از آن جایی که در فصل های گرم سال (به خصوص از اواخر فصل بهار و ماه خرداد تا آخر شهریور ماه) احتمال گرمازدگی بالا می باشد و از آن جایی که این عامل نیز علل مختلف دارد! جهت افزایش آگاهی شما برای مقابله با عوارض گرمازدگی، ما در این مطلب از روش های موسوم که شاید شما نیز آن ها را شنیده و یا اجرا کرده باشید برایتان نکات مفیدی را آورده ایم تا اگر دچار علائم گرمازدگی در فصل تابستان و به خصوص در این روز ها شدید بدانید که باید از چه تکنیک هایی استفاده نمایید، با ما تا انتهای مطالب همراه باشید تا نکات جالبی را در این حیطه خدمتتان ارائه نماییم.
علت گرمازدگی چیست؟
باید در قدم اول با شما در رابطه با علل مهم گرمازدگی صحبت کنیم، آیا می دانید که علت گرمازدگی چه عاملی می تواند باشد؟ باید بدانیم که گرمازدگی در واقع یک حالت یا نشانگان تغییرات همودینامیکی بدن می باشد، منظور از همودینامیک در واقع فشار خون، ضربان قلب، تب و تنفس می باشد که در نهایت سطح هوشیاری ما را ایجاد می کند، گرمای بالا می تواند سبب ایجاد تعریق بیش از حد گردد و این عامل می تواند سبب از دست رفتن مایعات در بدن شود که در نهایت می تواند تغییرات مهمی در فاکتور های همودینامیکی افراد بگذارد که می گوییم فرد به دلیل مواجهه با گرمای بیش از تحمل بدن گرمازده شده است، با مواجهه با گرمای شدید عروق دچار انبساط می شود که در نتیجه این عامل نیز می تواند سبب کاهش فشار خون و علائمی مانند غش کردن، بی حالی، سستی در اندام ها و موارد دیگر گردد همچنین با رقیق شدن خون در فصول گرم و به ویژه در زیر نور آفتاب پوست دچار قرمزی می شود که ناشی از نزدیک شدن و جریان بیش از حد قبل خون در نواحی درم و اپیدرم پوست می باشد.
انواع گرمازدگی به چه صورتی است؟
- گزمازدگی ناشی از فعالیت
- گرمازدگی کلاسیک (ناشی از شرایط بدنی)
نوع اول گرمازدگی به دلیل فعالیت در فصول گرم و زیر آفتاب رخ می دهد و نوع دوم با عدم فعالیت اما حضور در زیر آفتاب رخ می دهد، در هر دو نوع عوارضی بدن فرد را تهدید می کند که در قسمت زیر به آن اشاره شده است.
مهم ترین عوارض گرمازدگی چیست؟
اما در قدم بعدی می خواهیم در رابطه با عوارض گرمازدگی صحبت کنیم و سپس مستقیم به سراغ روش های جالب و کارآمد جلوگیری از گرمازدگی برویم! از عوارض مهم گرمازدگی می توان به:
- افت فشار خون
- اختلال در ضربان قلب به دلیل کاهش فشار خون
- درد قلبی
- سرگیجه یا ورتیگو
- دیزینس یا سرگیجه مدوام در طول مواجهه با گرما
- فلاشینگ یا گر گرفتگی
- تعریق
- از دست دادن آب بدن و خشکی پوست، لب ها و زبان
- اختلالات ادراری و آسیب های کلیوی
- اختلالات الکترولیتی مانند از دست دادن پتاسیم، سدیم و منیزیم خون
۷ روش مهم در کاهش عوارض و مقابله با گرمازدگی
حالا که در رابطه با علت و عوارض گرمازدگی برایتان صحبت کردیم نوبت آن می رسد تا در رابطه راه کار هایی که وعده آن ها را به شما داده بودیم صحبت نماییم، ۷ روش مهم که در مقابله با گرمازدگی بید به آن توجه نماییم شامل موارد زیر می شود:
- نوشیدن مایعات: مصرف مایعات به صورت مرتب در طول روز به خصوص در دورانی که زیر تابش نور مستقیم آفتاب هستیم می تواند به بدن کمک نماید که حجم کافی در اختیار داشته باشد تا کنترل از دست دادن مایعات از طریق تعریق را پشتیبانی کند، به طور معمول مصرف ۲.۷ لیتر آب برای زنان و ۳.۷ لیتر آب برای آقایان در تابستان بسیار اهمیت دارد، آن را به هیچ وجه نادیده نگیرید!
- مصرف عناب و شکر: در دوره گرما به خصوص ماه های تیر و مرداد جوشانده عناب و زرشک به همراه شکر و کمی یخ می تواند کنترل دمای بدن موثر باشد، از این ترکیب می توانید در مواجهه با گرما و یا در منزل قبل از خارج شدن از خانه استفاده نمایید.
- مصرف کم تر کافئین: در دوره گرمای تابستان سعی کنید از قهوه، کاپوچینو و مشتقات کافئین دارد کمتر استفاده نمایید، کافئین می تواند در ایجاد فلاشینگ یا گرگرفتگی دوران گرما و تشدید گرمازدگی موثر باشد.
- خاکشیر و آبلیمو: برای کاهش و یا تعدیل دمای بدن بهتر است از ترکیب خاکشیر با آبلیمو استفاده شود، البته برخی از پزشکان طب سنتی بر این باور هستند که استفاده از تخم شربتی نیز می تواند در کاهش علائم مربوط به گرمازدگی کمک رسان باشد.
- جلوگیری از مصرف بی رویه آب یخ: بله! همانطور که شما نیز شاید در مواجهه با گرما و علائم گرمازدگی به ذهنتان خطور کند نوشیدن آب یخ به مقدار فراوان است، اما این کار اگرچه می تواند در کاهش دمای مرکزی بدن موثر باشد اما سبب ایجاد شوک و یا کاهش ضربان قلب در دوره گرمازدگی می گردد، پس سعی کنید با احتیاز در مواجهه با گرما آب یخ را بنوشید.
- عدم نوشیدن نوشیدنی های گازدار: گاز موجود در نوشیدنی های گازدار کربنیک نام دارد، از آن جایی که گاز کربنیک می تواند سبب انبساط عروقی گردد استفاده از نوشیدنی های گازدار با توجه به آنکه در دوره گرما عروق به حالت عادی و فیزیولوژیک منبسط هستند می توان دارای عوارض حاد گردد، اما کار به همین جا نیز ختم نمی شود و با مصرف نوشیدنی های گاز دار به دلیل ماهیت گازدار بودن امکان تشدید عطش نیز وجود دارد.
- استفاده از گلاب: استفاده از گلاب می تواند در کاهش علائم عطش موثر باشد، در طب سنتی یاد شده که هم استفاده مناسب از گلاب در نوشیدنی ها می تواند در کاهش حرارت بدن موثر باشد و هم از طرفی در بیمارانی که دچار علائم حاد گرمازدگی شده اند سبب تحریک در جبران علائم گوارشی می گردد.
اقدامات مهم در جبران علائم گرمازدگی چیست؟
اما اگر تمامی موارد فوق را اجرا کنیم و دچار علائم حاد گرمازدگی شویم باید چه کنیم؟ اقداماتی که بهتر است در مواجعه با یک فرد گرمازده اجرا نماییم به شرح زیر است:
- انتقال فرد گرمازده به محیطی که آفتاب به آن نتابد.
- خارج سازی لباس های فرد به صورتی که لباس ها خود عاملی بر تشدید گرما نباشند.
- باد زدن فرد و یا قراردادن فرد در زیر تهویه خنک.
- تهیه فوری کیسه های یخ برای قراردادن روی کشاله هر دو ران، زیر بغل ها و کف پا ها.
- کنترل علائم حیاتی و پایش آن.
- ادامه دادن موارد فوق و صحبت با فرد جهت نوشیدن مایعات کاهش دهنده دما مانند شربت آبلیمو و تخم شربتی تازه.
جمع بندی و گرفتن نکات پایانی
همانطور که خدمتتان توضیح داد گرمازدگی یک حالت از تغییرات مهم در علائم همودینامیکی بدن می باشد، در افرادی که دچار علائم گرمازدگی شده اند بهتر است سریعا اقدام گردد تا عوارض حاد آن ها را تهدید نکند، از طرفی راه های خانگی برخی از نوشیدنی ها می تواند در کاهش علائم گرمازدگی بسیار موثر باشد.