یکی از بیماری‌های رایج که بسیاری از افراد با آن روبرو می‌شوند، بیماری کبد چرب است. چربی در بدن برای تأمین انرژی استفاده می‌شود و بخشی از آن در کبد ذخیره شده تا به‌عنوان منبع سوخت برای بدن استفاده شود. اما اگر میزان چربی در کبد بیش از حد لزوم افزایش یابد، احتمال ابتلا به بیماری کبد چرب به‌ شدت افزایش می‌یابد.

متأسفانه، بیماری کبد چرب می‌تواند به کبد آسیب زیادی  برساند. درواقع این بیماری می‌تواند عملکرد کبد در دفع سموم از خون یا تولید صفرا برای دستگاه گوارش را مختل کند. وقتی این فرایندها به‌خوبی انجام نشود، بدن در معرض خطرات جدی‌تری قرار می‌گیرد. عادات نامناسب در تغذیه و سبک زندگی، خطر ابتلا به بیماری کبد چرب را افزایش می‌دهند. در ادامه ما به پاسخ سوال برای کبد چرب چی بخوریم؟ می‌پردازیم تا بتوانید از کبد چرب پیشگیری کنید.

بیماری کبد چرب

بیماری کبد چرب به وضعیتی گفته می‌شود که در آن، مقدار چربی در کبد بیش از حد است. کبد یکی از اعضای مهم و حیاتی بدن است که وظایفی از قبیل جذب مواد غذایی ضروری و دفع مواد زائد را بر عهده دارد. این عضو حیاتی به‌ صورت طبیعی چربی دارد، اما وقتی که به دلیل عادات غذایی ناسالم یا عوامل ژنتیکی، مقدار چربی در آن بیشتر از حد معمول می‌شود، بیماری کبد چرب ایجاد می‌شود که در علم پزشکی به آن هپاتیک استئاتوز نیز اطلاق می‌شود. این بیماری به‌ طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود:

• کبد چرب الکلی (ALD): این نوع بیماری کبد چرب ناشی از مصرف زیاد الکل است. کبد چرب الکلی شامل سه نوع ورم کبد، هپاتیت الکلی و سیروز الکلی می‌شود و علائمی مانند درد کبد در قسمت بالا و سمت راست شکم به وجود می‌آید که نشانه ورم کبد است. با قطع مصرف الکل، این علائم بهبود می‌یابند. اما اگر مصرف الکل ادامه یابد، احتمال ابتلا به هپاتیت الکلی و سپس سیروز الکلی بیشتر می‌شود.
• کبد چرب غیرالکلی (NAFLD): این نوع بیماری کبد چرب بدون وجود مصرف الکل بروز می‌کند و آن را می‌توان به دو نوع ساده و استئاتوهپاتیت غیرالکلی تقسیم کرد. کبد چرب ساده معمولاً خطرناک نیست و با رژیم غذایی و عادات درست زندگی و استفاده از مواد غذایی ارگانیک و عدم استفاده از محصولات غیرطبیعی و دارای مواد افزودنی قابل‌کنترل است. استئاتوهپاتیت غیرالکلی نشانه‌ای از التهاب سلولی کبد است و عدم درمان آن ممکن است به بیماری‌های جدی‌تری مانند سیروز یا سرطان کبد منجر شود.

بیشتر بخوانید: درد کبد چرب چگونه است؟

دلایل چرب شدن کبد

چرب شدن کبد به وضعیتی اشاره دارد که مقدار چربی در این عضو بیش از حد معمول است. این امر ممکن است ناشی از عوامل ژنتیکی یا سبک زندگی ناسالم باشد. همچنین چاقی، دیابت، فاکتورهای محیطی، افزایش چربی خون و میکروب‌های موجود در دستگاه گوارش نیز از عوامل دیگری هستند که ممکن است منجر به چرب شدن کبد شوند.

برخی از عواملی که می‌توانند باعث این تداخل شوند شامل پرخوری، مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های گازدار و شیرینی‌ها، نوشیدن آب سرد فوراً پس از مصرف غذای گرم و افراط در مصرف گوشت قرمز هستند. همچنین مصرف بیش از حد نمک و چربی و هضم نامناسب از جمله عوامل دیگری هستند که ممکن است باعث بروز علائم بیماری کبد چرب شوند.

درمان کبد چرب

اولین قدم برای درمان کبد چرب، رعایت رژیم غذایی کبد چرب و عادات زندگی است، از جمله کاهش مصرف گوشت و چربی و افزایش مصرف میوه و سبزی‌های ارگانیک و طبیعی. ازطرفی مراجعه به پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین روش درمانی را برای خودتان انتخاب کنید. مصرف سبزی‌های تازه مانند هویج، کلم، کاهو، ترب، تربچه، سرکه، سیب، آبغوره، پیاز، لیموترش، سیب، و سیر به همراه کاهش مصرف گوشت و جایگزینی آن با پروتئین‌های گیاهی مانند سویا، از مهم‌ترین توصیه‌های رژیم غذایی برای درمان کبد چرب است. همچنین، توصیه می‌شود نوشیدن آب بین و بعد از غذا را کاهش دهید. شما عزیزان می توانید برای درمان کبد چرب از قرص برای پاکسازی کبد استفاده نمایید.

درمان کبد چرب گرید 1

این بیماری که در بین اکثر افراد وجود دارد، با اقدامات ساده قابل‌ مدیریت و کنترل است. درمان کبد چرب گرید ۱ از طریق تغییرات در رژیم غذایی و رعایت مواد غذایی خاص، بهبودیافته و مدیریت می‌شود. پرهیز از مصرف غذاهای سرخ‌کردنی با چربی و کالری بالا، گوشت قرمز چرب، نمک زیاد و غذاهای فراوری شده از جمله توصیه‌های اصلی است. همچنین، مصرف مواد غذایی با خواص پاک‌سازی مانند زردچوبه و سایر عرقیات و میوه‌های ارگانیک می‌تواند در درمان کبد چرب گرید ۱ مؤثر باشد. برخی از مواد طبیعی پاک‌سازی کننده مانند سیر، سیب، روغن‌های آلی سرد، گردو، مرکبات، کلم، آووکادو و چغندر نیز به‌ شدت توصیه می‌شوند.

درمان کبد چرب گرید 2

برای درمان کبد چرب گرید ۲ که با علائم شدیدتری همراه است نسبت به گرید ۱، اقدامات درمانی بیشتری لازم است. بنابراین تغییرات در رژیم غذایی و رعایت صحیح آن و پرهیز از مصرف الکل را در اولویت قرار دهید. همچنین، مصرف مواد غذایی پاک‌سازی کننده می‌تواند به دفع چربی‌های اضافه کبد کمک کند. ورزش نیز از جمله روش‌های مؤثر در درمان کبد چرب گرید ۲ است. در بیشتر موارد، تغییرات در رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی می‌تواند به‌ تنهایی کافی باشد و نیازی به درمان دارویی نباشد.

علاوه‌براین، مصرف مواد گیاهی ارگانیک و تازه مانند زردچوبه، سیر، و سبزی‌های مختلف نیز می‌تواند در پاک‌سازی و بهبود وضعیت کبد مؤثر باشد. این بیماری با علائمی همچون خستگی و بی‌حالی، کاهش وزن، حالت تهوع، بی‌اشتهایی و حتی زردشدن رنگ پوست و چشم‌ها مشخص می‌شود.

درمان کبد چرب گرید 3

زمانی که چربی انباشته‌شده در کبد زیاد از حد می‌شود، چربی به سایر اندام‌ها سرایت می‌کند. در این مرحله که به‌ عنوان کبد چرب گرید ۳ شناخته می‌شود، با التهاب کبد و عدم جریان‌ خون مواجه هستیم. به همین دلیل، درمان کبد چرب گرید ۳ نسبت به دو سطح قبلی، دشوارتر است. تغییر رنگ پوست بیمار و زردشدن آن از نخستین نشانه‌های کبد چرب گرید ۳ به‌ حساب می‌آید. تورم رگ‌های شکمی و بی‌هوش شدن بیمار و از کار افتادن کلیه‌ها از دیگر نشانه‌های بیماری کبد چرب پیشرفته هستند.

درمان کبد چرب گرید ۳ سخت‌تر است، اما به این معنا نیست که غیرقابل‌درمان باشد. گاهی در سطح سه شاهد بروز بیماری‌هایی مثل کلسترول بالا، فشارخون یا دیابت هم خواهیم بود، اینجاست که باید سراغ درمان دارویی بروید. زمان، یکی از عوامل اساسی در درمان کبد چرب گرید ۳ است. پس از تشخیص باید اضافه‌وزن و چربی‌های زائد بدن کم شوند. بعد سراغ رژیم غذایی و تغییر آن، مصرف بیشتر میوه و سبزی‌های تازه و طبیعی، کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌ها بروید و چربی‌ها و نمک را کم کنید. برای درمان کبد چرب گرید ۳ ورزش‌هایی چون شنا، یوگا و دوچرخه‌سواری مفید هستند.

بیشتر بخوانید: موثرترین قرص کبد چرب چیست ؟

رژیم غذایی کبد چرب

رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به کبد چرب باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:

• مصرف کربوهیدرات‌های پیچیده مانند حبوبات، سبزیجات و میوه‌ها
• محدود کردن مصرف قندهای ساده و شیرینی‌جات
• مصرف چربی‌های سالم مثل چربی‌های غیراشباع در ماهی، آجیل و روغن زیتون
• محدود کردن مصرف چربی‌های ترانس و اشباع‌شده
• مصرف غذاهای حاوی ویتامین‌های C، E، D و آنتی‌اکسیدان‌ها
• مصرف منابع غنی از اسیدهای چرب امگا 3 مانند ماهی
• محدود کردن مصرف نمک و غذاهای فرآوری‌شده
• رعایت الگوی غذایی مدیترانه‌ای به دلیل تاثیر مفید بر کبد
• مصرف 8-10 لیوان آب در روز
• خودداری از مصرف الکل

برای درمان کبد چرب، رعایت رژیم غذایی مناسب بسیار حائز اهمیت است. برنامه غذایی باید شامل مواد غذایی باشد که بهبود وضعیت کبد را تسهیل کرده و عوارض این بیماری را کاهش دهند. رژیم غذایی برای کبد چرب شامل موارد زیر می‌شود:

• کاهش مصرف چربی‌های اشباع: مصرف چربی‌های اشباع موجود در مواد غذایی مانند لبنیات، روغن‌های هیدروژنه و گوشت قرمز باید محدود شود.
• کاهش مصرف فروکتوز: مصرف بیش از حد قندهای ساده و فروکتوز باید محدود شود. به‌جای آن، از منابع طبیعی شیرینی مانند میوه‌های تازه و ارگانیک استفاده کنید.
• افزایش مصرف فیبر: مصرف میوه‌ها، سبزی‌ها، غلات و حبوبات باعث افزایش میزان فیبر مصرفی شما می‌شود که به‌ سلامتی کبد کمک می‌کند.
• استفاده از منابع سالم چربی: مصرف ماهی‌های حاوی امگا ۳ مانند سالمون، ماهی‌ تن و همچنین مغزها و روغن‌های گیاهی مثل روغن‌ زیتون و روغن کنجد، برای سلامتی کبد مفید است.
• کنترل مصرف نمک: مصرف بیش از حد نمک می‌تواند به تورم کبد کمک کند؛ بنابراین، مصرف نمک را کاهش داده و از ادویه‌های ارگانیکی مانند زعفران و زیره سیاه استفاده کنید.
• مدیریت وزن: اگر اضافه‌ وزن دارید، کاهش وزن بهترین راه برای بهبود سلامتی کبد است.
• مصرف مایعات به‌ اندازه کافی: مصرف مایعات به میزان کافی به کبد کمک می‌کند تا سموم را از بدن دفع کند.

مواد غذایی برای درمان و کنترل کبد چرب

این مواد غذایی شامل میوه‌ها، عرقیات و دیگر خوراکی‌های مفید و ارگانیک است:

• میوه‌ها: مصرف میوه و سبزی‌های تازه  برای درمان و کنترل کبد چرب توصیه زیاد شده است. در ادامه تعدادی از میوه‌ها و مواد خوراکی مؤثر برای درمان و کنترل کبد چرب را با هم می‌خوانیم:
• خیار: خیار به‌ عنوان یک ماده ادرارآور عمل می‌کند و به تخلیه سموم اضافی از بدن کمک می‌کند. همچنین، وجود فیبر بالا در آن باعث کاهش وزن می‌شود و اجازه انباشت چربی در کبد را نمی‌دهد.
• سیب: یکی از بهترین میوه‌ها برای درمان و کنترل کبد چرب، سیب است. مصرف سیب با پوست به‌ خاطر داشتن مواد معدنی با چربی‌های زائد مقابله می‌کند و باعث پاک‌سازی کبد می‌شود.
• آووکادو: ترکیباتی که در آووکادو وجود دارد باعث شده که چربی کمتری در کبد جمع شود و به‌ این‌ ترتیب عملکرد کبدی را بهبود می‌بخشد.
• گریپ‌فروت: گریپ‌فروت عنوان ناجی کبد چرب را با خود یدک می‌کشند. آنزیم موجود در گریپ‌فروت، کبد را تحریک کرده و چربی‌ها و مواد سمی را از آن دفع می‌کند.
• لیموترش: این ترش دوست‌داشتنی نه فقط به‌ عنوان میوه بلکه باید همراه همیشگی رژیم غذایی درمان کبد چرب باشد. مصرف این میوه برای پاک‌سازی معده و روده هم مفید است.
• موز: موز، دارای پتاسیم است که به بهبود هضم مواد غذایی و دفع فلزات سنگین و توکسین‌ها کمک می‌کند، بنابراین یکی از بهترین میوه‌ها برای درمان و کنترل کبد چرب محسوب می‌شود.
• بادام‌زمینی: بادام‌زمینی نقش مهمی در پیشگیری از بیماری کبد چرب دارد، چراکه اشتهای کاذب را مهار می‌کند.
• عناب: مصرف عناب با کاهش آنزیم‌های کبدی، نقش مؤثری در درمان و کنترل کبد چرب ایفا می‌کند.
• بادام تلخ: برای تصفیه کبد به مصرف بادام تلخ توصیه شده است، البته اگر معده‌تان سرد یا ضعیف است بهتر است بادام را همراه با شکر میل نمایید.
• طالبی و خربزه: یکی از روش‌های درمان کبد چرب مصرف میوه خربزه و طالبی است که منافذ کبد را باز می‌کنند.

عرقیات گیاهی و ارگانیک

از دیگر موارد در رژیم غذایی کبد چرب استفاده از عرقیات گیاهی و ارگانیک است. برخی از این عرقیات گیاهی عبارت‌اند از:

• عرق خار مریم: عرق خار مریم، دارای سیلیمارین است که به‌ عنوان دارویی مفید برای درمان سیروز کبدی شناخته شده است. اما باید مصرف آن را بادقت و به میزان مجاز انجام داد.
• عرق رازیانه: عرق رازیانه دارای استروژن و ویتامین‌های A، B، C و D است که به‌ عنوان یک ماده ادرارآور عمل می‌کند و مواد سمی را از کبد و دستگاه گوارش دفع می‌کند.
• عرق رزماری: خواص ضدالتهابی و کاهنده تجمع چربی‌های اضافی در کبد چرب، عرق رزماری را به یک گزینه مفید برای درمان این بیماری تبدیل کرده است.
• عرق کاسنی: عرق کاسنی با تقویت سیستم گوارشی و پاک‌سازی کبد، یکی از عرقیات مفید درمانی برای کاهش چربی خون و درمان کبد چرب است.
• خاکشیر: خاکشیر به‌ عنوان یکی از گیاهان دارویی پرکاربرد برای پاک‌سازی و سم‌زدایی کبد شناخته شده و به‌ عنوان قاتل کبد چرب معروف است.
• عرق سرکه‌ انگبین: عرق سرکه‌انگبین ترکیبی از عسل، سرکه طبیعی و عرق نعنا است که به‌ عنوان یکی از روش‌های مؤثر برای پاک‌سازی و سم‌زدایی کبد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• عرق شاه‌تره: گیاه شاه‌تره با خواص آرام‌بخشی، ضدعفونی و ضدالتهابی، به‌ عنوان یک روش درمانی مؤثر برای کاهش چربی در کبد شناخته می‌شود.
• عرق خارشتر: طبع گرم و خشک عرق خارشتر باعث شده که این گیاه گزینه مناسبی برای درمان و سم‌زدایی کبد باشد و از تجمع چربی در بدن جلوگیری کند.
• عرق نسترن: عرق نسترن، به‌ عنوان یک تصفیه‌ کننده خون مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌تواند عملکرد کبد را بهبود بخشد بدون اینکه عوارض جانبی جدی ایجاد کند.
• سایر خوراکی‌ ها: از دیگر خوراکی‌های مفید در درمان کبد چرب، می‌توان به خرما، عدس، تخمه آفتاب‌گردان، گل رزماری، زنجبیل، چای سبز، کرفس، نعناع، و جینسنگ اشاره کرد. سعی کنید در مصرف مواد غذایی خود از محصولات ارگانیک و بدون مواد افزودنی استفاده نمایید.

سخن پایانی

در این مطلب به طور جامع درباره مواد غذایی مناسب و کاربرد آن‌ها برای پاک‌سازی کبد چرب توضیح داده شد. اگر مقدار زیادی چربی در کبد ذخیره شود، ممکن است با بروز بیماری کبد چرب روبه‌رو شویم که دارای شدت‌های مختلفی است. اما نسخه شدید آن که با نام سیروز کبدی شناخته می‌شود، بسیار خطرناک است و ممکن است به مرگ منجر شود؛ بنابراین، اهمیت تغییر رژیم غذایی و مدیریت مناسب برنامه غذایی برای جلوگیری از بروز این بیماری بیش‌ازپیش احساس می‌شود. شما می توانید نظرات خود را درباره مقاله ” برای کبد چرب چی بخوریم؟” در بخش کامنت با ما در میان بگذارید.