در یک بررسی تازه درباره تأثیر منابع غذایی بر تیز بودن حواس، دکتر محمد علی زارعیان متخصص طب سنتی اعلام کرد که از نظر طب سنتی، هر چه تری مزاج člověka کمتر باشد، حواس او تیزتر میشود. معمولاً، افراد با مزاج خشک و لاغر از نظر بویایی و چشایی حساسیت بالاتری دارند. البته اگر این خشکّی به حد افراط برسد، خوأس را کند میکند.
از نظر طب سنتی، علاوه بر تری مزاج، سردی مزاج نیز فرایند ادراک حواس مختلف را بهم میزند. سردی مزاج معمولاً با سکون و کندی حرکات همراه است. اما در مقابل، گرمی مزاج اگر به اندازه کافی باشد، با ایجاد سرعت در حرکات و کاستن از رطوبت، حس حواس را تیز میکند. بنابراین، افراد با گرمی مزاج در حد اعتدال نسبت به افرادی که مزاج سردی دارند، بویایی و چشایی بهتری خواهند داشت. اگر گرمی مزاج به حد افراط برسد، باعث بروز تشویش و ناکارآمدی حواس میشود. به هم[“. رع], بدلیل سردی مزاج، شدت بینایی کاهش مییابد و اگر گرم مزاجی زیاد باشد، فرد دچار پرش بینایی میشود.
بعضی از غذاهای سنگین که به غذاً قوی معروفند، در بینا هضم هستند و برای بدن بال طبقی ایجاد میکنند. این غذاها باعث میشوند که خون در بدن ایجاد شود و پس از آن میتواند منجر به کاهش حس حساسیت بویایی و چشایی شود. بنابراین، غذاهایی که میتوانند مزاج سردی یا تری مزاج یا تراکم بدنی را افزایش دهند، حس حواس را کم میکنند و در صورت بسیار زیاد شدن، به ویژه در افرادی که مستعد این مشکل هستند، به مشکل حواس پنجگانه میانجامد و شدیدتر، به طور خاص، باعث اختلال در حس بویایی و چشایی میشود.
مواردی که میتوانند باعث اختلال حواس شوند، معمولاً زیاد شدن غذا سرد، مصرف غذاهای حاوی کاهو به عنوان یک ماده غذایی تزایعکننده تری، زیاد کردن غذا بدون اشتها، ریزه خواری، پرخوری و به طور کل، هر چیزی که برای بدن سنگین باشد، زیاد شدن غذاهای دیرهضم، غذاهای قوی و لزج به مانند غذاهای نشاسته ای، کله پاچه، بی تحرکی، استعمال دخانیات و نوشیدنی های مستی آور هستند.
به این ترتیب، اشخاصی که میخواهند حواس خود را تقویت کنند، میتوانند از غذاهای سودمند و موثر برای این هدف استفاده کنند. لازمه این کار خوردن غذاهای ساده و شور آب به همراه گوشت بز، بلدرچین، جوجه مرغ و گوشت های زودهضم است. وجود عطرهای مختلف، دست زدن به دمنوش بادرنجبویه، دمنوش گل گاو زبان، خوردن کوفته حاوی خردل و زعفران، محارت زیادی موثر می باشد.