پولیپ‌های روده (Colon Polyps) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دستگاه گوارش تحتانی هستند که اغلب به صورت خوش‌خیم ظاهر می‌شوند. علائم اصلی این بیماری شامل مدفوع خونی، یبوست، اسهال و درد شکمی می‌شود. بیماری‌های دستگاه گوارش دسته‌بندی‌های مختلفی دارند که بسته به محل ایجادشان (مانند معده و روده) تقسیم می‌شوند. پولیپ روده، که یکی از اصلی‌ترین دلایل مراجعه به دکتر متخصص گوارش است، در مراحل اولیه بدون علامت ظاهر می‌شود و معمولا بی‌خطر است. اما عدم تشخیص و درمان به‌موقع علائم پولیپ روده می‌تواند خطرناک باشد و منجر به مشکلات جدی‌تری مانند مدفوع خونی و در نهایت سرطان کولون شود.

اگر شما نیز گاه‌ و بی‌گاه با دردهای شکمی مواجه می‌شوید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا علائم پولیپ روده را بررسی کرده و راه‌های درمانی آن را توضیح دهیم.

پولیپ روده چیست؟

پولیپ روده یک توده کوچک از سلول است که به صورت غده یا یک زائده روی لایه داخلی روده بزرگ شکل می‌گیرد. اکثر پولیپ‌هایی که در روده بزرگ شکل می‌گیرند، بی‌خطر هستند، اما برخی از آن‌ها ممکن است به سرطان تبدیل شوند. اگر سرطان روده تشخیص داده نشود و درمان مناسبی انجام نشود، ممکن است به مرگ فرد منجر شود. بنابراین در صورت مشاهده هرگونه علائم سریع به متخصص سرطان روده مراجعه کرده و راهنمایی‌های لازم و روش‌های پیشگیری همچون تغییر سبک زندگی یا حتی مصرف قرص تقویت معده و روده را دریافت کنید.

علت پولیپ روده

پولیپ روده ناشی از رشد غیرطبیعی بافت است، اما هنوز علت دقیق آن مشخص نیست. بدن به طور طبیعی هر چند وقت یک بار، سلول‌های جدید را جایگزین سلول‌های آسیب‌دیده و قدیمی می‌کند. اما گاهی بدون نیاز، فرایند رشد و تقسیم سلولی رخ می‌دهد که منجر به ایجاد پولیپ می‌شود و ممکن است هر قسمتی از روده بزرگ را درگیر کند. عادات زندگی و سبک زندگی نامناسب در در ایجاد پولیپ روده موثر هستند، عاداتی همچون مصرف دخانیات، مصرف نوشیدنی‌های الکلی، تغذیه نامناسب و کم‌تحرکی. در کل، می‌توان عوامل زیر را به عنوان علل پولیپ روده نام برد:

• چاقی و اضافه وزن
• داشتن سابقه خانوادگی
• سابقه قبلی پولیپ
• سن بالای ۵۰ سال
• بیماری‌های التهابی مانند کولیت اولسراتیو یا کرون
• سابقه سرطان رحم یا تخمدان قبل از سن ۵۰ سال
• دیابت نوع ۲ کنترل نشده
• اختلالات ژنتیکی مانند سندروم گاردنر، سندروم های پولیپوز ، سندروم پوتز-جگرز، پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی

علائم پولیپ روده شامل چه مواردی می‌شود؟

نود و پنج درصد از پولیپ‌های روده هیچ علامت یا نشانه‌ای ندارند. اما به صورت کلی یکی از شایع‌ترین علائم پولیپ روده، خونریزی است. این خونریزی باعث می‌شود که مقدار کمی خون در مدفوع ظاهر شود، که ممکن است باعث تجویز آزمایش خون نهفته در مدفوع شود. در برخی موارد، وقتی خونریزی به میزان قابل توجهی برسد، ممکن است مدفوع سیاه، قرمز تیره یا قرمز روشن به نظر بیاید. پولیپ‌های روده اغلب هیچ علامتی ندارند و تنها زمانی که پزشک شما روده را معاینه می‌کند، متوجه آن می‌شود. اما برخی از افراد ممکن است پیش از معاینه پزشک با علائم زیر مواجه شوند:

• خونریزی از مقعد:این علامت ممکن است نشانه‌ای از وجود پولیپ روده، علائم سرطان روده یا بیماری‌های دیگر مانند بواسیر یا زخم‌های خفیف در مقعد باشد.
• تغییر رنگ مدفوع: خون به صورت رگه‌های قرمز در مدفوع ظاهر می‌شود یا می‌تواند مدفوع را تیره کند. تغییرات در رنگ مدفوع ممکن است ناشی از مصرف غذاها، داروها یا مکمل‌های غذایی هم باشد.
• تغییر در دفع مدفوع:اسهال یا یبوستی که بیش از یک هفته طول می‌کشد ممکن است نشانه‌ای از وجود پولیپ روده بزرگ باشد، هرچند برخی بیماری‌های دیگر هم می‌توانند باعث تغییر در دفع مدفوع شوند.
• درد، تهوع یا استفراغ: پولیپ بزرگ روده ممکن است روده را مسدود کرده و باعث درد، تهوع یا استفراغ شود.
• کم‌خونی ناشی از فقر آهن: خونریزی پولیپ روده می‌تواند به طور مداوم و پیوسته اتفاق بیفتد، حتی بدون این که خون در مدفوع قابل‌مشاهده باشد. این خونریزی مزمن می‌تواند باعث کم‌خونی ناشی از فقر آهن شود که موجب تنگی نفس و خستگی خواهد شد.

انواع پولیپ روده

انواع پولیپ‌ روده عموما به سه نوع تقسیم می‌شود: پولیپ‌های هیپرپلاستیک، پولیپ‌های آدنوماتوز و سندروم‌های پولیپوزیس.

پولیپ های هیپرپلاستیک

این پولیپ‌ها بسیار شایع هستند، اندازه‌شان کوچک و معمولا قطر آنها کمتر از نیم سانتی‌متر است. در واقع این نوع پولیپ‌ها عموما بی‌خطر و خوش‌خیم بوده و به ندرت به سرطان تبدیل می‌شوند.

پولیپ های آدنوما

این پولیپ‌ها نیز بسیار شایع هستند، اغلب کوچک بوده و قطر آنها کمتر از یک سانتی‌متر است. اما گاهی‌اوقات ممکن است بزرگتر شده و در موارد کم به سرطان تبدیل شوند. اگر این پولیپ‌ها به سرطان تبدیل شوند، این تغییر معمولاً پس از چندین سال رخ می‌دهد. بیشترین سرطان‌های روده از پولیپ‌های آدنومایی شروع می‌شوند که برای مدت 5 تا 15 سال در روده وجود داشته‌اند.

تشخیص دقیق خطر سرطانی بودن یک پولیپ روده از نوع آدنوما بسیار دشوار است. براساس یک مطالعه، برای یک پولیپ آدنومای 1 سانتی‌متری، خطر تبدیل به سرطان پس از ده سال حدود 1 به 12 و پس از 20 سال حدود 1 به 4 است. با این حال، خطر سرطانی بودن به عواملی مانند اندازه آدنوما و زیرنوع دقیق آن وابسته است. چرا که برخی از زیرنوع‌ها بیشتر از دیگران در معرض خطر سرطان قرار دارند.

سندروم های پولیپوزیز

سندروم‌های پولیپوزیر گروهی از بیماری‌های موروثی هستند که شامل موارد زیر می‌شوند:

پولیپوز آدنوماتوز فامیلیال (FAP)، سرطان روده بزرگ غیرپولیپی ارثی (HNPCC)، سندروم لینچ، سندروم گاردنر، سندروم تورت، سندروم پوتز-جگرز، سندروم پولیپوز جوانان و پولیپوز هیپرپلاستیک. این سندروم‌ها بسیار نادر هستند و اغلب در جوانان دیده می‌شوند و معمولا باعث ایجاد تعداد زیادی پولیپ روده خواهند شد که احتمال سرطانی شدن آنها زیاد است.

پولیپ‌های هیپرپلاستیک و آدنوما رایجترین انواع پولیپ‌های روده هستند. پولیپ هیپرپلاستیک معمولا سرطان‌زا نیست، اما گفته می‌شود که پولیپ آدنوما تقریبا می‌تواند عامل تمامی سرطان‌های روده باشد، اگرچه اغلب پولیپ‌های آدنوما هرگز به سرطان تبدیل نمی‌شوند. برای تشخیص انواع پولیپ روده، بهترین روش بافت‌شناسی است. اگرچه نمی‌توان مطمئن بود کدام یک از پولیپ‌های آدنوماتوز به سرطان مبتلا می‌شوند، اما پولیپ‌های بزرگتر، به‌طور کلی با احتمال بیشتری سرطان‌زا هستند (پولیپ‌هایی که قطر آنها بیشتر از ۲.۵ سانتیمتر است). همچنین به دلیل عدم توانایی پزشک در مشخص کردن نوع بافت پولیپ روده تا قبل از خارج کردن آن، عموما پزشک تمامی پولیپ‌ها را در طول کولونوسکوپی خارج می‌کند.

انواع روش های درمانی پولیپ روده

درمان‌های دارویی مانند قرص برای پولیپ روده نمی‌تواند بهبودی بیمار را فراهم کند. زیرا پولیپ‌های روده‌ای یک توده بافتی هستند که در دیوار روده ایجاد می‌شوند. تمامی پولیپ‌های کشف شده در طول معاینه باید حذف شوند. پزشک فوق تخصص گوارش از گزینه‌های حذف زیر استفاده می‌کند:

پولیپکتومی (Polypectomy)

جدیدترین روش درمان برای پولیپ‌های روده، پولیپکتومی است که از طریق آن می‌توان پولیپ‌های مراحل اولیه و کوچک را درمان کرد. در این روش، یک لوله‌ی ویژه وارد رکتوم شده و پولیپ روده سرطانی را خارج می‌کند.

جراحی کم تهاجمی (Minimally invasive surgery)

در صورتی که پولیپ بدخیم روده بزرگ به گونه‌ای رشد کند که از روش‌های ایمن غربالگری برای حذف آن استفاده نشود، جراحی ضروری است. در این صورت، جراحی کم تهاجمی با استفاده از روش لاپاراسکوپی که انجام آن در داخل شکم صورت می‌گیرد، برای برداشتن قسمت سرطانی از روده به کار گرفته می‌شود.

پروکتوکولکتومی کامل (Total proctocolectomy)

این روش برای افرادی استفاده می‌شود که به سندروم ارثی نادر (FAP) مبتلا هستند. در این روش، رکتوم و کولون در یک فرآیند کامل به نام پروکتوکولوکتومی برداشته می‌شوند تا از زندگی فرد در برابر ابتلا به سرطان محافظت شود.

نحوه پیشگیری از پولیپ روده

برای جلوگیری از ابتلا به پولیپ روده، از موارد زیر برای مراقبت از سلامتی خود استفاده کنید:

• کنترل وزن:با داشتن برنامه و رژیم غذایی مناسب، وزن خود را کنترل کنید و در صورت اضافه وزن، اقدام به کاهش آن نمایید.
• ترک سیگار:در صورتی که در معرض دود سیگار قرار دارید یا خودتان سیگار مصرف می‌کنید، به تدریج اقدام به ترک آن کنید.
• مصرف الکل:مصرف الکل را به حداقل برسانید، زیرا مصرف زیاد الکل می‌تواند در ایجاد پولیپ روده نقش داشته باشد.
• مصرف سبزیجات و میوه‌ها:مصرف هرچه بیشتر سبزیجات و میوه‌های مختلف را به رژیم روزانه خود اضافه کنید.
• داشتن رژیم غذایی مناسب:رژیم غذایی با میزان فیبر بالا و کمترین میزان چربی و کالری را در پی بگیرید. برای اطلاعات بیشتر در مورد رژیم غذایی مناسب، با پزشک خود مشورت کنید.
• رعایت مصرف دقیق و منظم داروها:در صورت استفاده از داروهای غیر استروئیدی، داروهای ضد التهابی، مکمل‌های غذایی و قرص‌های کلسیم، توصیه‌های لازم را از پزشک خود دریافت کنید و از مصرف خودسرانه‌ی این داروها خودداری کنید.

روش‌های تشخیص بیماری پولیپ روده

برای تشخیص پولیپ روده، روش‌های مختلفی وجود دارد که هر کدام از آن‌ها به نحوی بهترین روش برای مورد خاصی از بیماری به شمار می‌آیند. برخی از این روش‌ها عبارتند از:

کولونوسکوپی

پرکاربردترین روش تشخیص برای شناسایی بیماری پولیپ روده، کولونوسکوپی است. این فرآیند معمولا برای تشخیص پولیپ ها و سرطان در روده انجام می‌شود. برای انجام این کار، فرد باید پیش از اقدام، قرص‌های مسهل بخورد تا روده‌های خود را تمیز کند. سپس، یک لوله انعطاف‌پذیر به نام کولونوسکوپ از طریق مقعد وارد روده فرد می‌شود. در سر این لوله دوربینی قرار دارد که به پزشک اجازه مشاهده دقیق پولیپ ها را می‌دهد. همانطور که اشاره شد، برخی از این لوله‌ها قادر به نمونه‌برداری نیز هستند، به این ترتیب بخشی از پولیپ یا سایر ضایعات از طریق مقعد برداشته می‌شود. این روش به پزشک امکان ارزیابی دقیق تر و تشخیص صحیح تر برای بیماری های روده ای را می دهد.

تست مدفوع

قبل از انجام آزمایش کولونوسکوپی یا کولونوگرافی، معمولً از بیمار درخواست می‌شود که آزمایش مدفوع (تست مدفوع) انجام دهد. این آزمایش برای جستجوی خون در مدفوع انجام می‌شود. در صورتی که نتایج آزمایش مدفوع حاکی از وجود خون باشد، لازم است فرد به پزشک متخصص مراجعه کرده و اقدام به انجام کولونوسکوپی نماید. نظر دکتر متخصص مدفوع درباره پولیپ روده می‌تواند به عنوان راهنمایی مفید مورد استفاده قرار گیرد.

سیگموئیدوسکوپی

سیگموئیدوسکوپی یک آزمایش برای بررسی پولیپ روده است که برای بررسی بخش سیگموئید روده‌ی بزرگ انجام می‌شود. در این آزمایش، پزشک ممکن است از داروهای آرامبخش یا بی حسی موضعی استفاده کند، اما بیمار بیهوش نمی‌شود زیرا ممکن است پزشک نیاز به مکالمه با بیمار داشته باشد. بیمار باید به سمت چپ بدن خود دراز بکشد. پس از آن، پزشک لوله‌ی سیگموئیدوسکوپ را وارد مقعد می‌کند تا بتواند قسمت‌های انتهایی روده را بررسی کند.

پزشک با استفاده از دوربینی که در سر لوله قرار دارد، پولیپ یا بافت غیرطبیعی را مشاهده می‌کند و در صورت لزوم می‌تواند از دستگاه مخصوصی برای برداشتن قسمتی از پولیپ استفاده کند.

سی تی کولونوگرافی

یکی از روش‌های تشخیص دیگر برای بیماری پولیپ روده یا سرطان‌ها، روش سی تی کولونوگرافی است. این آزمایش عموما برای افرادی استفاده می‌شود که توانایی تحمل روش‌هایی مانند کولونوسکوپی را ندارند. سی تی کولونوگرافی یک روش آسان و بدون خطر به شمار می‌رود که برای انجام آن نیاز است پیش از انجام، از داروی مسهل کننده استفاده شود.

در این روش، یک لوله با قطر بسیار کم از طریق مقعد وارد رکتوم (راست روده) فرد می‌شود. از طریق این لوله، گاز دی اکسید کربن به داخل روده تزریق شده و روده گشاد می‌شود. در طی انجام آزمایش سی تی کولونوگرافی، از شما تقاضا می‌شود به پشت دراز بکشید و نفس خود را حبس کنید. در طی این فرآیند، سی تی اسکن بدن صورت می‌گیرد.

سخن پایانی

در این مقاله از داروخانه آنلاین مثبت سبز، دانستیم که انواع پولیپ‌ روده، اگرچه بیشتر آن‌ها خود به خود سرطانی نیستند، اما می‌توانند در صورت رشد بیش از حد و عدم تشخیص و درمان موجب ایجاد مشکلات جدی شوند. به منظور پیشگیری و زنده نگه داشتن سلامت روده، انجام آزمایشات منظم و اعمال تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی مهم است.

همچنین لازم به ذکر است که هرگز علائم مشکوک را نادیده نگیرید و در صورت مشاهده هرگونه علامت ناهنجار، سریعا به پزشک مراجعه کنید. اطلاعات صحیح و زمان‌بندی مناسب در تشخیص و درمان پولیپ‌های روده از اهمیت بالایی برخوردار است تا بتوان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و به افراد امکان ادامه یک زندگی سالم و با کیفیت را داد.