واکسن گارداسیل باعث تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر انواع ویروس‌های HPV می‌شود و در نتیجه می‌تواند از ابتلا به سرطان‌هایی مانند سرطان رحم، سرطان دهانه رحم و سرطان آلت تناسلی مردان جلوگیری کند. این واکسن به عنوان یک ابزار قدرتمند در مبارزه با انتقال HPV و بروز بیماری‌های مرتبط با آن، به خصوص در افراد جوان معرفی شده است. در ادامه مقاله، ما به تاریخچه توسعه و توزیع واکسن گارداسیل، تحولات مهم در دسترسی به این واکسن و اهمیت آن در بهبود سلامت عمومی جامعه و کاهش نرخ ابتلا به سرطان‌های مرتبط با HPV خواهیم پرداخت.
آنچه در این مقاله می خوانیم
اشکال دارویی واکسن گارداسیل
گارداسیل در اشکال دارویی تعلیق برای تزریق ماهیچه‌ای، ویال یا سرنگ 0.5 میلی لیتر / دوز عرضه می‌شود. داروهای هم گروه این واکسن شامل واکسن هپاتیت آ، واکسن هپاتیت بی، واکسن هپاتیت آ و بی، واکسن هپاتیت ا وحصبه، واکسن آنفلوانزا، واکسن سرخک، واکسن سرخک و اوریون، واکسن سرخک و سرخجه، واکسن سرخک اوریون سرخجه، واکسن مننگوکوک، واکسن پنوموکوکال، واکسن فلج اطفال و… می‌باشند.
موارد مصرف واکسن گارداسیل
این واکسن برای پیشگیری از سرطان مقعد، رشد بافت غیرطبیعی مقعد، زگیل تناسلی یا برخی سرطان‌های سر و گردن استفاده می‌شود. در دختران و زنان نیز برای جلوگیری از سرطان دهانه رحم، واژن، فرج و رشد غیرطبیعی بافت در این نواحی که می‌تواند منجر به سرطان شود، استفاده می‌شود. این شرایط معمولاً توسط انواع خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود. واکسن‌ها با افزایش دفاع طبیعی (ایمنی) بدن در برابر ویروس کار می‌کنند. این واکسن برای پیشگیری از بیماری‌ها استفاده می‌شود و سرطان فعال مقعد، رحم،سر، گردن، واژن، زگیل تناسلی یا سایر بیماری‌های ناشی از انواع HPV در واکسن را درمان نمی‌کند.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر واکسن گارداسیل
این واکسن پاسخ ایمنی هومورال را تحریک می‌کند و واکسن نوترکیب که 9 زیرگروه HPV 6، 11، 16، 18، 31، 33، 45، 52، و 58 را هدف قرار می‌دهد. اوج GMT های ضد HPV در ماه 7 در آزمایشات بالینی رخ داد. نسبت افرادی که به هر نوع واکسن HPV در ماه 24 مثبت بودند مشابه با نسبت‌های مثبت سرمی متناظر در ماه 7 بود.
مقدار مصرف واکسن گارداسیل
قبل از مصرف واکسن، اطلاعات موجود بر روی بسته‌بندی آن را بررسی کنید تا از موارد مصرف و احتیاط آن مطلع شوید. این واکسن از طریق تزریق در عضله ران یا بالای بازو توسط یک متخصص مراقبت بهداشتی تزریق می‌شود. این واکسن معمولاً در 3 دوز جداگانه تزریق می‌شود. دوز دوم باید 2 ماه بعد از اولین دوز و نوبت سوم باید 6 ماه بعد از اولین دوز تجویز شود. برای کودکان کمتر از 15 سال، این واکسن ممکن است به صورت 2 دوز جداگانه با دوز دوم 6 تا 12 ماه پس از اولین دوز تزریق شود. برنامه واکسیناسیون باید به دقت دنبال شود تا واکسن مؤثرتر باشد.
زمان مصرف واکسن گارداسیل
- ایمن‌سازی برای جلوگیری از عفونت HPV: محافظت در برابر بیماری ها و شرایط پیش سرطانی ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) انواع 6، 11، 16، 18، 31، 33، 45، 52 و 58، از طریق این دارو صورت می‌گیرد. دوز مصرفی 5 میلی لیتر به صورت تزریق ماهیچه‌ای به عنوان یک سری 2 یا 3 دوز بسته به سن در واکسیناسیون اولیه استفاده می‌شود.
- این واکسن، به عنوان واکسیناسیون روتین برای همه بزرگسالان تا سن 26 سال توصیه می‌شود.
- برای افراد بالای 15 سال، سری 3 دوز در 0، 1-2، 6 ماه با حداقل فواصل 4 هفته بین دوزهای 1 و 2؛ 12 هفته بین دوزهای 2 و 3؛ 5 ماه بین دوزهای 1 و 3 استفاده می‌شود. همچنین برای سنین 9 تا 14 سال و دریافت 1 دوز یا 2 دوز در فاصله بیشتر از 5 ماه توصیه می‌شود، در صورتی که واکسیناسیون HPV کامل شد، نیازی به دوز اضافی نیست.
- بزرگسالان 27-45 سال، نیاز به واکسیناسیون بر اساس تصمیم‌گیری مشترک بین بیمار و پزشک می‌باشد. سری 2 یا 3 دوز بسته به سن در واکسیناسیون اولیه (دوز را برای سن تا 26 سال ببینید) مصرف می‌شود.
نشانه‌ها برای مردان
- پیشگیری از بیماری‌های سرطانی مقعد، اوروفارنکس و سایر سرطان‌های سر و گردن ناشی از HPV انواع 16، 18، 31، 33، 45، 52 و 58، زگیل تناسلی (condyloma acuminata) ناشی از HPV انواع 6 و 11
- به دنبال ضایعات پیش سرطانی یا دیسپلاستیک ناشی از HPV انواع 6، 11، 16، 18، 31، 33، 45، 52 و 58
- نئوپلازی داخل اپیتلیال مقعدی (AIN) درجات 1، 2 و 3
نشانه‌ها برای زنان
- سرطان های دهانه رحم، فرج، واژن، مقعد، اوروفارنکس و سایر سرطان های سر و گردن ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) انواع 16، 18، 31، 33، 45، 52 و 58
- زگیل تناسلی (condyloma acuminata) ناشی از HPV انواع 6 و 11
- برای پیشگیری از ضایعات پیش سرطانی یا دیسپلاستیک زیر ناشی از HPV انواع 6، 11، 16، 18، 31، 33، 45، 52 و 58 توصیه می‌شود.
موارد احتیاط
قبل از مصرف واکسن گارداسیل، اگر به آن (ترکیبات موجود در واکسن) یا انواع واکسن‌ها حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا حساسیت شود. قبل از مصرف واکسن سوابق پزشکی خود از جمله اختلالات سیستم ایمنی (مانند عفونت HIV، برخی سرطان‌ها مانند لوسمی یا لنفوم، سرطان یا پرتودرمانی)، تب، بیماری خاص، مشکلات کبدی یا قلبی و… را به پزشک اطلاع دهید. پزشک در صورت نیاز می‌تواند نسخه را تغییر دهد.
- افرادی که پس از اولین دوز، علائم نشان دهنده حساسیت مفرط را ایجاد می‌کنند، نباید دوز اضافی دریافت کنند.
- به مدت 15 دقیقه پس از واکسیناسیون از نظر سنکوپ تشنجی و واکنش‌های آلرژیک مصرف‌کننده را نظارت کنید. هنگامی که سنکوپ با حرکات تونیک-کلونیک همراه است، فعالیت معمولاً گذرا است و معمولاً با حفظ وضعیت به پشت خوابیده یا ترندلنبورگ به بازگرداندن پرفیوژن مغزی پاسخ می‌دهد.
- مطالعات در زمینه این واکسن نشان نداده است که در برابر انواع غیر واکسن HPV محافظت می‌کند.
- تصمیم به تعویق تجویز در بیماران مبتلا به بیماری تب، به علت بیماری و شدت علائم بستگی دارد. در بیماری حاد با یا بدون تب، تجویز را به تاخیر نیندازید و در بیماری حاد متوسط تا شدید، مصرف را به تعویق بیندازید.
- هماتوم خونریزی دهنده ممکن است از تزریق ماهیچه‌ای رخ دهد. در بیماران با سابقه اختلالات خونریزی از جمله ترومبوسیتوپنی، احتیاط کنید. همچنین تزریق ماهیچه‌ای در برخی موارد مدت کوتاهی پس از تجویز ضد هموفیلی یا درمان مشابه برنامه‌ریزی می‌شود.
- این واکسن در برابر بیماری‌هایی که ناشی از انواع HPV نیستند که در واکسن موجود نیست، محافظت نمی‌کند.
موارد منع مصرف گارداسیل
- حساسیت مفرط، از جمله واکنش‌های آلرژیک شدید به مخمر (یک جزء واکسن) یا پس از دوز قبلی گارداسیل
عوارض جانبی واکسن گارداسیل
قرمزی، خارش، تورم، کبودی و درد در محل تزریق در برخی مصرف‌کنندگان گزارش شده است. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به متخصص مراقبت‌های بهداشتی خود اطلاع دهید. به ندرت، برخی از افراد علائمی مانند غش، سرگیجه، تغییرات بینایی یا زنگ‌زدن در گوش را درست پس از تزریق واکسن دارند. حرکات تشنج نیز ممکن است به ندرت پس از تزریق این واکسن رخ دهد. در صورت داشتن هر یک از این علائم فوراً به متخصص مراقبت‌های بهداشتی خود اطلاع دهید.
- خانم‌های 16-26 ساله: درد محل تزریق (89.9%)، تورم محل تزریق (40%)، اریتم محل تزریق (34%)، سردرد (14.6%)
- خانم‌های 9-15 ساله: درد محل تزریق (89.3%)، تورم محل تزریق (47.8%)، اریتم محل تزریق (34.1%)، سردرد (11.4%)
- مردان 9-26 ساله: درد محل تزریق (71.5%)، تورم محل تزریق (26.9%)، اریتم محل تزریق (24.9%)، دمای دهان ≥100.0 درجه فارنهایت (10.4%)
- پیرکسی (در خانم‌ها و آقایان)
تداخل دارویی گارداسیل
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. قبل از مراجعه به پزشک لیستی از داروهای شیمیایی و گیاهی مورد استفاده خود تهیه کرده و به وی نشان دهید. داروهایی که سیستم ایمنی را تضعیف می‌کنند (از جمله سیکلوسپورین، تاکرولیموس، شیمی درمانی سرطان، کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون) سبب تداخل دارویی با واکسن گارداسیل خواهند شد. واکسن را می‌توان همزمان با سایر واکسن‌ها با استفاده از محل‌های تزریق جداگانه و سرنگ‌های جداگانه استفاده کرد.
مصرف واکسن گارداسیل در دوران بارداری و شیردهی
تزریق واکسن گارداسیل در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. دلیل این امر این است که سیستم ایمنی بدن مادر در دوران بارداری به طور طبیعی کمی تضعیف می‌شود و ممکن است بدن پاسخ کاملی به واکسن ندهد. هیچ مطالعه انسانی در زمینه مصرف این واکسن در دوران بارداری یا شیردهی انجام نشده است. همچنین انجام آزمایش بارداری قبل از مصرف واکسن امری ضروری نبوده و در صورت مصرف مشکلی یا خطری فرد (غیرباردار) را تهدید نمی‌کند. اگر باردار هستید و قصد تزریق واکسن گارداسیل را دارید، باید با پزشک خود صحبت کنید.
شرایط نگهداری واکسن گارداسیل
واکسن گارداسیل باید در یخچال و جای خنک (نه یخ زده) نگهداری شود. توجه داشته باشید که تمام داروهای شیمیایی و گیاهی باید دور از دسترس حیوانات وکودکان نگهداری شوند.
کلام آخر واکسن گارداسیل
توجه به واکسیناسیون و افزایش نرخ پوشش واکسیناسیون در جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است تا بتوان از بیماری‌های سرطانی و بهبود سلامت عمومی افراد جامعه جلوگیری کرد. واکسن گارداسیل به عنوان یک واکسن حیاتی در پیشگیری از بیماری‌های سرطانی مرتبط با HPV اهمیت زیادی دارد و تأثیر مثبتی بر سلامت جامعه دارد. امیدواریم که این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به افزایش آگاهی عمومی و علمی در زمینه واکسن گارداسیل و به ترویج واکسیناسیون برای پیشگیری از سرطان‌های HPV و بهبود سلامت جامعه کمک کند.
منبع سایت: Medscape