ترخون یکی از منابع مهم شناخته شده‌ی روتین است. ترخون تازه تا ۳/۰ درصد اسانس دارد که حاوی ۶۰ تا ۷۰ درصد متیل کاویکول و مقداری پارامتوکسی سینامیک آلدهید است. دیگر ترکیبات اسانس شامل آلفاپینن، بتاپینن، کامفن، لیمونن، ژرانیول و اوژنول می‌باشد.

ترخون یا تلخون گیاهی است علفی، پایا، و به شکل بوته که ارتفاع آن گاه تا یک متر می‌رسد. برگ‌ها باریک و نوک تیز و به رنگ سبز تیره هستند. برگ‌های گیاه نیز معطر بوده و رایحه خاصی دارند. قسمت مورد استفاده گیاه برگ و شاخه‌های جوان و نرم است که هنوز چوبی نشده اند.

مزه گیاه تازه کمی تند و سوزاننده می‌باشد. ترخون از بهترین سبزیجات موثر در کمک به درمان فشارخون بالاست. می‌توان ترخون را به‌صورت تازه بین وعده‌های غذایی و سالاد استفاده کرد. اسانس تند موجود در ترخون، می‌تواند جایگزین مناسبی برای نمک محسوب شده و مصرف آن به همراه غذا برای بیماران قلبی، افراد مبتلا به فشار خون و رژیم‌های لاغری توصیه می‌شود.

ترکیبات مهم:

ترخون یکی از منابع مهم شناخته شده‌ی روتین است. ترخون تازه تا ۳/۰ درصد اسانس دارد که حاوی ۶۰ تا ۷۰ درصد متیل کاویکول و مقداری پارامتوکسی سینامیک آلدهید است. دیگر ترکیبات اسانس شامل آلفاپینن، بتاپینن، کامفن، لیمونن، ژرانیول و اوژنول می‌باشد.

داروشناختی و اثرات مهم: روتین موجود در ترخون جهت جلوگیری از لخته شدن خون، التهابات، اسپاسم، فشارخون و تصلب شرائین (سفتی جدار رگ ها) موثر است. در آمریکا مدت‌ها از ترخون برای جلوگیری از تصلب شرائین، فشارخون، دیابت و بروز آلرژی استفاده می‌شد. مهم‌ترین اثرات درمانی که در منابع مختلف از ترخون گزارش شده عبارتند از: ضدکرم، ضدنفخ، خواب آور، ادرارآور، خنک کننده، مقوی معده، ضدالتهاب و آماس، مسکن دندان درد، ضدسرطان، قاعده آور و مسهل. همچنین برای درمان درد نیش حشرات و خنثی کردن سم آن‌ها و نیز برای گاز سگ هار مفید است.

ابن سینا در کتاب قانون راجع به ترخون چنین نوشته است: دارای نیروی مخدر است. رطوبت هوا را برمی چیند و خشک می‌کند و نوعی سردی دارد که سودمند است. در دهان نگه داشتن آن جهت درمان زخم و جوش درون دهان مفید است. دیر هضم است.

طریقه و میزان مصرف: ترخون را به صورت سبزی تازه و یا خشک مصرف می‌کنند. نوع تازه آن در حد مصرف غذایی و خشک آن در حد ۱تا۲ قاشق غذاخوری تا سه بار در روز به صورت دم کرده و یا اشکال دیگر بلامانع است.

سمیت و عوارض جانبی: در حد مصرف معمولی خوراکی عارضه جانبی ندارد. از مصرف زیاد ترخون باید خودداری شود، زیرا حاوی درصد بالایی استراگول است که می‌تواند عوارضی به دنبال داشته باشد.

مصرف در دوران بارداری و شیردهی: در یکی از منابع آمریکایی مصرف این سبزی در زنان حامله منع شده است. در هر صورت خانم‌های حامله باید به مقدار کم و با احتیاط از ترخون استفاده کنند. میزان دقیق مقدار مصرف مجاز خوراکی تازه ترخون در هیچ منبعی ارائه نشده است.

مهم‌ترین اثرات گزارش شده: آلرژی زا، ضد درد، ضدمیکروب، ضدشکنندگی عروق موئینه، ضدالتهاب، ضدتب، ضداسپاسم، ضدنفخ، ادرارآور، قاعده آور، قارچ کش، خواب آور، مقوی معده، کرم کش، ضدسرطان و اشتهاآور. نکات قابل توجه: ترخون به صورت تازه و خشک جهت طعم و مزه، ادویه جات، ترشی، سالاد، سرکه، سوپ ها، سس ها، به همراه گوشت، ماهی و تخم مرغ در بسیاری از نقاط جهان استفاده می‌شود. همچنین در شیرینی پزی، عطرسازی و آب‌های آرایشی از آن استفاده می‌گردد.