افسردگی یکی از اختلالات روانی رایج است که بر اثر تأثیرات مختلف فیزیولوژیکی و روان‌شناختی می‌تواند زندگی روزمره فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. در دهه‌های اخیر، مبارزه با افسردگی به عنوان یک چالش جدی در حوزه بهداشت روانی مطرح شده و تلاش‌های فراوانی برای توسعه و بهبود درمان‌های مؤثر در این زمینه انجام شده است. یکی از داروهای موثر و پراستفاده در این زمینه، ونلافاکسین (آلوینتا) نام دارد. داروی آلوینتا (venlafaxine) یک داروی ضدافسردگی است که به عنوان یک مهارکننده بازجذب نوراپی‌نفرین در مغز عمل می‌کند. این دارو به‌طور گسترده در درمان افراد مبتلا به افسردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد و تأثیرات مثبت آن بر سطح این نوروترانسمیتر در مغز، باعث بهبود حالت روحی فرد می‌شود.

اشکال دارویی آلوینتا

1. قرص (نمک HCL): 25 میلی گرم (عمومی)، 37.5 میلی گرم (عمومی)، 50 میلی گرم (عمومی)، 75 میلی گرم (عمومی)، 100 میلی گرم (عمومی)
2. قرص، طولانی رهش (نمک HCL): 37.5 میلی گرم (عمومی)، 75 میلی گرم (عمومی)، 150 میلی گرم (عمومی)، 225 میلی گرم (عمومی)
3. کپسول طولانی رهش (نمک HCL): 37.5 میلی گرم (Effexor XR، عمومی)، 75 میلی گرم (Effexor XR، عمومی)، 150 میلی گرم (Effexor XR، عمومی)
4. قرص، طولانی رهش (نمک بیسیلات): 112.5 میلی گرم (Venbysi XR)

موارد مصرف داروی آلوینتا

ونلافاکسین (آلوینتا) برای درمان افسردگی، اضطراب، حملات پانیک و اختلال اضطراب اجتماعی (فوبی اجتماعی) استفاده می‌شود. این دارو ممکن است خلق و خو و سطح انرژی شما را بهبود بخشد و به بازگرداندن علاقه شما به زندگی روزمره کمک کند. همچنین در برخی بیماران ترس، اضطراب، افکار ناخواسته و تعداد حملات پانیک را کاهش می‌دهد. ونلافاکسین به عنوان یک مهارکننده بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRI) شناخته می‌شود که با کمک به بازگرداندن تعادل برخی مواد طبیعی (سروتونین و نوراپی نفرین) در مغز عمل می‌کند.

موارد مصرف داروی ونلافاکسین در بزرگسالان

1. اختلال افسردگی اساسی
2. اختلال اضطراب فراگیر
3. اختلال اضطراب اجتماعی
4. اختلال هراس
5. گرگرفتگی ناشی از شیمی درمانی هورمونی (خارج از برچسب)
6. اختلال استرس پس از سانحه (خارج از برچسب)
7. اختلال کمبود توجه (خارج از برچسب)
8. درد نوروپاتیک (خارج از برچسب)

موارد مصرف داروی ونلافاکسین در کودکان

1. اضطراب
2. افسردگی (خارج از برچسب)
3. اختلال کمبود توجه (خارج از برچسب)

موارد مصرف قرص ونلافاکسین در سالمندان

1. اختلال افسردگی اساسی
2. اختلال اضطراب فراگیر
3. اختلال اضطراب اجتماعی
4. اختلال هراس

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی venlafaxine

ضد افسردگی “دو حلقه‌ای”؛ دارو از نظر ساختاری با SSRI، MAOI و داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای (TCAs) ارتباطی ندارد، اما آن و متابولیت آن مهارکننده‌های قوی بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین و مهارکننده‌های ضعیف بازجذب دوپامین هستند. فعالیت MAOI برای گیرنده‌های هیستامینرژیک H1، کولینرژیک موسکارینی یا آلفا2-آدرنرژیک ندارد. حداکثر زمان پلاسما این دارو 2-3 ساعت (رهاسازی فوری)، 5.5-9 ساعت (نسخه تمدید شده) و در کبد توسط CYP2D6 متابولیزه می‌شود.

مقدار مصرف داروی venlafaxine

داروی آلوینتا را طبق دستور پزشک از طریق خوراکی مصرف کنید، دوز مصرفی بیشتر یک بار در روز همراه غذا در صبح یا عصر می‌باشد. در زمان مصرف این دارو، قرص یا کپسول را خرد یا نجویید، انجام این کار می‌تواند تمام دارو را به یکباره آزاد کند و خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. اگر کپسول مصرف می‌کنید، آن را کامل ببلعید. اگر در قورت دادن کامل کپسول‌ها مشکل دارید، می‌توانید کپسول را باز کنید و محتویات آن را روی یک قاشق سس سیب بپاشید. برای کاهش خطر عوارض جانبی، پزشک ممکن است به شما دستور دهد که این دارو را با دوز کم شروع کنید و به تدریج دوز خود را افزایش دهید.

مقدار مصرف داروی ونلافاکسین در بزرگسالان

1. این دارو برای درمان افسردگی در بزرگسالان توصیه می‌شود و مقدار مصرف آن در انواع اشکال دارویی متفاوت است. برای درمان با قرص‌های عرضه فوری، 75 میلی گرم در روز به صورت خوراکی هر 8 الی 12 ساعت در ابتدا که ممکن است بیشتر از 75 میلی گرم نیز تجویز شود. برای درمان با قرص یا کپسول با رهش طولانی (نمک هیدروکلراید) ابتدا 37.5-75 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی که در برخی موارد تا 75 میلی گرم روزانه هر 4 روز افزایش می‌یابد.
2. درمان افسردگی با قرص‌های طولانی رهش (نمک بیسیلات) را با قرص‌های انشعاب طولانی ونلافاکسین بیسیلات شروع نکنید و برای دوز اولیه، تیتراسیون و دوزهای کمتر از 112.5 میلی گرم در روز از یک داروی طولانی رهش ونلافاکسین دیگر استفاده کنید. در بیمارانی که بیش از 75 میلی‌گرم از ونلافاکسین دیگر محصول با رهش طولانی مدت حداقل به مدت 4 روز دریافت کرده‌اند، می‌توان آن را با دوز 112.5 میلی‌گرم به صورت خوراکی در روز شروع کرد.
3. اختلال اضطراب فراگیر، قرص یا کپسول با رهش طولانی (نمک HCl) 37.5-75 میلی گرم به صورت خوراکی روزانه مصرف کنید که در برخی موارد تا 75 میلی گرم در روز هر 4-7 روز افزایش می‌یابد. برای اشکال دارویی قرص‌های طولانی رهش (نمک بیسیلات)، درمان را با قرص‌های انشعاب طولانی ونلافاکسین بیسیلات شروع نکنید. برای دوز اولیه، تیتراسیون و دوزهای کمتر از 112.5 میلی گرم در روز از یک داروی طولانی رهش ونلافاکسین دیگر استفاده کنید.
4. مصرف داروی آلوینتا برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) توسط پزشک توصیه می‌شود. دوز مصرفی برای قرص یا کپسول با رهش طولانی (نمک HCl) 75 میلی گرم به صورت خوراکی یک بار در روز است که نباید مقدار کلی از 75 میلی گرم در روز تجاوز کند.
5. مصرف آلوینتا برای درمان اختلال پانیک با یا بدون آگورافوبیا توصیه می‌شود. دوز مصرفی قرص یا کپسول با رهش طولانی (نمک HCl)، 37.5 میلی گرم به صورت خوراکی روزانه یکبار به مدت 7 روز، سپس 75 میلی گرم یک بار در روز می‌باشد که ممکن است 75 میلی گرم در روز هر 7 روز بیشتر افزایش یابد.

مقدار مصرف داروی ونلافاکسین در کودکان

1. برای درمان اضطراب (خارج از برچسب) در کودکان، 37.5 میلی گرم در روز به صورت خوراکی در ابتدا، در نوجوانان 37.5-75 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی در ابتدا و دوز نگهداری کودکان 75-150 میلی گرم در روز و نوجوانان 150-300 میلی گرم در روز تجویز می‌شود.
2. درمان افسردگی (خارج از برچسب) در کودکان، 37.5 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی در ابتدا، نوجوانان 37.5-75 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی در ابتدا و دوز نگهداری کودکان 75-150 میلی گرم در روز و نوجوانان 150-300 میلی گرم در روز توصیه می‌شود.
3. اختلال کمبود توجه (خارج از برچسب) در کودکان کمتر از 40 کیلوگرم، 12.5 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی در ابتدا که با افزایش 12.5 میلی گرم در هفته همراه است. همچنین برای کودکان بیشتر از 40 کیلوگرم 12.5 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی در ابتدا که با افزایش 25 میلی گرم در هفته همراه است.

مقدار مصرف ونلافاکسین در سالمندان

1. داروی آلوینتا برای اختلال افسردگی اساسی در سالمندان توسط پزشک توصیه می‌شود. دوز مصرفی برای اشکال قرص رهش فوری 25-50 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی هر 8 الی 12 ساعت، قرص یا کپسول با رهش طولانی (نمک HCl) 37.5 میلی گرم به صورت خوراکی یک بار در روز که ممکن است 37.5 میلی گرم در روز هر 4-7 روز افزایش یابد.
2. همچنین برای قرص‌های طولانی رهش (نمک بیسیلات) درمان را با قرص‌های انشعاب طولانی ونلافاکسین بیسیلات شروع نکنید. برای دوز اولیه، تیتراسیون و دوزهای کمتر از 112.5 میلی گرم در روز از یک محصول طولانی رهش ونلافاکسین دیگر استفاده کنید. در بیمارانی که بیش از 75 میلی‌گرم از ونلافاکسین دیگر محصول با رهش طولانی مدت حداقل به مدت 4 روز دریافت کرده‌اند، می‌توان آن را با دوز 112.5 میلی‌گرم در روز شروع کرد.
3. دوز پیشنهادی اختلال اضطراب اجتماعی در اشکال قرص یا کپسول با رهش طولانی (نمک HCl)، 37.5 میلی گرم به صورت خوراکی روزانه است که بیشتر از 37.5 میلی گرم در روز هر 4 روز قابل افزایش است.

زمان مصرف قرص آلوینتا

قبل از مصرف داروی آلوینتا، اطلاعات دارویی شامل موارد مصرف و طریقه مصرف دارو را با دقت مطالعه کنید. اگر بعد از مصرف دارو احساس بهبودی دارید، نسخه را تا آخرین دوز مصرف کنید، قطع زودهنگام دارو سبب بازگشت بیماری یا اختلال خواهد شد. در برخی بیماران بعد از مصرف دارو شاهد عوارضی مانند گیجی، نوسانات خلقی، تاری دید، سردرد، خستگی، تغییرات خواب و احساسات مختصر مشابه شوک الکتریکی می‌باشیم. در صورت مشاهده هرگونه عوارض یا مشکل با پزشک در رابطه با تغییر نسخه و دارو مشورت کنید.

موارد احتیاط

قبل از مصرف داروی آلوینتا، اگر به آن یا دسوونلافاکسین حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو دارای مواد غیرفعالی است که بعد از مصرف در برخی بیماران سبب واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر می‌شود. قبل از مصرف ونلافاکسین (توسط پزشک)، سوابق پزشکی از جمله  مشکلات خونریزی، سابقه شخصی یا خانوادگی گلوکوم (نوع بسته شدن زاویه)، فشار خون بالا، مشکلات قلبی (مانند نارسایی قلبی، حمله قبلی)، کلسترول بالا، بیماری کلیوی، بیماری کبد، اختلال تشنج، بیماری تیروئید و… را به پزشک اطلاع دهید.

مصرف داروی آلوینتا در برخی بیماران سبب ایجاد خواب آلودگی شده است، به همین جهت به بیماران توصیه می‌شود بعد از مصرف دارو از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری بالایی (مانند رانندگی یا کار با ماشین‌آلات) دارد، پرهیز کنید. افراد مسن نیز ممکن است بیشتر به نوعی عدم تعادل نمک (هیپوناترمی) مبتلا شوند، به خصوص اگر از “قرص‌های آب” (ادرار آور) استفاده می‌کنند. سرگیجه و عدم تعادل نمک می‌تواند خطر افتادن بیمار را افزایش دهد. سالمندان و کودکان این دارو را تنها با مشورت و نسخه پزشک مصرف کنند تا خطر دارو کاهش یابد.

موارد هشدار استفاده از داروی آلوینتا

1. خطر ابتلا به میدریازیس؛ این دارو ممکن است حمله زاویه بسته را در بیماران مبتلا به گلوکوم زاویه بسته با زوایای آناتومیک باریک بدون ایریدکتومی ثبت شده ایجاد کند.
2. در شیدایی دوقطبی، سابقه تشنج و بیماری‌های قلبی عروقی احتیاط کنید.
3. مصرف داروی آلوینتا ممکن است دوره‌های شیدایی یا هیپومانیا را در بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی تسریع کند. اجتناب از تک درمانی در اختلال دوقطبی؛ غربالگری بیماران با علائم افسردگی برای اختلال دوقطبی را رعایت کنید.
4. نوزادانی که در اواخر سه ماهه سوم بارداری در معرض مهارکننده‌های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIs) یا مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) قرار می‌گیرند، دچار عوارضی شده‌اند که نیاز به بستری طولانی‌مدت در بیمارستان، حمایت تنفسی و تغذیه لوله‌ای دارند.
5. شکستگی استخوان با درمان ضد افسردگی گزارش شده است، اگر بیمار درد استخوانی را تجربه کند، این احتمال را در نظر بگیرید.
6. اثرات بی‌اشتهایی وابسته به دوز و کاهش وزن در کودکان و بیماران بزرگسال گزارش شده است.
7. بیماری بینابینی ریه و پنومونی ائوزینوفیلیک مرتبط با درمان با ونلافاکسین به ندرت گزارش شده است. در بیمارانی که درمان با تنگی نفس پیشرونده، سرفه یا ناراحتی قفسه سینه ایجاد می‌شود، باید احتمال بروز این حوادث را در نظر گرفت. چنین بیمارانی باید تحت ارزیابی فوری پزشکی قرار گیرند و قطع درمان باید در نظر گرفته شود.
8. کنترل فشار خون قبل از شروع درمان؛ فشار خون را به طور منظم در طول درمان کنترل کنید.

موارد منع مصرف آلوینتا

1. حساسیت مفرط
2. منع مصرف همزمان با با داروهای سروتونرژیک

هشدارهای جعبه سیاه داروی آلوینتا (venlafaxine)

1. در مطالعات کوتاه مدت، داروهای ضد افسردگی خطر تفکر و رفتار خودکشی را در کودکان، نوجوانان و جوانان (کمتر از 24 سال) که داروهای ضد افسردگی برای اختلالات افسردگی اساسی و سایر بیماری‌های روانپزشکی مصرف می‌کنند را افزایش داده است.
2. این افزایش در بیماران بالای 24 سال مشاهده نشد، اما کاهش جزئی در تفکر خودکشی در بزرگسالان بالای 65 سال مشاهده شد.
3. همه بیماران تحت درمان با داروهای ضد افسردگی را از نظر بدتر شدن بالینی و ظهور افکار و رفتارهای خودکشی از نزدیک تحت نظر بگیرید. این فرایند باید در طول 1-2 ماه اولیه درمان و تنظیم دوز انجام شود.
4. خانواده بیمار باید هرگونه تغییر رفتاری ناگهانی را به ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی اطلاع دهند. بدتر شدن رفتار و تمایل به خودکشی که بخشی از علائم ارائه نمی‌شود ممکن است نیاز به قطع درمان داشته باشد.

هیپوناترمی داروی آلوینتا

1. هیپوناترمی می‌تواند در نتیجه درمان با SNRI رخ دهد. در بسیاری از موارد، هیپوناترمی به نظر می‌رسد نتیجه سندرم ترشح نامناسب هورمون آنتی‌دیورتیک (SIADH) باشد. مواردی با سدیم سرم کمتر از 110 میلی مول در لیتر گزارش شده است. بیماران مسن ممکن است با SNRI خطر ابتلا به هیپوناترمی را افزایش دهند.
2. همچنین، بیمارانی که از دیورتیک‌ها استفاده می‌کنند یا کسانی که حجم آن‌ها کاهش یافته است، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند. قطع درمان در بیماران مبتلا به هیپوناترمی علامت‌دار را در نظر بگیرید و مداخلات پزشکی مناسب را انجام دهید.
3. علائم و نشانه‌های هیپوناترمی شامل سردرد، مشکل در تمرکز، اختلال حافظه، گیجی، ضعف و بی‌ثباتی است که در برخی موارد منجر به زمین خوردن می‌شود. همچنین علائم و نشانه‌های مرتبط با موارد شدیدتر یا حاد شامل توهم، سنکوپ، تشنج، کما، ایست تنفسی و مرگ است.

عوارض جانبی داروی آلوینتا (venlafaxine)

حالت تهوع، خواب آلودگی، سرگیجه، خشکی دهان، یبوست، از دست دادن اشتها، تاری دید، عصبی بودن، مشکل خواب، تعریق غیرمعمول یا خمیازه از عوارض جانبی داروی آلوینتا می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. برخی از عوارض جانبی جدی شامل خونریزی و کبودی آسان، کاهش علاقه به رابطه جنسی، تغییر در توانایی جنسی، گرفتگی عضلات و ضعف، لرزش و… می‌باشد.

1. سردرد و سرگیجه
2. حالت تهوع و استفراغ
3. بی‌خوابی و خواب آلودگی
4. آستنیا
5. اختلال انزال
6. خشکی دهان
7. دیافورز
8. بی‌اشتهایی
9. عصبی بودن
10. آنورگاسمی
11. کاهش وزن
12. دید غیرطبیعی
13. فشار خون بالا
14. ناتوانی جنسی
15. پارستزی

تداخل دارویی آلوینتا

1. تداخلات رده X (پرهیز): فرآورده‌های رادیو دارویی آیوبنگوان، لینزولید، متیلن بلو، مهارکننده‌های مونوآمینواکسیداز (ضدافسردگی‌ها)، راساژیلین، سافینامید، سلژیلین، اوروکیناز، بروموپرید
2. کاهش اثرات داروها توسط ونلافاکسین: آگونیست‌های آلفا 2، ایندیناویر، فرآورده‌های رادیو دارویی آیوبنگوان، آیوفلوپان ید 123
3. افزایش اثرات داروها توسط ونلافاکسین: داروهای ضد سایکوز، آپیکسابان، آسپیرین، بمیپارین، برکسانولون، سفالوتین، کلاژناز (سیستمیک)، دابیگاتران اتکسیلات، دئوکسی کولیک اسید، ادوکسابان، انوکساپارین، هپارین، ایبریتومومب تیوکستان، متیلن بلو، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (غیرانتخابی)، اوبینوتوزومب، اکسی تریپتان، ریواروکسابان، سالیسیلات‌ها، داروهای سروتونرژیک (با خطر بالا، متفرقه)
4. افزایش اثرات ونلافاکسین توسط داروها: داپوکستین، داساتینیب، دکس متیل‌فنیدات – متیل‌فنیدات، دکسترومتورفان، التریپتان، مشتقات ارگوت، امولسیون‌های چرب (بر پایه روغن ماهی)، فنفلورامین، فنتانیل، گلوکزآمین، گیاهان (با خاصیت ضد انعقاد و ضد پلاکت)، ایبروتینیب، اینوترسن، لاسمیدیتان، لیماپروست، لینزولید، پنتوکسی فیلین، پروپافنون، آنالوگ‌های پروستاسیکلین، راموسترون، راساژیلین، سافینامید، مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین، سلژلین، سلومتینیب

مصرف قرص آلوینتا (venlafaxine) در دوران بارداری و شیردهی

داده‌های موجود از مطالعات اپیدمیولوژیک منتشر شده در مورد استفاده از این دارو در زنان باردار، خطر نقص‌های مادرزادی عمده، سقط جنین یا پیامدهای نامطلوب جنینی را شناسایی نکرده است. داده‌های موجود از مطالعات مشاهده‌ای افزایش خطر بالقوه پره اکلامپسی را در هنگام استفاده در اواسط تا اواخر بارداری شناسایی کرده است. همچنین خطرات مرتبط با افسردگی درمان نشده در بارداری و سازگاری ضعیف در نوزادان با قرار گرفتن در معرض SNRI از جمله این دارو، در دوران بارداری وجود دارد.

زنانی که داروهای ضدافسردگی را در دوران بارداری قطع می‌کنند، نسبت به زنانی که داروهای ضد افسردگی را ادامه می‌دهند، بیشتر در معرض عود افسردگی اساسی هستند. این یافته از یک مطالعه آینده‌نگر و طولی است که بر روی 201 زن باردار با سابقه افسردگی اساسی که در ابتدای بارداری از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کردند. قرار گرفتن در معرض ونلافاکسین در اواسط تا اواخر بارداری ممکن است خطر ابتلا به پره اکلامپسی را افزایش دهد و قرار گرفتن در معرض SNRI در نزدیکی زایمان خطر خونریزی پس از زایمان را افزایش می‌دهد.

تاثیر داروی آلوینتا در شیردهی

داده‌های متون منتشر شده وجود ونلافاکسین و متابولیت فعال آن را در شیر انسان گزارش می‌کنند و در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، واکنش‌های جانبی نشان نداده‌اند. هیچ اطلاعاتی در مورد اثرات این دارو بر تولید شیر وجود ندارد. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر را همراه با نیاز بالینی مادر به این دارو و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی کودک شیرده از این دارو یا بیماری زمینه‌ای مادر در نظر بگیرید.

شرایط نگهداری داروی venlafaxine

داروی آلوینتا (venlafaxine) باید در دمای اتاق به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. همچنین تا حدامکان از کودکان و حیوانات دور نگه داشته شود و درصورت خرابی یا تمام شدن تاریخ مصرف، آن را به درستی دور بریزید.

کلام آخر داروی آلوینتا

چنانچه در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز گفتیم، بررسی‌ها نشان می‌دهند که ونلافاکسین می‌تواند بهبود محسوسی در علائم افسردگی ایجاد کرده و کیفیت زندگی روانی فرد را بهبود بخشد. همچنین، این دارو به دلیل مکانیسم عمل منحصر به فرد خود، به‌طور خاص برای افرادی که به دلیل عدم تحمل دیگر داروهای ضدافسردگی یا وجود عوارض جانبی ناخواسته، نیاز به گزینه‌های جایگزین دارند، توصیه می‌شود. در نتیجه، مقاله حاضر به بررسی گسترده و مفصل اطلاعات مرتبط با داروی آلوینتا به عنوان یک گزینه مؤثر در درمان افسردگی پرداخت.

منبع سایت: Medscape