ایجاد می‌کند. این بیماری می‌تواند منجر به تورم مفاصل و آرتریت شود. اگر بیماری پسوریازیس دارید، ممکن است در معرض خطر بیماری‌های بیشتری باشید. برخی از این بیماری‌ها عبارت‌اند از:

• دیابت
• چاقی
• سکته مغزی
• کلسترول بالا
• حملات قلبی

برای جلوگیری از عوارض احتمالی می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• داشتن رژیم غذایی صحیح و مناسب
• ورزش منظم
• داشتن خواب کافی
• سیگار نکشیدن

درمان پسوریازیس

درمان‌های مختلفی برای بیماری پسوریازیس وجود دارد که پزشک با توجه به وضعیت شما بهترین گزینه را پیشنهاد می‌دهد. برخی از عواملی که می‌تواند روی نوع درمان تاثیر بگذارد شامل موارد زیر می‌شود:

• شدت بثورات
• محل بثورات روی بدن
• سن
• وضعیت کلی سلامت

برخی از درمان‌هایی که ممکن است پزشک برای درمان بیماری پسوریازیس پیشنهاد دهد عبارت است از:

• کرم‌های استروئیدی
• خرید کرم مرطوب کننده و آبرسان مخصوص پوست خشک
• دارو برای کند کردن تولید سلول‌های پوست (آنترالین)
• لوسیون‌ها یا شامپوهای دارویی و مخصوص
• پماد ویتامین D۳
• ویتامین A یا کرم‌های رتینوئید

کرم یا پماد ممکن است برای بهبود بثورات در نواحی کوچک پوست شما کافی باشد. اگر بثورات شما نواحی بزرگ‌تری را تحت تأثیر قرار می‌دهد، یا اگر درد مفاصل نیز دارید، به درمان‌های دیگری نیاز خواهید داشت. درد مفاصل ممکن است نشانه‌ای از ابتلا به آرتریت باشد. اگر علائم پسوریازیس شما پس از درمان بهبود نیافت، یا اگر نواحی بزرگی درگیری دارید (۱۰ درصد پوست یا بیشتر)، پزشک شما ممکن است درمان‌های دیگری مانند نور درمانی، PUVA، ایمونوتراپی، متوترکسات و سیکلوسپورین را توصیه کند.

توصیه‌های غذایی برای افراد مبتلا به بیماری پسوریازیس

غذا نمی‌تواند بیماری پسوریازیس را درمان کند، اما داشتن یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی ممکن است به کاهش علائم شما کمک کند. این چهار تغییر، در شیوه زندگی ممکن است به کاهش علائم پسوریازیس کمک کند:

مدیریت وزن

هنوز به طور کامل مشخص نیست که اضافه وزن چگونه می‌تواند بر روی بیماری پسوریازیس تاثیر داشته باشد اما با این حال اگر اضافه وزن دارید، تلاش برای رسیدن به وزن متوسط، ممکن است به کاهش شدت بیماری کمک کند.

اجتناب از غذاهای محرک

پسوریازیس باعث التهاب می‌شود. برخی غذاها نیز می‌توانند باعث التهاب شوند. اجتناب از آن غذاها ممکن است به بهبود علائم کمک کند. این غذاها عبارتند از:

• گوشت قرمز
• شکر تصفیه شده
• غذاهای بسیار فرآوری شده
• محصولات لبنی

مصرف کمتر الکل

مصرف الکل می‌تواند خطر شعله‌ور شدن علائم این بیماری را افزایش دهد. کاهش یا ترک کامل الکل می‌تواند به کاهش خطر بیماری پسوریازیس کمک کند.

مصرف ویتامین‌ها

بدن برای عملکرد صحیح خود به ویتامین‌های مختلفی نیاز دارد. شما می‌توانید با مصرف مواد غذایی مختلف انواع ویتامین‌ها را دریافت کنید. برخی افراد که ویتامین مورد نیاز بدن خود را از طریق مواد غذایی دریافت نمی‌کنند می‌توانند با خرید ویتامین‌ها این مواد مغذی را در بدن خود تامین کنند.

سخن پایانی

در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به بررسی کامل بیماری پسوریازیس پرداخته شد. پسوریازیس یک بیماری پوستی مزمن و پیچیده است که تأثیرات جسمی و روانی متعددی دارد. اگرچه درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما با مدیریت مناسب، بسیاری از بیماران می‌توانند علائم خود را کنترل کرده و زندگی با کیفیتی داشته باشند