علائم سرطان پانکراس معمولا در مراحل اولیه آن مشاهده نمی‌شوند. علائم سرطان پانکراس هنگامی که این بیماری رشد می‌کند، شروع به ظاهر شدن می‌کند. این علائم می‌تواند ناشی از شرایط دیگری غیر از سرطان پانکراس نیز باشد. این موضوع، تشخیص بیماری را دشوارتر می‌کند.

سرطان پانکراس نوعی سرطان است که با رشد سلول‌های پانکراس شروع می‌شود. پانکراس در پشت قسمت تحتانی معده قرار دارد. پانکراس آنزیم‌ها و هورمون‌هایی می‌سازد که به هضم غذا و مدیریت قند خون کمک می‌کنند.

انواع سلول‌های پانکراس

دو نوع سلول در پانکراس وجود دارد:

• سلول‌های اندوکرین (غدد درون ریز) پانکراس: سلول‌های اندوکرین پانکراس، انواع مختلفی از هورمون‌ها را می‌سازند. این سلول‌ها در بسیاری از گروه‌های کوچک (جزایر) در سراسر پانکراس جمع می‌شوند که به آن‌ها جزایر لانگرهانس نیز می‌گویند. به تومورهایی که در این سلول‌ها ایجاد می‌شوند، تومور سلول جزیره‌ای، تومور غدد درون ریز پانکراس و تومورهای نورواندوکرین پانکراس (NETs) گفته می‌شود.
• سلول‌های برون ریز پانکراس: سلول‌های برون ریز پانکراس، آنزیم‌هایی می‌سازند که در روده کوچک آزاد می‌شوند تا به هضم غذا کمک کنند.

تومورهای نورواندوکرین پانکراس ممکن است بدخیم یا خوش خیم باشند. تومورهای نورواندورکرین پانکراس شیوع بسیار کمتری نسبت به تومورهای برون ریز پانکراس دارند. شایع‌ترین نوع سرطان پانکراس، آدنوکارسینوم مجرای پانکراس است. این نوع سرطان از سلول‌های پوشاننده مجاری شروع می‌شود. این مجاری آنزیم‌های گوارشی را از پانکراس خارج می‌کنند. سرطان پانکراس به ندرت در مراحل اولیه شناسایی می‌شود که به این دلیل است که اغلب تا زمانی که به سایر اندام‌ها سرایت نکرده باشد، علائم سرطان پانکراس بروز پیدا نمی‌‌کنند.

عملکرد پانکراس

پانکراس دو وظیفه اصلی در بدن دارد:

• ساخت آنزیم‌های گوارشی
• ساخت هورمون‌هایی مانند انسولین و گلوکاگون که به کنترل سطح قند خون کمک می‌کنند.

شیره‌های گوارشی توسط سلول‌های برون ریز پانکراس و هورمون‌ها توسط غدد درون ریز پانکراس تولید می‌شوند. حدود 95% از سرطان‌های پانکراس از سلول‌های برون ریز پانکراس شروع می‌شوند.

مراحل سرطان پانکراس

سرطان ممکن است از جایی که شروع شده به دیگر قسمت‌های بدن گسترش پیدا کند. مراحل زیر، مراحل ابتلا به سرطان پانکراس است:

مرحله صفر سرطان پانکراس

در مرحله 0 سلول‌های غیر طبیعی در پوشش پانکراس یافت می‌شود. این سلول‌های غیر طبیعی ممکن است تبدیل به سرطان شده و به بافت‌های طبیعی مجاور گسترش یابند. مرحله صفر، سرطان درجا نیز نامیده می‌شود.

مرحله 1 سرطان پانکراس

در مرحله یک، سرطان شکل گرفته و فقط در پانکراس یافت می‌شود. مرحله یک بر اساس اندازه تومور به نوع A و B تقسیم می‌شود. در نوع A، تومور 2 سانتی متر یا کوچک‌تر است و در نوع B، تومور از 2 سانتی متر بزرگ‌تر و از 4 سانتی متر کوچک‌تر است.

مرحله 2 سرطان پانکراس

مرحله 2 نیز بسته به اندازه تومور و محل گسترش سرطان به دو نوع A و B تقسیم می‌شود. در نوع A، تومور بزرگ‌تر از 4 سانتی متر، و در نوع B، تومور به هر اندازه‌ای است و سرطان به یک تا سه غده لنفاوی مجاور گسترش پیدا کرده است.

مرحله 3 سرطان پانکراس

در مرحله سه، تومور به هر اندازه‌ای است و سرطان به چهار یا چند غده لنفاوی مجاور، یا رگ‌های خونی اصلی نزدیک پانکراس گسترش یافته است.

مرحله 4 سرطان پانکراس

در مرحله چهار تومور به هر اندازه‌ای است و سرطان به سایر قسمت‌های بدن مانند کبد، ریه یا حفره صفاقی گسترش یافته است.

علل سرطان پانکراس

پانکراس حدود 15 سانتی متر طول دارد و هورمون‌هایی از جمله انسولین را ترشح می‌کند. پانکراس همچنین برای کمک به هضم غذا و دریافت مواد مغذی، آنزیم‌های گوارشی را ترشح می‌کند.

به طور کلی مشخص نیست که چه چیزی باعث سرطان پانکراس می‌شود. سرطان پانکراس زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های پانکراس تغییری در DNA خود ایجاد می‌کنند. در سلول‌های سالم، دستورالعمل‌های DNA به سلول می‌گویند که با چه سرعتی رشد و تکثیر شوند. همچنین این سلول‌های سالم در زمان معینی می‌میرند. در سلول‌های سرطانی تغییرات، دستورالعمل‌های متفاوتی را ارائه می‌دهند. این تغییرات به سلول‌های سرطانی می‌گویند که سلول‌های بیشتری را به سرعت بسازند. زمانی که سلول‌های سالم می‌میرند، سلول‌های سرطانی می‌توانند به زندگی خود ادامه دهند.

سلول‌های سرطانی ممکن است توده‌ای به نام تومور تشکیل دهند. تومور می‌تواند رشد کند و به بافت‌های سالم بدن حمله کند و آن‌ها را از بین ببرد. با گذشت زمان سلول‌های سرطانی می‌توانند به سایر قسمت‌های بدن نیز گسترش یابند.

اکثر سرطان‌های پانکراس در سلول‌هایی که مجاری پانکراس را پوشانده‌اند، شروع می‌شوند. این نوع سرطان، آدنوکارسینوم مجاری پانکراس یا سرطان برون ریز پانکراس نامیده می‌شود. در موارد کمتر شایع، سرطان می‌تواند در سلول‌های تولید کننده هورمون یا سلول‌های عصبی غدد درون ریز پانکراس ایجاد شود. این نوع سرطان، تومورهای اندوکرین پانکراس یا سرطان غدد درون ریز پانکراس نامیده می‌شود.

علائم سرطان پانکراس

علائم سرطان پانکراس ممکن است در مراحل اولیه بیماری ظاهر نشوند. این علائم ممکن است علائم سرطان پانکراس یا ناشی از بیماری‌های دیگر باشند. برخی از علائم سرطان پانکراس شامل موارد زیر است:

• یرقان (زردی)
• مدفوع رنگ روشن
• ادرار تیره رنگ
• درد در قسمت پشت و فوقانی یا میانی شکم
• کاهش وزن بدون دلیل مشخص
• از دست دادن اشتها
• احساس خستگی و ضعف

بیشتر بخوانید: علائم سرطان معده را بشناسید

عوامل خطر سرطان پانکراس

هر چیزی که احتمال ابتلا به بیماری را افزایش دهد، عامل خطر نامیده می‌شود. داشتن یک عامل خطر به معنای ابتلا به سرطان نیست؛ همانطور که نداشتن عوامل خطر به معنای عدم ابتلا به آن نیست. با این تفاسیر، عوامل خطر سرطان پانکراس شامل موارد زیر است:

• سیگار کشیدن
• چاقی
• داشتن سابقه دیابت یا پانکراتیت(التهاب پانکراس) مزمن
• داشتن سابقه خانوادگی سرطان پانکراس یا پانکراتیت
• داشتن برخی شرایط ارثی مانند سندروم لینچ، سندروم فون هیپل لینداو و سرطان ارثی سینه و تخمدان
• مصرف الکل

عوارض سرطان پانکراس

پیشرفت سرطان پانکراس می‌تواند به بروز عوارضی شامل موارد زیر منجر شود.

• از دست دادن وزن: افراد مبتلا به سرطان پانکراس ممکن است دچار کاهش وزن شوند؛ زیرا سرطان، بیشتر از انرژی بدن استفاده می‌کند. تهوع و استفراغ ناشی از درمان‌های سرطان یا فشار آوردن توده سرطانی به معده ممکن است غذا خوردن را دشوار کند. گاهی اوقات بدن در دریافت مواد مغذی از غذا مشکل دارد زیرا پانکراس به اندازه کافی آنزیم‌های گوارشی تولید نمی‌کند.
• زردی (یرقان): سرطان پانکراسی که مجاری صفراوی کبد را مسدود کند، می‌تواند باعث زردی شود. علائم آن شامل زرد شدن پوست و چشم است. همچنین می‌تواند باعث تیره شدن رنگ ادرار و کم رنگ شدن رنگ مدفوع شود. زردی اغلب بدون درد شکم رخ می‌دهد.

• درد: یک تومور در حال رشد ممکن است روی اعصاب شکم فشار بیاورد و باعث درد شدید شود. داروهای ضد درد می‌توانند کمک کنند تا شما حس راحتی بیشتری داشته باشید. همچنین درمان‌هایی مانند شیمی درمانی یا پرتو درمانی ممکن است به کند کردن رشد تومور کمک کرده و مقداری درد را تسکین دهند.
• انسداد روده: سرطان پانکراس می‌تواند به قسمت اول روده باریک (دوازدهه) رشد کند یا به آن فشار بیاورد؛ که این مسئله می‌تواند جریان غذای هضم شده از معده به روده را مسدود کند. پزشک شما ممکن است پیشنهاد دهد لوله‌ای به نام استنت را در روده باریک قرار دهید تا راه آن باز نگه داشته شود.

سخن پایانی

سرطان پانکراس سرطانی است که از سلول‌های پانکراس (لوزالمعده) شروع می‌شود. پانکراس غده‌ای است که آنزیم‌های گوارشی و هورمون‌ها را تولید می‌کند. علائم سرطان پانکراس شامل مواردی مانند تغییر رنگ ادرار و مدفوع است. در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز، سایر علائم سرطان پانکراس، مراحل، عوارض و علل این بیماری را برای شما شرح دادیم. توصیه می‌کنیم در صورت وجود این علائم حتما با پزشک خود در این رابطه مشورت نمایید.