به گزارش خبرگزاری ایمنا، بنا بر اظهارات کارشناسان، اختلال شخصیت مرزی (BPD) یا بوردرلاین دیزوردر یک اختلال سلامت روانی است که با نوسانات شدید خلق و خو و بی‌ثباتی در روابط بین فردی مشخص می‌شود، اختلال شخصیت مرزی متعلق به اختلالات شخصیت «خوشه B» است که شامل رفتارهای نمایشی و نامنظم است.
طبق اطلاعات موجود، بسیاری از افرادی که BPD تشخیص داده شده‌اند، در زندگی خود ضربه‌های شدیدی را تجربه کرده‌اند و تجارب تروماتیک می‌تواند منجر به ایجاد علائم BPD و مشکلات در تنظیم هیجانی شود، همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد BPD می‌تواند ارثی باشد و علاوه بر این، بعضی از ناهنجاری‌های مغزی مانند تفاوت در ساختار یا عملکرد نواحی مغز درگیر در تنظیم هیجان، در افراد مبتلا به BPD مشاهده شده است.
عوامل محیطی نیز می‌تواند در ایجاد BPD نقش داشته باشند، محیط‌های خانوادگی آشفته، الگوی فرزندپروری نامناسب و ناکارآمد و وجود روابط ناپایدار در دوران کودکی می‌توانند منجر به بروز علائم BPD شود و بزرگ شدن در محیطی که در آن احساسات فرد نادیده گرفته می‌شود نیز ممکن است خطر ابتلاء به BPD را افزایش دهد.
در واقع، BPD یک وضعیت پیچیده است و علل آن ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی و محیطی است؛ تفاوت بوردرلاین و انواع اختلال دو قطبی این است که افراد مبتلا به اختلال دوقطبی تمایل به تجربه شیدایی و افسردگی دارند، در حالی که افراد مبتلا به BPD درد عاطفی شدید و احساس پوچی، ناامیدی، خشم، ناامیدی و تنهایی را تجربه می‌کنند و در شخصیت مرزی، تغییرات خلقی کوتاه مدت است.
افراد مبتلا به NPD یا خودشیفتگی، خود را برتر از دیگران می‌دانند، آنها نسبت به توانایی‌ها و دستاوردهای خود احساس اغراق‌آمیز دارند، در مقابل، افراد مبتلا به بوردرلاین تصویری ناپایدار از خود دارند و خود را بد یا بی‌ارزش می‌بینند؛ علائم اختلال شخصیت مرزی در مردان با آشفتگی عاطفی زیاد همراه است، نوسانات شدید خلق و خو، ترس از رها شدن، و مشکل در تنظیم احساسات می‌تواند منجر به احساس خشم و ناامیدی شود و نشانه‌های شخصیت مرزی در زنان شامل احساس خالی بودن از درون، عزت نفس پایین، احساسات و عواطف قوی و طاقت‌فرسا، نوسانات خلقی شدید از جمله طغیان اضطراب، خشم و افسردگی و الگویی از روابط پر سر و صدا با دوستان، خانواده و عزیزان است.
افراد درگیر با اختلال شخصیت مرزی چه ویژگی‌هایی دارند؟
سمیه طاهری، روانشناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه اختلال شخصیت مرزی در گروه اختلالات شخصیتی جای می‌گیرد و با نوسانات خلقی بسیاری همراه است، اظهار کرد: تعداد زیادی از افراد درگیر با این اختلال از بیماری خود اطلاعی ندارند و بی‌ثباتی، تکانشگری و داشتن رفتار نامتناسب با شرایط در رفتار آنها به وضوح قابل مشاهده است.
وی با بیان اینکه مدیریت و کنترل هیجانات به ویژه خشم برای چنین افرادی بسیار دشوار است، افزود: این اختلال تمام ابعاد زندگی فرد درگیر را تحت تأثیر قرار می‌دهد، این افراد پریشانی را تجربه می‌کنند و رفتار بی‌ثبات و ناپایدار آنها دیگران را از آنها دور می‌کند و احساس انزوا را برای آنها به همراه خواهد داشت.
روانشناس و مشاور خانواده تصریح کرد: علائم درگیر شدن با این اختلال در هر فردی متفاوت است، اما به طور کلی علائم در این رفتار شامل انزوا و خستگی، ناپایداری‌های خلقی به طور معمول کوتاه مدت، تجربه افسردگی، اضطراب و استرس، نداشتن توانایی همدلی با دیگران، بی‌هدفی پوچی و احساس ناکارآمدی است.
طاهری با اشاره به اینکه افراد درگیر با اختلال شخصیت مرزی ترس بسیاری از ترک شدن دارند، ادامه داد: بر اساس شواهد علمی موجود، داشتن کودکی دشوار و تجربه غفلت والدین، ساختار مغز و اختلالات عملکردی، عوامل ژنتیکی، محیطی و روانشناختی، از جمله دلایل بروز این اختلال به شمار می‌رود.
شخصیت مرزی با اختلال دو قطبی و خودشیفتگی متفاوت است
وی گفت: زندگی با افراد درگیر با اختلال مرزی می‌تواند بسیار دشوار و پراسترس باشد، از همین رو اطرافیان این افراد نیز باید مراقب سلامت روان خود باشند؛ سایر اختلالات از جمله افسردگی، اختلال خوردن و اختلالات اضطرابی نیز می‌تواند زمینه را برای تشدید علائم اختلال شخصیت مرزی فراهم سازد.
روانشناس و مشاور خانواده با اشاره به اینکه این اختلال می‌تواند ارثی نیز باشد، اضافه کرد: افرادی که در خانواده آنها فرد درگیر با اختلالات روانی و اختلال شخصیت مرزی وجود داشته باشد، بیشتر در مرز درگیر شدن با این اختلال هستند، همچنین بی‌توجهی والدین به کودک یا جدایی زود هنگام می‌تواند در بروز این اختلال مؤثر واقع شود.
طاهری با اشاره به راهکارهای درمان این اختلال افزود: برای درمان این افراد از درمان‌های رفتاری مبتنی بر گفت‌وگو، آموزش پیش‌بینی‌پذیری احساسی و حل مسئله، روان درمانی مبتنی بر انتقال و درمان مبتنی بر ذهن‌سازی استفاده می‌شود و بعضی از داروها برای کنترل علائم این افراد مانند داروهای تثبیت کننده خلق و خو، داروهای ضدروان پریشی و ضدافسردگی استفاده می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه اختلال شخصیت مرزی با اختلال دو قطبی و خودشیفتگی متفاوت است، خاطرنشان کرد: هرچند بعضی از علائم در میان سه اختلال ذکر شده مشابه است، اما علائم متفاوت بسیاری دارند و درمان‌های مورد استفاده برای آنها نیز متفاوت خواهد بود.
شیوع بیشتر شخصیت مرزی در زنان
امیر دشتیان، روانشناس و مشاور بالینی با بیان اینکه اختلال شخصیت مرزی در هر دو جنسیت زن و مرد دیده می‌شود، اما بروز آن در زنان شیوع بیشتری دارد، اظهار کرد: در افراد درگیر با اختلال شخصیت مرزی، شاهد بی‌ثباتی خلق و خو و حتی بی‌ثباتی علایق، خواسته‌ها و اهداف افراد هستیم، چراکه این افراد به طور مداوم احساس پوچی، بی‌ارزشی، ترس از رهاشدگی، اضطراب و خشم بالا، انزوا و تنهایی را تجربه می‌کنند و تصمیمات آنها هیچ پشوانه‌ای برای ثبات ندارد.
وی با بیان اینکه چنین افرادی احساس متفاوتی نسبت به یک نفر را در مدت زمان‌های متفاوت تجربه خواهند کرد، افزود: افراد درگیر با اختلال شخصیت مرزی ممکن است به خود نیز آسیب برسانند و رفتارهای پرخطر مانند بی‌پروایی، مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی نیز ممکن است در این افراد بروز کند.
روانشناس و مشاور بالینی تصریح کرد: به طور معمول افراد درگیر با این اختلال، روابط کوتاه مدت و آتشین دارند و می‌توانند به سرعت از اطرافیان خود ناامید شوند، احساسات این افراد به خودشان نیز ناپایدار است؛ در واقع گاهی از خود ناامید می‌شوند و گاهی خود را باارزش می‌دانند و احساس خوبی را در خصوص خود تجربه می‌کنند.
دشتیان ادامه داد: عصبانیت شدید و خشم، یکی از احساسات بسیار قوی است که افراد درگیر با اختلال شخصیت مرزی آن را تجربه می‌کنند، این افراد ممکن است به سرعت عصبانی شوند، فریاد بزنند یا حتی وسایل را پرتاب کنند؛ همچنین چنین افرادی احساس تردید بسیاری در تصمیم‌گیری‌های خود دارند.
ارتباطی پرچالش با افراد شخصی مرزی
وی با بیان اینکه افزایش خودآگاهی، شناخت احساسات و افزایش مهارت کنترل هیجانات می‌تواند به روند بهبودی این افراد کمک شایانی کند، گفت: این افراد باید احساس استرس را به حداقل برسانند، فعالیت‌های بدنی داشته باشند در، طول روز لحظاتی را به خود اختصاص دهند و سعی در تمرکز بر اهداف و برنامه‌ریزی برای آنها داشته باشند.
روانشناس و مشاور بالینی با اشاره به اینکه داشتن خواب کافی و رژیم تغذیه‌ای مناسب نیز در روند بهبودی این افراد تأثیرگذار است، اضافه کرد: مشکوک بودن به شرایط و افراد مختلف، احساس پوچی، نداشتن ثبات رفتاری، داشتن دنیای مجازی برای خود، ناامیدی، ترس از تنهایی و تمایل به لجبازی و لجاجت، از جمله دیگر خصوصیات رفتاری افراد درگیر با اختلال شخصیت مرزی محسوب می‌شود.
دشتیان خاطرنشان کرد: زندگی، ارتباط و حتی ازدواج با افراد درگیر با این اختلال بسیار پرچالش خواهد بود، چراکه این افراد می‌توانند در یک لحظه به نوعی برخورد کنند که گویی عاشق و دلباخته هستند و در لحظه دیگر به نوعی رفتار کنند که گویی از شریک زندگی خود تنفر دارند و او را به چالش بکشند.
طبق اعلام محققان، چشم‌انداز درمان BPD در بلند مدت بهتر از افسردگی و اختلال دو قطبی است، با این حال ، درمان این اختلال به یک رویکرد تخصصی نیاز دارد؛ نتیجه نهایی این است که بیشتر افراد مبتلا به BPD می‌توانند بهتر شوند و این کار خیلی سریع با درمان و پشتیبانی مناسب انجام می‌شود؛ پروسه بهبودی در این اختلال در حقیقت شکستن الگوهای ناکارآمد تفکر، احساس و رفتار است که باعث پریشانی شما می‌شود، تغییر عادت‌های مادام‌العمر آسان نیست، اما با گذشت زمان، عادت‌های جدیدی ایجاد می‌شود که به افراد کمک می‌کند تعادل عاطفی خود را حفظ کنند و بر رفتار خود کنترل داشته باشند.