مصرف ویتامین‌ها بخشی از برنامه روزانه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان است. اگرچه دستورالعمل‌های دوز ایمن روی بسته بندی بیشتر مکمل‌ها ذکر شده است، اما مصرف بیش از اندازه آن‌ها معمول است. در این مقاله، ایمنی مصرف ویتامین‌ها و همچنین عوارض جانبی و خطرات احتمالی مرتبط با مصرف دوزهای بالا را بررسی می‌کنیم.

ویتامین‌های محلول در آب به راحتی از بدن دفع می‌شوند، در حالی که ویتامین‌های محلول در چربی در بافت‌ها ذخیره می‌شوند. به همین علت، ویتامین‌های محلول در چربی بیشتر احتمال ایجاد مسمومیت دارند. اگرچه احتمال ایجاد مسمومیت ویتامین‌های محلول در آب نیز وجود دارد.

بیشتر بخوانید: عوارض مصرف مولتی ویتامین مینرال چیست؟

خطرات مصرف بیش از حد ویتامین‌ها

وقتی این مواد مغذی به طور طبیعی از طریق غذاها مصرف شوند، بعید است که آسیبی به بدن وارد کنند. با این حال، ممکن است در دوزهای متمرکز به شکل مکمل‌ها بیش از حد مجاز مصرف شوند که می‌تواند پیامدهای منفی برای بدن داشته باشد.

عوارض مصرف بیش از حد ویتامین‌های محلول در آب

برخی از ویتامین‌های محلول در آب، در صورت مصرف بیش از حد، می‌توانند عوارض نامطلوبی ایجاد کنند که می‌تواند خطرناک باشد. با این حال، مانند ویتامین K، برخی دیگر از ویتامین‌های محلول در آب، مسمومیت قابل مشاهده ندارند. در نتیجه، برای آن‌ها UL (بالاترین حد مجاز مصرف) تعیین نشده است.

این ویتامین‌ها شامل ویتامین B1، B2، B5، B7 و B12 هستند. البته توجه به این نکته مهم است که اگرچه این ویتامین‌ها سمیت قابل مشاهده ندارند، برخی از آن‌ها ممکن است با داروها تداخل داشته باشند و یا در نتایج آزمایش خون اختلال ایجاد کنند. بنابراین در مصرف تمام مکمل‌های غذایی باید احتیاط کرد.

ویتامین‌های محلول در آب زیر دارای UL هستند، زیرا در صورت مصرف در دوزهای بالا می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند.

ویتامین C: اگرچه ویتامین C سمیت نسبتا کمی دارد، اما دوزهای بالای آن می‌تواند باعث اختلالات گوارشی از جمله اسهال، اسپاسم، حالت تهوع و استفراغ شود. سردردهای میگرنی می‌تواند با مصرف دوزهای 6 گرم در روز رخ دهد.

ویتامین B3: هنگامی که نیاسین به شکل اسید نیکوتینیک در دوزهای بالای 1 تا 3 گرم در روز مصرف شود، می‌تواند منجر به فشار خون بالا، درد شکم، اختلال در بینایی و آسیب کبدی شود.

ویتامین B6: مصرف بیش از حد و طولانی مدت ویتامین B6 می‌تواند باعث علائم شدید عصبی، ضایعات پوستی، حساسیت به نور، حالت تهوع و سوزش سر دل شود که برخی از این علائم با مصرف 1 تا 6 گرم در روز بروز می‌کند.

ویتامین B9: مصرف بیش از حد فولات یا فولیک اسید به شکل مکمل ممکن است بر عملکرد ذهنی و سیستم ایمنی بدن تاثیر منفی بگذارد و کمبود شدید ویتامین B12 را مخفی نگه دارد.

توجه داشته باشید که این عوارض، عوارض جانبی هستند که افراد سالم ممکن است هنگام مصرف دوزهای بالای این ویتامین‌ها تجربه کنند.

عوارض مصرف بیش از حد ویتامین‌های محلول در چربی

از آنجایی که ویتامین‌های محلول در چربی می‌توانند در بافت‌های بدن تجمع پیدا کنند، زمانی که در دوزهای بالا به خصوص در دوره‌های طولانی مصرف شوند، می‌توانند آسیب‌های بیشتری به همراه داشته باشند.  به غیر از ویتامین K که پتانسیل کمی برای سمیت دارد، سه ویتامین محلول در چربی باقیمانده به دلیل پتانسیل ایجاد مضرات در دوزهای بالا دارای UL هستند.

در اینجا برخی از عوارض جانبی مربوط به مصرف بیش از حد ویتامین‌های محلول در چربی را با هم بررسی می‌کنیم.

ویتامین A: در حالی که سمیت ویتامین A یا هایپرویتامینوز A ممکن است از خوردن غذاهای غنی از ویتامین A رخ دهد، اما بیشتر با مکمل‌ها در ارتباط است. علائم شامل حالت تهوع، افزایش فشار داخل جمجمه، کما و حتی مرگ است.

ویتامین D: مسمومیت ناشی از مصرف دوزهای بالای مکمل‌های ویتامین D می‌تواند منجر به علائم خطرناکی از جمله کاهش وزن، کاهش اشتها و ضربان قلب نامنظم شود. همچنین می‌تواند سطح کلسیم خون را افزایش دهد که می‌تواند منجر به آسیب اندام شود.

ویتامین E: مکمل‌ ویتامین E با دوز بالا ممکن است در انعقاد خون اختلال ایجاد کند و باعث خونریزی و سکته مغزی هموراژیک شود.

اگرچه ویتامین K پتانسیل کمی برای سمیت دارد، اما می‌تواند با برخی داروها مانند وارفارین و آنتی بیوتیک‌ها تداخل داشته باشد.

سخن پایانی

اگرچه مکمل‌های ویتامین به صورت ایمن توسط بسیاری از افراد به صورت روزانه مصرف می‌شود، اما ممکن است بعضی از افراد از دوز بیش از حد مجاز مصرف کنند که می‌تواند منجر به عوارض جانبی شود. مصرف بیش از حد برخی ویتامین‌ها می‌تواند منجر به عوارض جدی و در موارد نادر حتی مرگ شود که در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به آن پرداختیم. به این دلایل مهم است که از ویتامین‌ها به طور مسئولانه استفاده کنید و اگر درمورد دوز مناسب سوالی دارید، در قسمت کامنت‌ها از کارشناسان ما بپرسید.