در سال‌های اخیر، توسعه و تحولات در علم پزشکی به بهبود و پیشرفت چشمگیری در زمینه‌های پیشگیری از بیماری‌ها منجر شده است. یکی از این پیشرفت‌ها، تولید و استفاده از واکسن‌ها به عنوان ابزاری قدرتمند در مقابله با بسیاری از بیماری‌های عفونی است. یکی از واکسن‌های حیاتی که در این راستا نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند، واکسن کزاز است. کزاز یک بیماری واگیری که تحت تأثیر باکتری Clostridium tetani ایجاد می‌شود و باعث تشنج عضلات و در برخی موارد حتی مرگ می‌گردد. واکسن کزاز به عنوان یکی از پیشگیرنده‌های اصلی این بیماری، نقش بسیار مؤثری در حفظ سلامت جامعه دارد.
آنچه در این مقاله می خوانیم
اشکال دارویی واکسن کزاز
- پودر برای تزریق: 250 واحد
موارد مصرف واکسن کزاز
واکسن کزاز برای جلوگیری از عفونت کزاز (همچنین به عنوان lockjaw شناخته می‌شود) استفاده می‌شود. کزاز یک بیماری جدی است که باعث تشنج و اسپاسم شدید عضلانی می‌شود که می تواند آنقدر قوی باشد که باعث شکستگی استخوان ستون فقرات شود. کزاز در 30 تا 40 درصد موارد باعث مرگ می‌شود و در سال‌های اخیر، دو سوم موارد کزاز در افراد 50 سال و بالاتر بوده است. توجه داشته باشید که عفونت کزاز در گذشته باعث نمی‌شود که در آینده از کزاز مصون باشید.
گلوبولین ایمنی کزاز (واکسن کزاز) با دادن آنتی‌بادی به بدن شما برای محافظت از آن در برابر عفونت کزاز عمل می‌کند که این محافظت غیرفعال نامیده می‌شود. این محافظت غیرفعال به اندازه کافی طول می‌کشد تا از بدن شما محافظت کند تا زمانی که بدن بتواند آنتی‌بادی‌های خود را علیه کزاز تولید کند. گلوبولین ایمنی کزاز فقط باید توسط یا تحت نظارت پزشک یا سایر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی تجویز شود.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Tetanus Vaccines
توكسوئيد كزاز توليد پادتن‌های ضد اگزوتوكسين Clostridium tetani را موجب می‌شود. در صورت تكميل دوره مصرف، مصونيت ايجاد شده برای حداقل 10 سال باقی می‌ماند.
مقدار مصرف Tetanus Vaccines
قبل از مصرف واکسن کزار، با پزشک یا داروساز خود در رابطه با اطلاعات دارویی و طریقه مصرف آن مشورت کنید. دوز این دارو برای بیماران مختلف متفاوت خواهد بود، به همین جهت این واکسن را تنها با نسخه و دستور پزشک مصرف کنید. در زمان مصرف واکسن کزاز، هیچ دارویی را بدون دستور و مشورت پزشک مصرف نکرده و دوز تزریقی را بدون هماهنگی با وی کاهش، افزایش یا قطع نکنید. مقدار دارویی که مصرف می‌کنید به قدرت دارو، تعداد دوزهایی که هر روز مصرف می‌کنید، زمان مجاز بین دوزها و مدت زمانی که دارو را مصرف می‌کنید بستگی دارد.
زمان مصرف واکسن کزاز
- دوز مصرفی برای پیشگیری از کزاز 250 واحد به صورت تزریق ماهیچه‌ای (تک دوز) خواهد بود. این دوز برای کزاز فعال 3000-6000 واحد به صورت تزریق ماهیچه‌ای می‌باشد.
- توجه داشته باشید که بعد از ایجاد زخم، محل زخم را به خوبی تمیز کنید. دوز مصرفی برای این موارد باید توسط پزشک تعیین شود. برای تمام زخم‌های دیگر، دوز مصرفی ناشناخته یا یا 0-1 دوز و توکسوئید پلاس IG مصرف می‌شود. 2 دوز؛ توکسوئید، اما در صورت زخم کمتر از 24 ساعت IG وجود ندارد. همچنین برای بیشتر از 3 دوز اگر بیش از 5 سال پیش بوده و توکسوئید وجود نداشته باشد.
- برای پیشگیری از کزاز در کودکان کمتر از 7 سال، 4 واحد در کیلوگرم یا 250 واحد به صورت تزریق داخل ماهیچه‌ای مصرف می‌شود. این مقدار دوز برای کودکان بالای 7 سال 250 واحد به صورت تزریق ماهیچه‌ای (تک دوز) می‌باشد.
- دوز مصرفی برای درمان کزاز باید با مشورت و نسخه پزشک صورت گیرد. با این حال، دوز پیشنهادی 3000-6000 واحد به صورت تزریق ماهیچه‌ای می‌باشد.
موارد احتیاط
قبل از مصرف واکسن کزاز، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در واکسن حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله مشکلات گردش خون، برخی شرایط روحی و خلقتی، اختلال کلیوی و کبدی، مشکلات قلبی (شامل ضربان نامنظم قلب)، حساسیت به انواع واکسن، واکنش‌های آلرژیک خاص و… با پزشک در رابطه با تزریق این واکسن مشورت کنید. این واکسن در زنان باردار مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما باید با بررسی و دستور پزشک مصرف شود.
- براي كساني كه به آلومينيوم حساسيت دارند، بايد از توكسوئيد مايع استفاده شود.
- برای درمان بيماری كزاز يا پيشگيری فوری بايد پادزهر كزاز و ترجيحاً از پادتن انسانی ضدكزاز استفاده شود.
- در صورت قرمزی، تورم، التهاب، خشکی و… در محل تزریق با پزشک در رابطه با ترمیم و تزریق نوبت‌های بعدی واکسن در محلی دیگر مشورت کنید.
- اگر تا به حال هرگونه واکنش غیرعادی یا آلرژیک به این دارو یا هر داروی دیگری داشته‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر انواع دیگری از آلرژی مانند غذاها، رنگ‌ها، مواد نگهدارنده یا حیوانات و… دارید به متخصص مراقبت‌های بهداشتی خود اطلاع دهید.
- اگرچه اطلاعات خاصی در مورد مقایسه استفاده از ایمونوگلوبولین کزاز در کودکان با استفاده در سایر گروه‌های سنی وجود ندارد، اما انتظار نمی‌رود این دارو نسبت به بزرگسالان عوارض جانبی یا مشکلات متفاوتی در کودکان ایجاد کند.
- بسیاری از داروها به طور خاص در افراد مسن مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند. بنابراین، ممکن است مشخص نباشد که آیا آن‌ها دقیقاً به همان روشی که در بزرگسالان جوان‌تر عمل می‌کنند یا اینکه عوارض جانبی یا مشکلات متفاوتی در افراد مسن ایجاد می‌کنند. اطلاعات خاصی در مورد مقایسه استفاده از ایمونوگلوبولین کزاز در سالمندان با استفاده در سایر گروه‌های سنی وجود ندارد.
- با این حال، هیچ مدرکی مبنی بر اینکه اثرات گلوبولین ایمنی کزاز در افراد مسن‌تر با افراد جوان‌تر متفاوت است وجود ندارد و این یک فرضیه از سوی پزشکان است (به صورت علمی ثابت نشده).
- افراد بسیاری وجود دارند که به آلومینیوم حساسیت دارند، در صورتی که شما نیز جزء آن دسته از افراد هستید بهتر است از فرم مایع واکسن کزاز استفاده کنید تا خطری سلامت شما را تهدید نکند.
- نیازی به تأخیر در واکسیناسیون به دلیل سرماخوردگی یا سایر بیماری‌های خفیف نیست. با این حال، اگر نگران هستید با پزشک خود صحبت کنید.
موارد منع مصرف واکسن کزاز
- حساسیت به گاما گلوبولین، IgA، تیمروسال
عوارض جانبی واکسن کزاز (Tetanus Vaccines)
بعد از مصرف واکسن کزاز شاهد عوارضی مانند کهیر، قرمزی، التهاب و درد در محل تزریق، بی‌حالی، تنگی قفسه سینه، ادم آنژیونورتیک و… در بیماران هستیم. اگر هریک از این عوارض جانبی بهبود نیافت یا بدتر شد، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. به یاد داشته باشید که این دارو تجویز شده زیرا پزشک شما تشخیص داده است که فواید آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. با این حال در صورت بروز عوارض جانبی جدی یا حساسیت، به پزشک مراجعه کنید.
- کهیر
- درد محل تزریق
- N/V
- تب
- بی‌حالی و خستگی
- تنگی قفسه سینه
- آنافیلاکسی
- ادم آنژیونورتیک
- سندرم نفروتیک (نادر)
تداخل دارویی واکسن کزاز
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. البته این بدان معنا نیست که تمامی قرص‌ها دچار تداخل دارویی یا مشکلات جدی خواهند شد. بیماران قبل از مصرف دارو لیستی از داروهای شیمیایی و گیاهی مورد استفاده خود تهیه کرده و به پزشک خود نشان دهید. استفاده از این دارو با هر یک از داروهای زیر ممکن است باعث افزایش خطر عوارض جانبی خاص شود، اما استفاده از هر دو دارو ممکن است بهترین درمان برای شما باشد. اگر هر دو دارو با هم تجویز شوند، پزشک در برخی موارد دوز یا تعداد دفعات مصرف یک یا هر دو دارو را تغییر می‌دهد.
- واکسن آدنوویروس
- واکسن چهار ظرفیتی دنگی، زنده
- واکسن ویروس آنفلوانزا، زنده
- واکسن ویروس سرخک، زنده
- واکسن ویروس اوریون، زنده
- واکسن فلج اطفال، زنده
- واکسن روتاویروس، زنده
- واکسن ویروس سرخجه، زنده
- واکسن آبله
- واکسن ویروس واریسلا، زنده
- واکسن تب زرد
- واکسن زوستر، زنده
مصرف واکسن کزاز (Tetanus Vaccines) در دوران بارداری و شیردهی
واکسن کزاز، که به عنوان توکسوئید کزاز نیز شناخته می‌شود، یک واکسن غیرفعال است که از سم باکتری کزاز محافظت می‌کند. این واکسن برای پیشگیری از کزاز در مادران باردار و نوزادان آن‌ها توصیه می‌شود. کزاز یک بیماری جدی است که با سفتی عضلات مشخص می‌شود. این بیماری می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در نوزادان و مادران باردار که واکسینه نشده‌اند، خطرناک‌تر است. این واکسن در دوران بارداری بی‌خطر و موثر بوده و به صورت عضلانی تزریق می‌شود. لازم بذکر است که بهتر است این واکسن در سه ماهه دوم بارداری تزریق شود.
شرایط نگهداری Tetanus Vaccines
داروی (واکسن) کزاز باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر واکسن کزاز
در این مقاله با عنوان واکسن کزاز از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پی بردیم که واکسن کزاز به عنوان یک پیشگیرنده مؤثر در برابر بیماری کزاز، نقش بسیار حیاتی در بهبود وضعیت بهداشت عمومی دارد. این واکسن با فراهم کردن محافظت ایمنی در برابر باکتری Clostridium tetani، که عامل اصلی این بیماری است، به تأثیرگذاری در کاهش ابتلای افراد و کاهش نرخ مرگ و میر کمک خواهد کرد. با توجه به اینکه بیماری کزاز همچنان در برخی مناطق جهان یک چالش بهداشتی باقی‌مانده است، توسعه برنامه‌های گسترده واکسیناسیون و افزایش آگاهی جامعه از اهمیت واکسن کزاز، اقدامی حیاتی در جهت بهبود وضعیت بهداشت عمومی و کاهش بیماری است.
منبع سایت: Medscape